Page 30 - BNDIA ARUBA
P. 30

A30    CienCiA & teCnoLogiA
                  Dialuna 28 OctOber 2019
                    Ingenieronan di MIT ta inventa manera pa elimina CO2 for di aire


            MERCA  (cnet.com)  –  E  ta  rekeri  menos  energia  y                                                              busca pa desaroya tecnologia
            ta  traha  como  un  ‘cata-  placa  pa  opera  cu  otro  met-                                                       nobo pa ataca un variedad di
            lytic  converter’  di  tec-  odonan cu ta rekeri concen-                                                            problema ambiental cu ta evi-
            nolocia halto, y por ta un  tracionnan mas halto, manera                                                            ta e necesidad di fuentenan di
            revolucion  pa  aire  limpi.  esunnan  den  flue  emissions                                                         energia termico, cambio den
            E  Massachussets  Institute  di  plantanan  electrico  basa                                                         presion di sistema of adicion
            of Technology por a desa-    riba combustibel fossiel.                                                              di kimico pa completa e ciclo
            roya un arma nobo den e  E  aparato  den  curason  di  e                                                            di  separacion  y  liberacion”,
            lucha  contra  cambio  cli-  sistema ta comporta como un                                                            Hatton a bisa MIT News. “E
            matico.                      bateria  grandi.  E  ta  absorbe                                                       tecnologia di captura di CO2
                                         CO2 for di un coriente di gas                                                          aki ta un demostracion claro
            Investigadonan  a  crea  un  cu ta pasa riba su electrode-                                                          di  e  poder  di  manehonan
            sistema  nobo  pa  elimina  di-  nan mientras ta cargando esa-                                                      electrokimico cu ta rekeri ap-
            oxido  di  carbon  (CO2)  for  ki. Despues e ta supla e CO2                                                         enas algun swing chikito den
            di un coriente di aire, cu por  puro mientras e ta descarga.                                                        voltahe pa impulsa e separa-
            traha na casi cualkier nivel di  E trabou interno di e sistema                                                      cion.”
            concentracion,  for  di  emisi-  ta detaya pa e investigadonan                                                      Riba e grafico, e fluho di aire
            onnan  di  planta  electrico  te  –  postdoc  Sahag  Voskian  y                                                     den blauw y e CO2 den cora,
            cu  aire  habri,  segun  MIT  profesor  T.  Alan  Hatton  di   Reactive Absorption for CO2  ergy and Environmental Sci-  ta demostra con e aparato ta
            News.                        MIT  –  den  un  documento   Capture’, cual tabata publica  ence.                      funciona.
            MIT a bisa cu e sistema nobo  yama ‘Faradaic Electro-swing   e luna aki den e journal En-  “Den  mi  laboratorio  nos  ta
                        Inventor Hulandes ta revela aparato pa saca plastic for di riu


