Page 16 - HOH
P. 16
a7
salud Diahuebs 20 November 2025
Cuminda ultra-procesa ta un menasa riba salud global, expertonan ta
adverti
(BBC)—Mester tuma ac- mucho riba e nivel di pro-
cion awor pa reduci cum- cesamento den cuminda, y
indanan ultra-procesa no riba con nutritivo e cum-
den dietanan global pa via inda ey ta. Por ehempel, pan
di nan menasa pa salud, integral, cereal, yoghurt cu
segun expertonan inter- menos grasa, lechi pa baby y
nacional ta bisa den un fish fingers tur ta conta como
evaluacion global di in- cuminda ultra-procesa pero
vestigacion. nan tambe tin nan beneficio.
Nan ta bisa cu e manera cu Prof Kevin McConway, pro-
nos ta comiendo ta cambi- fesor emerito di estadistica
ando—unda ta distanciando aplica na Open University,
for di cumindanan fresco a bisa: “Un estudio manera
pa cuminda barata y ultra- esaki por haya un corelacion,
procesa—cual por aumenta pero e no por ta sigur tocante
nos riesgo di un variedad di causa y efecto.”
malesa cronico, incluyendo sucu y grasa no saludable, tivo pa sostene comemento bisa cu no mester warda pa
obesidad y depresion. como tambe un falta den fi- saludable,” el a agrega. tuma accion pa protege hen- El a bisa cu ainda tin “espacio
bra y proteina. de rond mundo di posible pa duda y pa clarificacion for
Skirbiendo den e revista The Co-autor Dr. Phillip Baker di daño. di mas estudio.”
Universidad di Sydney a bisa
Lancet, e investigadornan E evaluacion aki di e eviden-
ta bisa cu gobierno mester cia riba e impacto di cum- cu e contesta pa esaki ta “un Algun cientifico a comenta Ainda no ta cla kico tin den
“tuma accion” y introduci inda ultra-procesa riba salud, respuesta fuerte riba salud cu ta dificil pa desenreda e cuminda ultra-procesa cu
advertencia y impuestonan conduci pa 43 expertonan global—manera esfuersonan efectonan di cumindanan por ta causando of contribuy-
ultra-procesa den hende su
mas halto riba productonan global y basa riba 104 estudio coordina pa desafia e indu- endo na malesa. Prof Jules
ultra-procesa, pa asina yuda di plaso largo, ta sugeri cu e stria di tabaco.” dieta for di otro factor den Griffin for di Universidad di
nan bida, manera estilo di
financia acceso na mas cum- cumindanan aki ta conecta na Aberdeen a bisa cu tin algun
inda nutritivo. un riesgo mas grandi di haya E evaluacion ta reconoce bida, comportamento y status bentaha di procesamento di
12 malesa. un falta den prueba clinico financiero. cuminda, y mas cu mester
Sinembargo, algun cientifico mustrando exactamente con mas investigacion pa com-
ta bisa cu e evaluacion aki Esakinan ta inclui diabetes cumindanan ultra-procesa ta Criticonan di e sistema di cla- pronde con e ta influencia
no por prueba cu cumind- tipo 2, malesa cardiovascular, causa daño na salud—pero ta sificacion ta bisa e ta depende nos salud.
malesa di riñon, depresion y
anan ultra-procesa ta causa
daño directo y cu mester morto prematuro di cualkier
causa. Autor di e evaluacion
mas investigacion y huicio
pa mustra esey. Cumindanan Prof Carlos Monteiro for di e
Universidad di Sao Paulo na
ultra-procesa ta ser considera
di contene mas cu cinco in- Brasil, ken a establece e siste-
ma di clasificacion Nova pa
grediente cu bo no por haya
na cas den cushina, manera categorisa cuminda, a bisa cu
e consumo creciente di cum-
emulsionante, conservante,
aditivo, colorante y edulcor- inda ultra-procesa, “ta trans-
formando dietanan global,
antenan.
desplasando cuminda fresco
Ehempelnan di cumindanan y tiki procesa.”
ultra-procesa ta inclui sos- “E cambio den loke hende ta
eishi, chips, bolo, buscuchi,
refresco, ice cream y pan di come ta stimula pa corpora-
cionnan global cu ta genera
supermercado. Encuestanan
ta indica cu e cumindanan aki ganashi enorme por medio di
priorisa productonan ultra-
ta apareciendo mas frecuente
den dietanan rond mundo, procesa, sosteni pa promo-
cion extensivo y influencia
empeorando e calidad di loke
nos ta come cu demasiado politico pa para politica efec-

