Page 16 - AHATA
P. 16
A4 LOCAL
Dialuna 23 December 2024
Proyecto ‘Turning the Tide’ ta den fase di monitoreo di restauracion di
ecosistema di coral- y mangel na Aruba
Aña pasa Aruba Conser-
vation Foundation (ACF)
a anuncia e proyecto
‘Turning the Tide’ den
colaboracion cu Wagenin-
gen University & Re-
search, ScrubbleBubbles
Foundation y Universidad
di Aruba. E proyecto aki
ta enfoca ariba e restaura-
cion di biodiversidad y e
eco sistemanan marino na
Aruba cu ta degrada.
Mas di un aña despues e
proyecto ta andando ainda y a
traves di un publicacion riba
nan pagina oficial di Face-
book ACF a duna un actuali- mente bou di presion y res- to ‘Turning the Tides’. E Otro estudio, TEEB-study aki pa Aruba.
sacion di con e proyecto aki ta tauracion no ta solamente un proyecto a financia door di (2018), cu a ser haci pa Aruba Den e caso di e mangelnan,
bayendo. esfuerso sino un necesidad pa RESEMBID y Wageningen a conclui cu e degradacion di expertonan a indica cu ta
sigura cu nos sistema ecologi- University & Research cu un ambiente marino lo ultima- trata di un habitat super im-
E fundacion ta indica cu den co vital por prospera,” ACF a alocacion di 1.3 miyon florin mente no solamente reprimi portante pa varios motibo,
e ultimo dianan rangernan enfatisa. pa asina cambia e direccion di e sector di pesca valioso pero particularmente nan ta sirbi
marino y stagiairenan ta tra- degradacion ambiental y per- tambe reduci e cantidad di como fuente di cautiverio di
hando duro pa monitoreo e Un representante di Aruba dida di biodiversidad pa un turista y ultimamente e bi- pisca. Esaki kiermen cu e ta
condicion di e coralnan cu a Conservation Foundation a ambiente marino saludabel y enestar general cu 50%. Otro un luga caminda e piscanan
ser transplanta riba e rifnan splica cu e proyecto ta den su resistente pa Aruba. estudionan mas recien a con- chikito ta haya proteccion
artificial cu ta localisa den fase di monitoreo pa e coral- clui mesun cos (CBA2020, y cuminda pa asina nan por
Parke Marino Aruba. y mangelnan. El a indica cu Un rapport di WWF Fund Oduber 2020, Alberts 2021). crece bira grandi prome cu
ainda falta un fase na Spaans for Nature’s Living Planet Cu esey, ta importante pa nan bay back ariba e rif pa e
Como parti di e proyecto Lagoen cu ta bay cuminsa na Report 2022, ta señala cu e cambia e direccion di e situa- turista por mira nan y tambe
‘Turning the Tides’, a instala januari. perdida di biodiversidad pa cion pa asina tin un ambiente pa e piscado por coy pisca
400 MARRS y 13 MOSES region ta mas grandi den La- marino mas resiliente unda nan. Ademas mangelnan tin
reefs cu ta structuranan di El a informa cu e proyecto tino America y Caribe com- cu humanidad y naturalesa un rol hopi clave tambe den e
rif artificial pa restaura coral ta finalisa den fin di februari para cu cualkier otro region. por existi den harmonia proteccion di e costanan.
y duna sosten na e biodivers- y den januari ACF lo saca e Un rebaho di 94% di biodi-
idad marino. documentario cu tur infor- versidad a wordo mira entre Den luna di maart aña pasa E problema cu e mangelnan
macion tocante e proyec- 1970 y 2018. expertonan cu a presenta e ta enfrenta, specialmente den
“Nos coralnan ta constante- proyecto a splica, pa loke ta algun area specifico na Aruba,
trata restauracion di coralnan, ta cu den pasado tabatin hopi
cu e proyecto aki lo brinda e mal uso di tereno y e erosion
oportunidad unico pa explo- a pone hopi sedimento den
ra y despues test pasobra tur e e lagunnan di tal forma cu e
metodonan exitoso di restau- awa ta bay perdi y e mangel
racion di coral semper mester no tin luga di biba mas y e
ser adapta na e situacion lo- piscanan tampoco no tin luga
cal. No por djis copia y reali- di biba mas.
sa un metodo di otro pais, di
un otro luga exactamente pa E accion di e proyecto di e
un otro area. Semper mester proyecto aki ta enfoca ariba
haci ahuste pa haciele adecua dos cos; uno ta pone tram-
pa e situacion local. panan di sedimento (sedi-
ment traps) pa secuestra e
Mirando e situacion na Aru- sedimentonan prome cu nan
ba, e expertonan a indica cu e yega e lagun y e di dos ta pa
metodo di cuminsa cu imple- saca sedimento pa asina e la-
mentacion activo di coralnan gun haya espacio pa awa pa
artificial pa duna inicio na e piscanan por biba y pa e
desaroyo di coral lo yuda y palo di mangelnan tambe por
esey ta hustamente locual lo biba.
purba di haci den e proyecto