Page 19 - AHATA
P. 19

A5
                                                                         EDITORIAL/cOLOfOn Diaranson 5 Februari 2020























                                                                                Gobierno ta cuminsa pensa...

                                                                                Riba un BTW...?






                                                 Recientemente Bon Dia Aruba a trece e noticia cu  un alternativa viable den caso di e mayoristanan,
                                                 gobierno di Aruba, mas exactamente nos ministro  anto  cu  tempo  por  implementa  esey  pa  henter
                                                 encarga cu finanzas, ta pensando di introduci un  economia? Esey lo no ta mal noticia, pasobra por
                                                 BBO riba importacion. Esaki cu un splicacion su  fin lo ta bin un cambio den e resistencia fuerte
                                                 tras unda ta argumenta cu den e caso di e empre-  contra BTW cu a reina na Aruba pa tanto aña. Nos
                                                 sanan mayorista, nan lo haya restitucion di e BBO  ta corda ainda e informe di agencia FIAS, liga na
                                                 paga na momento di importacion, y ta kita esaki di  entre otro World Bank, cu na 2006 a recomenda
                                                 e suma di BBO cu e mayorista a cobra ora e bende  esaki, banda di otro recomendacion cu tampoco
                                                 e  mercancia.  Nos  no  a  tende  tanto  comentario  nos a mira bira realidad.   Mester bisa si cu a bin,
                                                 den e demas medionan di prensa local riba esaki,  un aña despues na 2007,  un impuesto indirecto
                                                 mientras e ta parce nos un topico no solamente  loke tabata e recomendacion mas general, pero ta-
                                                 interesante, sino bastante importante pa loke por  bata e BBO en bes di e BTW.
                                                 ta su efecto riba economia.
                                                                                                Tambe ta importante pa nota cu na Aruba ta existi
                                                 Ademas, si nos pone bon atencion, e idea di resti-  cierto apoyo pa introduccion di un BTW. Ahata
                                                 tucion aki ta exactamente e mecanismo central di  por ehemplo ta pro introduccion di BTW, mien-
                                                 e impuesto mundialmente mas aplica, cu ta e Im-  tras cu Camara di Comercio, cu den pasado tabata
                                                 puesto riba Valor Agrega, na Hulandes BTW, na  apoya esaki, na e momento aki asina leu cu nos
                                                 Ingles VAT. E metodo di e BTW ta basa riba res-  sa, no ta expresa su mes explicitamente na fabor.
                                                 titucion di loke un empresa ta paga na e ‘schakel’  Loke si mester tene na cuenta ta cu no ta esaki so
                                                 anterior di cual el a haya e producto o servicio.  tabata recomenda pa haci den un reforma fiscal.
                                                 Pa  duna  un  poco  claridad  den  e  practica  actual  Por  ehemplo,  lo  ta  altamente  recomendable  pa
                                                 di BBO: awor cada luna un empresa ta entrega e  reforma y simplifica e actual sistema di tarifa pa
                                                 lista di e BBO cu el a cobra, o cu el a absorbe pa  importacion, cu ta un selva completo di diferente
                                                 mantene su prijs abao. Den caso di un BTW e lo  porcentahe, cu hasta anomalia completo manera
                                                 mester entrega tambe un lista di e cosnan cu el a  e famoso 22% riba mueble, cu awor hasta lo bira
                                                 cumpra y a paga BTW ariba. Finalmente e ta paga  28%. Y tur esaki pa un medida Antiyano pa duna
                                                 e diferencia entre loke el a paga y a ricibi. Di e  proteccion  na  industria  na  Curaçao  como  cin-
                                                 manera aki un BTW ta elimina e efecto inflacio-  cuenta  aña  pasa,  cu  milagrosamente  a  sobrevivi
                                                 nario di e impuesto, cu den e caso di un BBO por  tur tempestad y tur critica. Kico nos a haci malo
                                                 ehemplo ta keda aumenta e prijs di producto den  pa laga e castigo aki keda existi? Uniforma e tari-
                                                 e siguiente link o schakel. Den nos economia mes  fanan, haci bida di e ciudadano y di duanero mas
                                                 cu un cantidad limita di schakel nos por observa  facil y cobra lo suficiente pa opera un aparato gu-
                                                 e efecto di esaki, sigur cu awor e porcentahe ta na  bernamental eficiente.
                                                 6%.
                                                                                                Di  tur  manera,  nos  por  observa  cu  actualmente
                                                 Awor, pakico e prome apariencia di algo manera  nos a yega na e fase unda lo ta mihor nos tuma
                                                 un BTW ta asina remarcable? Pasobra pa hopi aña  despedida  di  e  BBO,  cu  na  3%  caba  tabata  un
                                                 caba Aruba, y otro islanan manera Curaçao, a haya  problema, pero sigur na e nivel di 6% ta cuminsa
                                                 e  conseho,  di  IMF/World  Bank,  y  di  Hulanda,  genera demasiado inflacion. Pero pa bisa berdad,
                                                 pa  considera  introduci  un  BTW,  hustamente  pa  nos a perde speransa caba cu lo ta bay tin mas clar-
                                                 elimina e efecto inflacionario. Lamentablemente,  idad y transparencia den cual direccion e proceso
                                                 semper tabatin excusa ‘de sobra’: “Nos ta chikito;  aki ta bay. Nos no ta kere cu ta posible pa bin cu
                                                 esey ta bon pa pais grandi. Nos no ta cla pa e cos ey  un bon reforma fiscal den un ambiente di secrecia
                                                 ainda. Mester di 2 aña di preparacion pa e cos ey.  y silencio. Nos no por kere cu esey ta e base riba
                                                 E ta demasiado complica,” etc. Hasta den e ultimo  cual kier logra haya un apoyo solido pa e plannan,
                                                 informe di juni 2019 di IMF ta ripiti e recomen-  si ta na pida chikito ta trece afor kico ta bay sucede.
                                                 dacion di varios aña pa introduci un BTW. Por ta  Lamentablemente  nos  ta  depende  di  e  transpar-
                                                 cu awor porfin e idea a cuminsa gana tereno den  encia cu otronan ta practica, manera CAft, pa nos
                                                 pensamento di esnan cu ta dirigi nos finanzas y  haya sa sikiera algo di loke lo ta e proximo paso-
                                                 nos economia? Pasobra si bo ta mira esaki como  nan. Nos merece esaki?
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24