Page 18 - Bon Dia Aruba
P. 18

A18                                                                           LESA Y PENSA

     Dialuna 15 Februari 2016

Skirbi pa Dr. Rolindo Dortalina Psicologo social

                 Crea e confiansa

Un di e cosnan mas poder-        relacion interpersonal sano      II.	 Capacidad:                  un mentor, semper ta genera       bo por tin bon caracter, pero
oso cu nos tin como ser          y duradero. Ora un persona         pa genera confiansa nos        confiansa.                        si bo no tin kimica, es decir,
humano, yama: e confi-           ta herida den su confiansa, e                                     III.	 Kimica:                     un actitud positivo, tur bo
ansa. Tur tipo di avance         ta keda hopi lastima, paso e     mester tin tambe e capacidad.    Bo por ta integro, bon forma,     relacionnan lo termina kib-
mester di “e pegamento           traicion ta duel nos profun-     Esun cu kier supera, mehora,                                       rando.
emocional”. Confiansa            damente te den e alma.           avansa, cu ta studia y cu tin                                      Kimica tin di haber cu hiba
te pegamento humano,             Kico ta pasa ora un hende                                                                           bo bon cu otronan, ta nifica
ta esun cu ta conecta cu         perde confiansa den bo? E                                                                           sa con bisa e cosnan, tene un
e otro. Confiansa ta dura        ta bira desconfia y tur cos ta                                                                      bon actitud, sa ki´ora papia y
añanan pa construi, y un         resulta sospechoso. Estudio-                                                                        ki´ora pa tene silencio.
minuut pa kibra.                 nan haci ta mustra cu 92% di                                                                        Esaki te tres caracteristicanan
Un mentira, un traicion ta       personanan no ta confia mas                                                                         como condicionnan indis-
duna esey un gira di 180 gra-    den e politiconan actual, debi                                                                      pensabel pa bo ta un persona
do di loke nos a pensa, y ta     di nan mentira, manipulacion                                                                        generado di confiansa. E si-
haci nos cambia tur loke nos     y traicion.                                                                                         man aki, si tin un hende cu a
a bin ta kere.                   Awor, Kico por haci pa crea                                                                         perde confiansa den bo, prac-
Mas desconfiansa nos tin, tur    bek e confiansa cu a wordo                                                                          tica esakinan.
cos lo bay ta mas poco poco.     destrui anteriormente? Tin                                                                          E rekisito nan aki ta presen-
Cuanto mas confiansa un          tres rekisito importante cu bo                                                                      te den bo bida, nan ta 100%
hende tin, mas rapido e asun-    por logra pa hende confia bek                                                                       sigur cu tur emprendimento,
tonan ta funciona y ta avansa.   den bo:                                                                                             y tur relacion cu bo cuminsa
Un pareha no por confia den      I.	 Caracter:                                                                                       lo termina exitoso y lo crece
e otro si nan no tin confiansa   Ta nifica transparencia, esaki                                                                      permanentemente den bo.
mutuo; un relacion entre         ta activa e confiansa. Caracter                                                                     Bon siman pa bo y bo famia.
amigo, di amistad, sociedad y    tin di haber cu ser bo mes.                                                                         Pa conseho of pregunta,
di trabou, no por wordo esta-    E sociedad no kier hende di                                                                         yama 7422840 of manda bo
bleci si no tin confiansa.       carisma, sino di caracter. Ser                                                                      e-mail na: agapecounseling-
Si tin confiansa, tin move-      integro ta nifica move bo pa e                                                                      services7@gmail.com. q
mento, inversion, finanzas y     berdad, y e berdad semper ta
                                 produci confiansa.

FADA:

