Page 31 - BNDIA ARUBA
P. 31

salud A31
                                                                                                                                                                      Diabierna 5 Januari 2018

No mester warda pa añanan di adolescencia

         E charla tocante consentimento por cuminsa mas trempan

ORANJESTAD - No mes-             nan no kier, na respeta nan
ter warda pa e añanan di         stem.
adolescencia pa papia cu         Tin hopi cos cu por wordo
muchanan tocante con-            haci. Si nan no kier duna
sentimento. Tin mane-            un familiar un brasa of un
ranan mas simpel pa              sunchi por siñanan cu res-
cuminsa siña muchanan            pet ofrece un high five of un
tocante escogencianan pa         handshake. Pero esaki por
cu nan curpa.                    bin di otro banda tambe, siña
Despues di a mira un aña         e mucha cu e mester puntra
turbulento pa locual ta trata    otro hende tambe si nan kier
abuso di mucha, e ta bon pa      un brasa of sunchi na luga di
keda informa riba diferente      asumi cu e ta algo normal pa
maneranan cu por preveni         haci. Tiki tiki, por cuminsa
esaki. Aunke culturalmente,      duna e mucha confiansa pa
hopi ta spera pa e ‘tiener jar-  establece su mesun escogen-
en’ pa cuminsa papia duna        cianan pa cu su curpa. Otro
muchanan un charla tocante       parti cu e escritora aki ta en-
relacionnan sexual.              foca riba dje ta cu mayornan
Esaki por cuminsa hopi mas       ta demonisa partinan sexual
trempan y tin diferente met-     di un mucha, pa medio di
odonan con pa haci esaki.        duna esakinan otro nomber.
Natalia Hamam, escritora pa      E ta esencial pa e mucha sa e
ABC Health and & Well Be-        nomber corecto di su parti-
ing ta urgi mayornan pa tuma     nan intimo y no actua mane-
esaki na cuenta. Sra. Hamam,     ra cu e ta algo ofensivo ora cu
ta un docente specialisa den     e mucha menciona esaki.
educacion sexual y disabili-     Duna premio
dad na Charles Sturt Univer-     Segun Hamam tambe mester
sity na Merca.                   stop di duna muchanan rec-
Establece confiansa              ompensa of purba di cumpra
Segun Sra. Hamam, con-           nan cu mangel of coy hunga
sentimento sexual ta busca y     ora nan haci cosnan cu desde
duna permiso pa comete un        un inicio nan no kier a haci.
acto sexual. E mester ta un      Por ehempel ‘Si bo duna tan-
acto di communicacion cu         chi un brasa, bo ta haya un
ta duna un ‘si, mi kier esaki’   lolipop’, ya cu esaki ta ma-
y no solamente e ausencia di     nipula e mucha su sentimen-
un ‘no’. E bon noticia ta cu     to inicial. Na luga di duna
muchanan por wordo intro-        muchanan un premio pa un
duci na kico ta consentimen-     cierto accion, por dunanan
to sin cu tin cu menciona        un recompensa pa no kibra e
violacion sexual. Mayornan       reglanan familiar. Por ehem-
por pone e fundeshi desde        pel, no bisa e mucha ‘si bo
trempan pa muchanan siña         bay baña bo ta haya ijscream’,
tocante consentimento des-       si no bisa e mucha e tin cu bay
de tempo e muchanan tin 3        baña pasobra e ta un regla y
aña bay ariba y keda añadi na    no algo cu mester recompen-
esaki asina e mucha cuminsa      sa. Asina poco poco e mucha
crece.                           ta cuminsa comprende cu tin
Desde no forsanan na duna        un structura cu cual nan tin
un familiar un brasa ora cu      cu trata nan curpa y no paso-
                                 bra cu nan ta haya un premio.
   26   27   28   29   30   31   32