            ROTTERDAM  (AP)  —                                                                     laysia  tabata  presente  pa  e  E  aparato  ta  diseña  pa  para
            Un  hoben  inventor  Hu-                                                               lansamento,  y  a  bisa  cu  e  ta  den  riu  y  tin  un  nanishi  cu
            landes ta ampliando su es-                                                             contento cu e mashin. “Nos  un forma pa evita desperdicio
            fuerso  di  saca  plastic  flo-                                                        ta uzando e pa un luna y mey  flotante  mas  grandi,  manera
            tante for di ocean Pacifico                                                            den e riu y ta bayendo hopi  palo.  E  interceptornan  ta
            door di bay den riu tambe,                                                             bon,  colectando  e  boter  di  traha door di guia plastic den
            uzando  un  aparato  flo-                                                              plastic y tur e desperdicio”, el  un apertura, un belt cu ta hiba
            tante  nobo  ta  trapa  sushi                                                          a bisa.                      e desperdicio den e barica di e
            prome cu esaki yega lama                                                               Slat a bisa cu e ta kere cu mil  mashin unda ta bent’e den un
            .                                                                                      riu ta responsabel pa alrede-  bari. E interceptor ta manda
            Dropout    di   universidad,                                                           dor di 80% di plastic bayendo  un mensahe di texto na e op-
            Boyan Slat di 25 aña di edad                                                           den ocean mundial, y e kier  eradornan local pa bin y saca
            a funda The Ocean Cleanup                                                              enfoca  riba  nan  den  e  prox-  e sushi ora e ta yen.
            pa desaroya y lansa un siste-                                                          imo  cinco  aña.  “No  ta  bay  Slat a demostra con e ta traha
            ma  cu  el  a  inventa  tempo  e                                                       ta  facil,  pero  imagina  si  nos  tirando  centenares  di  pato
            tabatin  18  aña,  cu  ta    trapa                                                     logra  esaki”,  el  a  bisa  na  un  geel  di  plastic  den  awa  na  e
            desperdicio plastico flotando                                                          audiencia di sostenedo entu-  evento di lansamento na haf
            den ocean.                   ca unicamente riba desperdi-  rino  den  ocean,  incluyendo   siasta.  “Nos  lo  por  haci  nos  di Rotterdam. E interceptor a
            Diasabra  el  a  revela  e  prox-  cio plastico cu ya caba ta flo-  bayena.            ocean limpi di berdad.”      gara casi tur di nan.
            imo  stap  den  su  lucha:  Un   tando den ocean. Expertonan  Tres di e mashinnan ya caba   Slat  a  uza  e  revelacion  di  e  Actualmente e mashin ta cos-
            aparato  flotante  cu  energia   ta bisa cu 9 miyon ton di des-  a  ser  manda  na  Indonesia,   mashin pa apela pa mas sos-  ta  como  700mil  euro,  pero
            solar yama ‘Interceptor’, cu ta   perdicio plastico, incluyendo  Malaysia y Vietnam – y e di   ten  for  di  paisnan  compro-  Slat a bisa cu e costo proba-
            trapa e plastic for di riu mien-  boter, saco, co’i hunga y otro,  cuater  ta  bayendo  Republica   meti pa haci nan riunan lim-  blemente  lo  baha  mientras
            tras esaki ta flota.         ta pasa anualmente pa ocean  Dominicana, el a bisa.       pi,  y  na  negoshinan  prepara  produccion ta aumenta.
            E  organisacion  di  Slat  den   for di beach, riu, y aroyo, po-  Izham  Hashim  di  gobierno   pa inyecta fondo pa yuda cu
            pasado a ricibi critica pa enfo-  niendo den peliger bida ma-  di estado di Selangor na Ma-  e operacion di e aparatonan.

                  Misterioso avion espacial ta aterisa despues di un record den orbita


            FLORIDA  (cnet.com)  –  Aereo a bisa. E di cinco mis-
            Un avion X-37B sin tripu-    ion a lansa dia 7 di september,
            lacion a aterisa na e Ken-   2017.
            nedy  Space  Center  na  E  avion  espacial  construi  pa
            Florida ayera, culminando  Boeing  ta  parce  un  version
            un  record  di  780  dia  den  chikito  di  e  shuttlenan  anti-
            orbita, segun Forsa Aereo  guo di NASA y tin un trayec-
            Mericano  a  bisa  ayera.  E  toria similar di entrada cu ta
            mision  ta  kibra  e  avion  uza un pista, manera e shut-
            misterioso  su  propio  re-  tlenan bieu. E ta uza un in-
            cord door di pasa mas cu  stalacion solar pa electricidad.
            dos aña den espacio.         E  vehiculo  di  11mil  libra  ta
                                         como 29 pia largo cu su ha-
            “E  X-37B  ta  continua  dem-  lanan  poco  menos  di  15  pia
            ostrando  e  importancia  di  largo,  diseña  pa  keda  den
            un  avion  espacial  reuzabel”,  orbita  pa  270  dia.  E  tabata
            secretario  di  Forsa  Aereo,  originalmente  un  programa
            Barbara Barret a bisa den un  di NASA, cu rais den e inves-
            declaracion.                 tigacion di ‘lifting-body’ di e  transporte di sensor satelite y  sifica,  Forsa  Aereo  ta  revela  Spreader,  un  experimento
            Den  total,  e  programa,  cual  agencia  espacial,  cual  a  core  otro ekipo pa y for di espacio.  poco  detaye  tocante  e  natu-  diseña  pa  ‘test  electronica
            tin sikiera dos di e avionnan  for di 1999 te cu 2004. E X-  E X-37B a haci su prome vue-  ralesa exacto di e experimen-  experimental  y  tecnologia  di
            reuzabel, a pasa 2,865 dia den  37B  ta  diseña  pa  sirbi  como  lo na 2010. E di dos modelo a  tonan. E mision actual tabatin  tubo  di  calor  oscilante  den
            espacio den transcurso di su  un plataforma pa experimen-  despega pa su prome mision  den dje e Air Force Research  ambiente espacial pa un du-
            cinco  mision,  segun  Forsa  to y duna conocemento riba  na 2011.                     Laboratory  Advanced  Struc-  racion  largo”,  segun  un  de-
                                                                      Pasobra  e  programa  ta  cla-  turally  Embedded  Thermal  claracion di Forsa Aereo.
   25   26   27   28   29   30   31   32