Page 7 - 27Oct2022
P. 7

DIAHUEBS 27 OCTOBER 2022                                          DIARIO                                                          PAGINA 7
                                             Organisa pa Departamento di Enseñansa
         Fundacion Lanta Papiamento ta invita en especial

  mayornan pa atende e ronda di consulta pa comunidad



 ORANJESTAD         (AAN):   guiente dianan relaciona  cha y hoben na Aruba, nos                                  derecho aki. Ainda por haya
 Mayornan, pueblo en gen-    cu “Maneho di Idioma den  ta recomenda bo persona pa                                 esaki pa lesa. Y tambe por
 eral, laga nos tur ta hopi  Enseñansa”.                 lesa loke ta sigui.                                      lesa: ‘If you don’t  under-
 consciente cu loke ta pasa cu  Diaranson 26 di october for     Hulandes no ta un idioma                          stand, how can you learn?”
 enseñansa na Aruba.         di 7:00-9:00 na JFK Educa-  grandi: e no ta un idioma                                [Si bo no ta compronde,
    Si nos kier pa nos yiu-  tion Center - Playa.        global of internacional.  Ta                             con bo por siña?] di 2016.
 nan compronde loke nan ta  Diahuebs 27 di october for  papia  Hulandes solamente na                                 Ta lastima cu gobiernonan
 siña na scol, locual ta hiba  di 7:00-9:00 na Scol di Arte  Hulanda, Belgica y Surnam.                           tras di otro no a respeta e
 nan mas leu den sigui siña  - San Nicolas.              Den nos area di Caribe sola-                             derecho di nos muchanan
 y logra studia loke ta nan  Diahuebs 3 di november for  mente na Surnam y ultimo                                 pa siña den nan propio idi-
 soño, mester bin cambio den  di 7:00-9:00 na Centro Pas-  tempo na Boneiro, caminda                              oma. Esaki a causa hopi
 nos sistema actual di scol.  toral - Santa Cruz.        basta Hulandes a bay biba.                               sufrimento den enseñansa y
 Lesa e puntonan cu ta sigui  (DIARIO no a logra confir-     Hulandes como idioma                                  situacionnan social penoso.
 y laga nos hunto sostene un  ma si acaso ta 7:00 am of ta  straño y unico idioma cu ta                              Politica di maneho di idi-
 cambio pa miho.             7:00 pm)                    uza pa siña e mucha, nunca   demostra cu cifra spantoso, e   oma robes a stroba desaroyo
 Fundacion Lanta Papiamen-      Pa esnan cu ta insisti den  a  beneficia  nos  hendenan.   cantidad di drop-out (hoben-  di Papiamento como idi-
 to ta recomenda tur mayor pa  kere cu Hulandes ta e yabi  Hopi investigacion cienti-  nan cu ta stop di bay scol)   oma di scol. No por a desa-
 bishita e sesionnan ‘Ronda  pa siña y no ta realisa cu e  fico y observacion haci (e.o.   of alumno cu ta haya reco-  roya ni curiculo, ni mate-
 di consulta pa comunidad’cu  sistema ta robes y  anticua  Prins-Winkel, Centraal Bu-  mendacion pa un scol robes.   rial di les na Papiamento.
 Departamento di Enseñansa  y ya tin mas cu un siglo ta  reau Statistiek, data di De-     Hulandes como idi-      No por a instrui y prepara
 di Aruba ta ofrece riba e si-  stroba desaroyo di hopi mu-  partamento di Enseñansa) a   oma stranhero y unico idi-  maestro.  Tur cos tawata
                                                                                      oma cu ta uza pa duna les,   ‘asina yama’ contra ley.
                                                                                      hopi biaha ta hiba na siña-     Pero mientrastanto nos
                                                                                      mento fofo, esta siña fo’i   islanan  ABC no a para
                                                                                      cabes sin compronde, siña   keto.  A desaroya material
                                                                                      pa proefwerk y examen.      y ta sigui desaroya mas.
                                                                                      Cu otro palabra, forsa un   Claro  cu  nunca  ta  sufi-
                                                                                      mucha siña den e idioma     ciente. Esnan convenci cu
                                                                                      straño Hulandes ta causa:   e mucha mester haya su
                                                                                      - daño na e mucha  su uzo   derecho pa siña den su pro-
                                                                                      di idioma (e ta mara na un   pio idioma, lo no para keto.
                                                                                      idioma cu e no conoce);        (A) A desaroya: material
                                                                                      - daño den loke realmente   di les, material di lesamen-
                                                                                      e mester siña y compronde   to, material di referencia y e
                                                                                      den tur materia (no ta logra);   trabou ta sigui.
                                                                                      - frustracion relaciona cu scol,     (B) Desaroyo di maneho
                                                                                      inpopularidad di Hulandes;   di idioma ta den proceso:
                                                                                      - falta di conocemento di       - maneho di idioma cu
                                                                                      propio idioma y cultura;    ta tene cuenta cu e caracter
                                                                                      - idea straño  relaciona  cu   multilingual di nos islanan,
                                                                                      idioma en general y di Pa-  pues no dirigi    riba un
                                                                                      piamento   en   particular.   solo idioma; sigur lo inclui
                                                                                      Con ta posibel, cu a siña nos   Hulandes, Ingles y Spaño
                                                                                      cu bo ta bobo si bo no sa Hu-  [como idiomanan stranhero].
                                                                                      landes of no ta domin’e bon?      - maneho di idioma cu ta
                                                                                         Hulandes como idioma     tene cuenta cu e derecho-
                                                                                      den enseñansa ta un idea co-  nan relaciona cu idioma di
                                                                                      lonial bieu, anticua. Nos no   nos muchanan y di pueblo.
                                                                                      mester lubida, cu Hulandes      - maneho di idioma cu no ta
                                                                                      a wordo imponi como idi-    bay bek den pasado, pero cu
                                                                                      oma di duna les, pa Papia-  ta tene cuenta cu e ideanan
                                                                                      mento keda afo di enseñan-  moderno riba tereno di con
                                                                                      sa. Pero Papiamento como    pa duna les den enseñansa.
                                                                                      idioma na  Aruba, Corsou       (C) Formacion di docente
                                                                                      y Boneiro a keda fuerte.    di Papiamento (Bachelor y
                                                                                         Pakico kita di nos much-  Master) ta den proceso con-
                                                                                      anan loke na Hulanda mes ta   tinuo. Desde añanan 70 di si-
                                                                                      normal?  Esta: cu un mucha   glo pasa ta haciendo investi-
                                                                                      ta siña den so propio idio-  gacion riba tereno di idioma
                                                                                      ma! Dicon no a y no ta tene   den enseñansa, comunidad
                                                                                      cuenta cu derecho di mucha,   y husticia y e resultadonan
                                                                                      e mucha na  Aruba tambe?    mester keda respeta.
                                                                                      Ya na 1945 UNESCO a hala    Laga nos hunto sostene un
                                                                                      atencion di mundo riba e    cambio pa miho!
   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12