Page 10 - Antilliaanse Dagblad 17 oct,2015
P. 10
10 Antilliaans Dagblad Zaterdag 17 oktober 2015
Curaçao
Door Aart G. Broek Dimensies van een
P ercy was de zoon van Direct na het behalen van In de jaren dertig leverde
de garnizoensarts
Maurice de Morde-
chay Cohen Henri-
quez (geb. 1878) en
Ida de Jacob Maduro Lopez
(1888). Zij waren op 8 april zijn ingenieurstitel, in 1933, Cohen Henriquez - meestal in
1908 op hun geboorte-eiland in deed Cohen Henriquez promo- samenwerking met anderen,
het huwelijk getreden. Ruim tieonderzoek. Reeds op 5 juni waaronder zijn promotoren -
een jaar later werd hun zoon 1935 verdedigde hij - cum laude meer dan een dozijn bijdragen
Percy geboren, op aan tijd-
26 juni 1909. Collectie dr. ir. Percy Cohen Henriquez schriften
Tien jaar later voor exacte
vertrok het echt- in S.A.L. ‘Mongui’ Maduro bibliotheek wetenschap.
paar met Percy en Een primair
zijn jongere broer wetenschap-
Vivian (1911) naar Nederland - zijn proefschrift aan de Poly- pelijke carrière ambieerde Hen-
vanwege gezondheidsproble- technische Hoogeschool te riquez echter niet. Hij verkoos
men van vader Maurice. Ook de Delft. Cohen Henriquez mocht zijn kennis en vaardigheden
yaya Rosita Bienvenu (1864- nog net op vijfentwintigjarige aan te wenden op praktische en
1939) ging met de familie mee. leeftijd de titel van doctor voor doelgerichte wijze. Na zijn
Percy’s vader overleed in 1927 zijn naam zetten. Hij zou die promotie werkte hij ruim een Percy Henriquez op een foto uit de collectie van J. Veldhuis.
in het moederland, nog geen zijn leven lang met gepaste trots dozijn jaren in Nederland, waar-
vijftig jaar oud. gebruiken. onder als octrooigemachtigde raciale argumenten aangevoerd dat primair een indringende
bij het voedingsmiddelen- en om aannemelijk te maken dat poging van Sefardiem was ‘om
chemiebedrijf Noury en Van de Sefardiem niet-Joods waren. in een kansloze situatie de huid
der Lande in Deventer. Deze argumenten vormden van henzelf en hun families te
Hij kwam ongeschonden onderdeel van gedetailleerd redden’. Begin 1944 werd on-
door de oorlog, omdat hij niet uitgewerkt gedachtegoed van omwonden duidelijk gemaakt,
als ‘Jood’ geregistreerd stond en historische, culturele, politieke, dat de Sefardiem voor de Duit-
zijn voorouderlijke lijn niet psychologische en zelfs taalkun- sers hoe dan ook Joden waren.
nagetrokken kon worden, om- dige aard. De man die in een De consequenties waren ernaar.
dat die gegevens zich op Cura- vroeg stadium werd benaderd Na de Tweede Wereldoorlog
çao bevonden. Hij liep echter om een deugdelijk opgebouwd werd de Aktie op bescheiden
wel een gevaar, omdat hij op betoog te schrijven, was Percy schaal gekritiseerd, omdat de
een gegeven moment een scha- Cohen Henriquez. Hij schreef Sefardische Joden zich meer of
kel vormde in Sefardisch verzet het rapport ‘De afkomst der minder expliciet denigrerend
tegen deportatie naar vernieti- dusgenaamde Portugeesche hadden uitgelaten over de Asj-
gingskampen. Joden’. Dit werd begin 1942 kenazische Joden. De Aktie had
Aktie Portugesia afgerond, verscheen anoniem, de Asjkenasiem niet in groter
was Nederlandstalig en werd gevaar gebracht dan waarin zij
In het najaar van 1941 wisten in direct in het Duits vertaald. zich al bevonden. Bovenal werk-
Nederland leden van enkele te temperend op de kritiek het
gegeven dat de Aktie mislukte.
