Page 16 - AHATA
P. 16

A4   LOCAL
                 Dialuna 23 December 2024
               Proyecto ‘Turning the Tide’ ta den fase di monitoreo di restauracion di

                                             ecosistema di coral- y mangel na Aruba


            Aña  pasa  Aruba  Conser-
            vation  Foundation  (ACF)
            a  anuncia  e  proyecto
            ‘Turning  the  Tide’  den
            colaboracion cu Wagenin-
            gen  University  &  Re-
            search,  ScrubbleBubbles
            Foundation y Universidad
            di  Aruba.  E  proyecto  aki
            ta enfoca ariba e restaura-
            cion  di  biodiversidad  y  e
            eco sistemanan marino na
            Aruba cu ta degrada.

            Mas  di  un  aña  despues  e
            proyecto ta andando ainda y a
            traves di un publicacion riba
            nan  pagina  oficial  di  Face-
            book ACF a duna un actuali-  mente bou di presion y res-  to  ‘Turning  the  Tides’.  E  Otro  estudio,  TEEB-study  aki pa Aruba.
            sacion di con e proyecto aki ta   tauracion no ta solamente un  proyecto  a  financia  door  di  (2018), cu a ser haci pa Aruba   Den e caso di e mangelnan,
            bayendo.                     esfuerso sino un necesidad pa  RESEMBID  y  Wageningen  a conclui cu e degradacion di  expertonan  a  indica  cu  ta
                                         sigura cu nos sistema ecologi-  University & Research cu un  ambiente  marino  lo  ultima-  trata di un habitat super im-
            E fundacion ta indica cu den   co vital por prospera,” ACF a  alocacion di 1.3 miyon florin  mente no solamente reprimi  portante  pa  varios  motibo,
            e  ultimo  dianan  rangernan   enfatisa.                  pa asina cambia e direccion di  e sector di pesca valioso pero  particularmente  nan  ta  sirbi
            marino y stagiairenan ta tra-                             degradacion ambiental y per-  tambe  reduci  e  cantidad  di  como fuente di cautiverio di
            hando  duro  pa  monitoreo  e   Un  representante  di  Aruba  dida  di  biodiversidad  pa  un  turista  y  ultimamente  e  bi-  pisca. Esaki kiermen cu e ta
            condicion di e coralnan cu a   Conservation  Foundation  a  ambiente marino saludabel y  enestar general cu 50%. Otro  un  luga  caminda  e  piscanan
            ser  transplanta  riba  e  rifnan   splica cu e proyecto ta den su  resistente pa Aruba.  estudionan mas recien a con-  chikito  ta  haya  proteccion
            artificial  cu  ta  localisa  den   fase di monitoreo pa e coral-                      clui  mesun  cos  (CBA2020,  y cuminda pa asina  nan por
            Parke Marino Aruba.          y  mangelnan.  El  a  indica  cu  Un  rapport  di  WWF  Fund  Oduber 2020, Alberts 2021).  crece  bira  grandi  prome  cu
                                         ainda falta un fase na Spaans  for  Nature’s  Living  Planet  Cu  esey,  ta  importante  pa  nan bay back ariba e rif pa e
            Como  parti  di  e  proyecto   Lagoen cu ta bay cuminsa na  Report  2022,  ta  señala  cu  e  cambia e direccion di e situa-  turista por mira nan y tambe
            ‘Turning the Tides’, a instala   januari.                 perdida  di  biodiversidad  pa  cion pa asina tin un ambiente  pa  e  piscado  por  coy  pisca
            400  MARRS  y  13  MOSES                                  region ta mas grandi den La-  marino  mas  resiliente  unda  nan.  Ademas  mangelnan  tin
            reefs  cu  ta  structuranan  di   El  a  informa  cu  e  proyecto  tino America y Caribe com-  cu  humanidad  y  naturalesa  un rol hopi clave tambe den e
            rif artificial pa restaura coral   ta finalisa den fin di februari  para cu cualkier otro region.  por existi den harmonia  proteccion di e costanan.
            y duna sosten na e biodivers-  y den januari ACF lo saca e  Un rebaho di 94% di biodi-
            idad marino.                 documentario  cu  tur  infor-  versidad a wordo mira entre  Den  luna  di  maart  aña  pasa  E problema cu e mangelnan
                                         macion  tocante  e  proyec-  1970 y 2018.                 expertonan  cu  a  presenta  e  ta enfrenta, specialmente den
            “Nos  coralnan  ta  constante-                                                         proyecto  a  splica,  pa  loke  ta  algun area specifico na Aruba,
                                                                                                   trata restauracion di coralnan,  ta cu den pasado tabatin hopi
                                                                                                   cu e proyecto aki lo brinda e  mal uso di tereno y e erosion
                                                                                                   oportunidad unico pa explo-  a  pone  hopi  sedimento  den
                                                                                                   ra y despues test pasobra tur e  e lagunnan di tal forma cu e
                                                                                                   metodonan exitoso di restau-  awa ta bay perdi y e mangel
                                                                                                   racion di coral semper mester  no  tin  luga  di  biba  mas  y  e
                                                                                                   ser adapta na e situacion lo-  piscanan tampoco no tin luga
                                                                                                   cal. No por djis copia y reali-  di biba mas.
                                                                                                   sa un metodo di otro pais, di
                                                                                                   un otro luga exactamente pa  E  accion  di  e  proyecto  di  e
                                                                                                   un otro area. Semper mester  proyecto  aki  ta  enfoca  ariba
                                                                                                   haci ahuste pa haciele adecua  dos  cos;  uno  ta  pone  tram-
                                                                                                   pa e situacion local.        panan  di  sedimento  (sedi-
                                                                                                                                ment  traps)  pa  secuestra  e
                                                                                                   Mirando e situacion na Aru-  sedimentonan prome cu nan
                                                                                                   ba, e expertonan a indica cu e  yega e lagun y e di dos ta pa
                                                                                                   metodo di cuminsa cu imple-  saca sedimento pa asina e la-
                                                                                                   mentacion activo di coralnan  gun  haya  espacio  pa  awa  pa
                                                                                                   artificial  pa  duna  inicio  na  e  piscanan  por  biba  y  pa  e
                                                                                                   desaroyo  di  coral  lo  yuda  y  palo di mangelnan tambe por
                                                                                                   esey ta hustamente locual lo  biba.
                                                                                                   purba di haci den e proyecto
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20