            Con pa keda sin bebe alcohol na eventonan social

Tur hende por tin otro           por cu presion di grupo (peer    imagina e momentonan den         Si bo ta e Amigo, e persona       grandi pa sinembargo bay
motibonan dicon nan a            presure), evita tentacion        bo cabes, laga bo celebro sinti  cu no ta bebe alcohol ora di      bebe alcohol, mester tin un
scoge pa e reto di 40 dia        prome cu bo yega y drenta        manera bo ta na e evento         bay sali y ta core auto pa otro-  plan alternativo di emergen-
sin bebe alcohol. Porta bo       un fiesta pa tin un plan. Por    caba, wak bo mes yega na e       nan cu si a bebe alcohol, bo      cia. Por ehempel, cana cu un
ta tumando un break di           ehempel, si bo yega trempan      fiesta, den combersacion cu      no lo haya bo den discusion       number di telefon di un per-
alcohol? Porta bo ta purba       na un fiesta di celebracion, bo  bo amigonan, den bo man          di con bo no ta bebe alcohol.     sona cu por bira bo Amigo y
biba un bida mas saluda-         por yuda cu e ultimo cosnan      un glas di juice of refresco of  E ta un tarea cu responsabili-    duna e bartender bo yabi di
bel sin alcohol.                 cu mester wordo drecha pa e      cualkier otro bebida cu no ta    dad y mester wordo respeta y      auto (palabra cu bo lo haya
Of porta bo tabata un alco-      fiesta, yuda parti snacks, y bo  alcohol. Y bo ta enfoca ariba    wordo compronde ora di bisa       nan bek ora bo ta capaz pa
holico cu awo ta liber di al-    por bay trempan prome cu e       pasa un dushi rato cu bo ami-    no na alcohol. Banda di esey      core auto, ora e haltura a baha
cohol? Den tur caso, pa keda     grupo cuminsa bira tipsy.        gonan en bes di bebe alcohol     niun hende mester sa cu ta        full). Si bo ta un persona cu
sin bebe alcohol nan mo-                                          e anochi ey.                     abo so bo ta hibando cas.         tabata tin problema cu alco-
mentonan social, por ehem-           2. Busca un ‘buddy’                                            6. Enfoca ariba e cosnan         hol den pasado, semper cana
pel, dianan di fiesta, celebra-  Un ‘buddy’ por nifica un           4. Bisa “No danki!” sin                                          cu e number di telefon di bo
cion, ora di bay sali, wega di   persona cu ta duna sosten na                  miedo.                          positivo              ‘Buddy’, si bo mester sosten
deporte of cualkier momento      un amigo ora di bay sali pa no                                    Motivacion ta exigi enfoke        of conseho.
cu personanan topa otro, por     bebe alcohol. Drenta un fies-    Hende por pensa cu bo ta laf     ariba e motibonan positivo        8. Evita custumbernan cu ta
ta hopi dificil.                 ta sin sosten por causa disas-   ora bo bisa No. Sinembargo,      dicon pa no bebe alcohol.         pone corda bebemento di al-
Bisa NO na bebida di alcohol     ter. Bay cu un ‘buddy’, amigo    si bo “No” tin peso y bo ta      Traha un lista y pone den bo      cohol
por causa cu bo lo sinti ber-    of pareha pa e sosten social y   bisa esey cu confiansa, e no lo  telefon of ariba bo frishider of  Porta bo ta haya gana di bebe
guensa of bo por haya bo bou     sinti mas confortabel. Si bo     wordo cuestiona. Por ehem-       spiel. Pone cos manera waya-      alcohol ora bo ta huma un
di presion pa bay bebe paso      no por bay cu un ‘buddy’,        pel, si bo no ta confortabel pa  ba, “lanta trempan siguiente      sigaria (of vice versa). Porta
otro si ta bebe alcohol. P’esey  yama un bon amigo ora cos ta     admiti cu bo no ta bebe alco-    dia” y “bebe di mas caloria”      bo tin cierto amigonan cu no
nos kier yuda duna sosten na     birando hot y bo mester tuma     hol ora di eventonan social,     etc. Tur e cosnan positivo por    kier tende “No” ora tin happy
tur esun cu a scoge pa no bebe   un break di tur e stress di no   bo no mester bisa tampoco.       yuda bo mantene y duna sos-       hour. Cierto cuminda, luga,
alcohol cu 8 tipnan pa planea    bebe alcohol.                    Bo por bisa, “Mi no ta bebe      ten pa bo keda logra bo meta      weganan di deporte, cierto
delanta y keda sin bebe alco-    3. Purba imagina e evento        awe nochi” of “Mi mester         den oranan dificil.               hendenan of dianan di fiesta
hol na eventonan social...       Visualisa e evento por yuda      traha mañan mainta”. Tambe                                         por laga bo pensa ariba bebe
                                 bo ariba e bon caminda,          bo por wanta un boter di awa        7. Prepara un plan B           alcohol. Pa evita tentacion ta
       1. Ta pro activo          special ora bo ta purbando       pa asina niun hende mester       Nos tur tin momentonan cu         miho pa resisti invitacionnan
Si bo ta un persona cu no        di evita bebe alcohol ora tin    sinti su mes obliga di keda of-  nos ta debil, nos tur ta keda     di cierto hende pa cierto lu-
                                 situacionnan social. Purba       rece algo di alcohol.            hende. P’esey na momento          ganan pa evita situacionnan
                                                                                                   cu e tentacion ta birando         di bebemento pisa.q
                                                                        5. Bira e AMIGO
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23