Sefardisch Joodse families voor Afkomst
de Duitse bezetter aannemelijk In het proefschrift ‘De onont- Uiteindelijk overleefden de
te maken, dat zij een christelijke koombare afkomst van Eli d’O- meeste Sefardische Joden de
afstamming kenden. Hoewel liveira’ van dr. Jaap Cohen, dat oorlog niet, slechts enkelen
dragers van Joodse familiena- in 2015 werd verdedigd, wordt hadden de Aktie kunnen ge-
men en ooit gevlucht uit het minutieus verslag gedaan van bruiken om alsnog aan de Duit-
Iberische schiereiland, had de het verloop van de Aktie Portu- sers te ontsnappen. Ten slotte,
vervolging door de rooms-ka- gesia, waaronder van het werk de niet-Joodse hoofdrolspelers
tholieke inquisitie er juist voor van Cohen Henriquez. ‘(Hij) van de Aktie Portugesia werden
gezorgd dat de christelijke af- ging veel grondiger te werk dan geëerd met de Yad Vashem-
stamming aan het zicht was zijn voorgangers, en hij verwees onderscheiding van Israëlische
onttrokken en van deze ‘christe- veelvuldig naar Portugese, zijde.
nen’ (weer) Joden had gemaakt. Spaanse, Franse en Engelse Curaçao
Er zou al generaties geen sprake literatuur, waarvan hij de oor-
meer zijn van een Joodse af- spronkelijke teksten toevoegde Cohen Henriquez vertrok in
komst van welke orde dan ook. in een bijlage. (...) Het histori- 1948 naar Curaçao. Hij zou
Gedetailleerde en ten dele ver- sche exposé van Percy Cohen zich met name inspannen om
valste stambomen overtuigden Henriquez zat goed in elkaar, al de toekomst van zijn eilanden
aanvankelijk. Dit voedde de zouden veel passages in verge- aan te sturen. Mede door de
Bándabou 18 december 1951. gedachte onder Sefardische lijking met de huidige literatuur oorlog won de dekolonisatie
Advertentie Joden, gesteund door enkele over nieuwchristenen op het wereldwijd aan kracht. Ook de
goed geschoolde juristen en Iberisch Schiereiland de toets eilanden verlangden een grotere
wetenschappers, om een collec- der kritiek niet kunnen door- mate van zelfstandigheid. Hen-
NoƟce of Appointment of a Liquidator under tief bezwaarschrift op te stellen. staan. (...) Los daarvan had riquez had uitgesproken menin-
De gedachte was dat zodoende Cohen Henriquez een duidelijk gen over feitelijke en te beogen
SecƟon 204 of the BVI Business Companies Act. in één keer de Sefardiem een doel met zijn stuk: de christe- economische en sociale ontwik-
statusverandering zouden be- lijke afkomst van de Portugezen kelingen. Hij stak die niet onder
WESTERN INTERNATIONAL SERVICES LTD. machtigen, die hen tot niet- benadrukken. Zo bagatelliseer- stoelen of banken. Hij wilde
(IN VOLUNTARY LIQUIDATION) Joden zou bestempelen en de hij bepaalde zaken die hem gehoord worden. De voorgaan-
Company No. 448039 zodoende behoeden voor depor- met oog op zijn conclusies niet de vijftien jaar had hij dat ge-
tatie. De opeenstapeling van goed uitkwamen’. dachtegoed op- en uitgebouwd.
NOTICE is hereby given pursuant to SecƟon 204, subsecƟon (b) intensieve inspanningen om Cohen Henriquez’ rapport is Niet alleen betrad Cohen
of the BVI Business Companies Act, 2004 that the Company is in zich te redden verkreeg de be- een schakel in een groter geheel Henriquez het politieke veld, hij
voluntary liquidaƟon. The voluntary liquidaƟon commenced on 14 naming ‘Aktie Portugesia’. zou vooral zijn kennis aanwen-
October 2015. The Liquidator is Orán Patrick Williams, of Palm den om onderzoek te verrichten
Grove House, P.O. Box 438, Road Town, Tortola, BriƟsh Virgin Islands. In de daarop volgende twee en vakkundig te adviseren. De
jaar werd een lange reeks rap- historicus Van Soest vatte de
porten, rekwesten, onderzoekin-
Dated 14 October 2015 gen, verklaringen en aanhanke- werkzaamheden van Cohen
lijkheidsbetuigingen opgesteld, Henriquez over de jaren
(sgd) Orán Patrick Williams die de Duitse bezetters werd krachtig samen: ,,Hij verzamel-
Voluntary Liquidator voorgelegd. Juist omdat de de een grote hoeveelheid nutti-
rassenleer van de Duitsers hier- ge gegevens en schreef talrijke
Verzamelde archieven van
van gebruik maakte, werden Henriquez. rapporten, maar zag weinig van
