Page 6 - bon-dia-aruba-20220611
P. 6

a6    local
                      Diasabra 11 Juni 2022


            Ministerio Publico:
                        Hof a duna ordo pa detencion di

                                         sospechoso O.




            Corte  Superior  a  duna
            ordo awe pa detencion di
            e  sospechoso  O.E.O.  den                                                               Papiamento manera papia...,
            e  investigacion  Flamingo                                                               o skirbi?
            pa un termino di ocho dia.
            E peticion pa suspende e                                                                 Den edicionnan anterior di basta tempo pasa nos a trata e
            detencion a wordo recha-
            sa.                                                                                      diferencia di opinion cu ta existi entre persona cu ta haya
                                                                                                     cu nos mester continua cu nos Papiamento basa riba con
                                                                                                     den e idioma original ta skirbi un cierto palabra, y esnan
            Corte  Superior  a  determina                                                            cu ta haya cu nos mester sigui e principio cu ta skirbi nos
            cu  tin  suficiente  ernstige
            bezwaren di estafa ora di uit-                                                           idioma manera bo ta scuch’e. Nos no ta bisa cu esaki ta un
            gifte di terenonan erfpacht y                                                            discusion publico y habri, pero e t’ey pasobra e ta expresa
            nombramento di ambtenaar-                                                                su mes tur dia den e forma cu hende ta skirbi. Nos mester
            nan spirito. E sospechoso lo                                                             djis sigui noticia local den e medionan skirbi y nos por
            wordo  traslada  pa  Huis  van                                                           comproba cu no tin tanto uniformidad den nos ortografia.
            Bewaring.                                                                                Naturalmente nos tin un lista di palabra oficial, pero su
                                                                                                     contenido tin e debate hinca aden caba, ya cu e ta andando
            Corte  Superior  a  trata  e  si-                                                        pa hopi aña caba.
            man aki e apelacion di Minis-                                                            Ehemplo ta e palabra ‘voz’ cu no ta aparece den e Vocab-
            terio Publico contra decision                                                            ulario oficial. Na su lugar si tin e  palabra ‘bos’ cu tin e
            di  huez-comisario  tocante                                                              riesgo di keda asocia cu e palabra ey na Hulandes, cu ta
            detencion  di  e  sospechoso.                                                            significa algo completamente diferente.
            Ministerio Publico a apela e
            decision aki di 24 di mei di                                                             Otro aspecto cu ta representa e debate silencioso aki ta e
            huez-comisario pa nenga de-                                                              cantidad grandi di palabra cu ta termina cu un ‘r’ y den nos
            tencion  di  e  sospechoso  en                                                           manera di papia mas tanto no ta pronuncia. Pues nos ta
            cuestion.                                                                                bisa y skirbi ‘director’ pero ora ta trata di ‘gobernador’ tin
                                                                                                     hopi hende ta sigui e principio di skirbi e palabra manera
                                                                                                     ta pronuncia esaki, y ta skirbi ‘gobernado’.
                             Prome minister a reuni cu                                               asunto di skirbi un ‘r’ si of no, no ta solamente un cues-

                          representantenan di Hulanda                                                tion di opinion, unda cada ken ta skirbi manera nan ta haya
                                                                                                     ta bon. Tin momento cu nos ta topa cu palabra identico,
                                Arkenbout y Abrahams                                                 si nos skirbi nan segun nos ta scucha nan pronunciacion,
                                                                                                     pero cu ta causa confusion. Ehemplo di esaki ta e palabran-
                                                                                                     an ‘asegurado’ y ‘asegurado(r)’. Nos por imagina caba e
                                                                                                     confusion si den un contrato ta referi na un ‘asegurado’
                                                                      cha aki lo reuni hunto Prome   cu ta cera un convenio di seguro cu otro ‘asegurado’... O
                                                                      Minister  di  Aruba,  Prome    nos ta haya un contrato laboral entre un empleado y un
                                                                      Minister  di  Corsou,  señor   empleado...
                                                                      Gilmar  ‘Pik’  Pisas,  Prome
                                                                      Minister  di  Sint  Maarten    Awor, kico pa haci den e situacion aki? Pa por bisa algo
                                                                      señora Silveria Jacobs y Sec-  sensato, na promer lugar nos mester pone e dos extremo-
                                                                      retario di Estado, señora Al-  nan: sea nos ta mantene tur cos manera nan ta skirbi den e
                                                                      exandra  van  Huffelen.  Den   idioma original, o nos ta cambia tur forma di skirbi segun e
                                                                      e  reunion  aki  lo  trata  e  ley   palabra ta zona. Nos lo ripara rapidamente cu no ta posible
                                                                      di Consenso di COHO. Un        mantene un di e extremonan aki como punto di salida,
                                                                      dia prome, esta dia 19 di juni,   sin permiti excepcion, bastante excepcion. Por ehemplo, si
                                                                      lo atende e ley di Consenso    nos ta skirbi tur palabra segun e manera cu ta skirbie den e
                                                                      Raft.                          idioma di cual a adopt’e, nos mester bay back den pasado,
                                                                                                     te unda? Como cincuenta, sesenta aña pasa, tempo cu no
            Prome  Minister  Evelyn  mester atende cu madurez su  “Un  reunion  hopi  impor-         tabata existi ningun formalisacion di ortografia, hopi hen-
            Wever-Croes diahuebs 9 di  propio asuntonan. Y den caso  tante na unda cu lo bay defini   de tabata aplica un estilo di skirbi hopi pega na Spaño. Por
            juni a reuni cu represent-   cu esaki no ta posibel manera  con lo continua cu e leynan di   ehemplo, tabatin hende cu tabata skirbi e palabra ‘kico’,
            antenan di Hulanda señor  den e caso di Covid, por acu-   consenso aki teniendo cuenta   manera ta skirbi esaki awendia,  segun e tradicion orienta
            Erwin  Arkenbout  y  señor  di na Hulanda pa ayudo.       cu  e  preguntanan  cu  Parla-  riba Spaño: ‘quico’.  Y asina hopi palabra mas cu te awe pa
            David  Abrahams.  E  tipo                                 mentonan  di  Reino  a  haci   hopi hende mester ta skirbi den e tradicion ey. Un palabra
            di reunionnan aki, Prome  Aruba  ta  den  recuperacion.  y  tambe  con  pa  tene  cuenta   unda a keda skirbi esaki den e tradicion ey ta ‘quincena’
            Minister a duna di conoce,  Prome  Minister  a  comparti  mas tanto posibel cu e preo-   aunke den nos Vocabulario oficial e forma aki no a sobre-
            ta reunionnan cu ta tuma  cu nan pa kico Aruba a haci  cupacionnan cu a wordo ex-        vivi y a bira ‘kinsena’.
            luga regularmente pa de-     como  Gobierno  y  comuni-   presa pa e Parlamentonan di
            libera riba diferente tema  dad pa yega na e recuperacion  Aruba, Corsou, Sint Maarten   Di otro banda, si nos bay completamente den skirbi tur
            di relevancia.               y con e recuperacion ta bay-  y di Hulanda”, Prome Minis-   cos manera nos ta scuch’e, anto nos ta termina creando un
                                         endo  actualmente.  “Semper  ter a duna di conoce.          manera di skirbi cu forzosamente ta crea hopi diferencia
            Prome Minister a enfatisa cu  mi ta sinti mi orguyoso con                                cu e base Portugues/Spaño di nos idioma. Esey lo ta na
            pa Gobierno di Aruba ta hopi  como un pais, nos a bin hun-                               beneficio di e intento di crea un mihor base pa un educa-
            importante  pa  traha  riba  un  to pa saca e pais aki padilanti”.                       cion multi-lingual? Nos ta kere cu no.
            bon relacion den Reino a base                                                            Finalmente, tin un consideracion clave den e debate aki.
            di  respet  mutuo  y  madurez.  Un otro tema cu a haya aten-                             Esey ta cu ora ta skirbi, esey ta pa lesa... Tur idioma gran-
            Esaki  kiermen  cu  Gobierno  cion  tabata  e  reunion  hopi                             di, importante pa nos, no ta haci caso di intento pa skirbi
            no ta bay bati na porta di Hu-  importante di dia 20 di juni                             manera ta pronuncia. Pa nan e ta irelevante, un bon mo-
            landa  pa  cualkier  detaye  cu  proximo  na  unda  cu  Aruba                            tibo pa nos tambe haci mescos.
            no ta mucho relevante. Aruba  lo ta e sede di dje. Riba e fe-
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11