Page 14 - AHATA
P. 14

A4   LOCAL
                       Diabierna 4 Juli 2025
            Con e Atlas di Impacto Climatico por yuda Aruba combati cambio di clima


            Cambio  di  clima  ta  un
            topico  cu  ta  birando  mas
            y mas discuti rond mundo,
            mirando  cu  estudionan
            cientifico  ta  sugeri  cu  a
            yega  tempo  pa  acelera  e
            proceso  di  combati  cam-
            bio di clima ya cu calenta-
            mento  global  a  yega  un
            punto  critico.  Den  feb-
            ruari 2024, e programa di
            Union  Europeo  Coperni-
            cus  Climate  Change  Ser-
            vice (C3S) a lansa e Coper-
            nicus  Interactive  Climate
            Atlas como un herment pa
            creacion  di  politica  rela-                                                          pa  aña  2050  of  2100.  Rep-  nando un man na nos com-
            ciona cu clima. Aña pasa,    bo tin e conocemento di tur e  website ta ofrece un bista pro-                         pañeronan den comunidad.
                                                                      fundo riba varios tema, entre  resenta  den  manera  suma-
                                         gremionan importante.”
            Aruba a tuma un stap sim-                                                              mente accesible pa usuarion-
            ilar  cu  e  Climate  Impact   Segun el a splica, e atlas cli-  otro  medidanan  di  tempera-
                                                                      tura, secura, tormenta, salud  an, e leyenda cu ta compaña  Estado di piscamento comercial
            Atlas  Aruba,  un  proyecto
            cuminsa  pa  e  National     matico ta duna un bista riba  di rif, habitatnan riba Aruba y  e estadisticanan ta bin cu nan  E Atlas di Impacto Climatico
                                         cambionan den temperatura,  hasta tambe caracteristicanan  fuente tambe pa esnan cu ta  tambe  por  ta  beneficioso  pa
            Climate Resilience Coun-                                                               interesa den e topiconan.    piscadornan,  ya  cu  e  mapa
            cil di Aruba (NCRC).         biento,  awasero  y  secura,  social y di infrastructura.
                                         ademas  di  monitoria  kico  a                                                         ta  mustra  cual  sitio  riba  nos
                                         pasa durante e ultimo 50 aña  Cada  categoria  tin  nan  sub-  Con  nos  por  aplica  e  da-  costa ta adecua y of inadecua
            Cu e introduccion di e atlas,
            a habri porta pa colecta y pro-  y premira cambio den clima  categorianan  tambe,  cual  ta  tonan aki pa combati cli-  pa pisca comercialmente.
            vee dato climatico importante   pa e proximo 50 pa 100 aña.  ser representa riba mapa den  ma?
            no solamente na beneficio di   Banda di e parti climatico, e  colornan gradiente indicando  E  atlas  climatico  di  Aruba  Educacion
            stakeholders  den  diferente   atlas tambe ta ofrece un bista  cual  area  ta  mirando  mas  of  ta  funciona  principalmente  Educacion  ecologico  ta  keda
            sector economico riba e isla,   den con e factornan climatico  menos desaroyo of atraso den  como  un  fuente  of  herment  importante  pa  nos  comu-
                                                                      cierto  aspecto  climatico.  Pa  pa stakeholders y politiconan  nidad. Pa esaki, e atlas atrobe
            sino  tambe  pa  localnan  por   por afecta Aruba y su comu-
            ta educa y tin e oportunidad   nidadnan.  Tur esaki pa “fo-  cada subcategoria tin un spli-  usa  den  creacion  di  politica  ta  un  bon  fuente  pa  busca
                                                                                                   of  tumamento  di  decision  informacion  y  engrandece
            pa contribui na e movemento   menta  un  comprondemento  cacion  amplio  pa  por  com-
            amplio  pa  aborda  e  impac-  general  y  bista  mas  profun-  pronde  kico  exactamente  ta  pa  desaroyonan  grandi  riba  conocemento tocante cambio
            tonan di cambio di clima.    do  entre  stakeholders  riba  e  ser midi, con ta/a midi esaki,  nos  isla.  Sinembargo,  e  atlas  di  clima.  Banda  di  e  varios
                                         riesgo  y  impacto  di  cambio  ken ta beneficia di e informa-  y website tambe por ta ben-  splicacion tocante e temanan,
                                         climatico  pa  asina  desaroya  cion aki y por aplica e infor-  eficioso riba nivel individuo,  tambe tin e seccion di stori-
            Lansa  den  april  2024,  e
            proyecto  di  e  atlas  climatico   un  resiliencia  climatico  di  macion aki den bida real.   pa ciudadanonan cu kier con-  anan, cual dr. Peterson a afir-
                                                                                                   tribui un tiki na e proteccion  ma por ser usa pa educa nos
            ta  envolvi  e  colaboracion   un  manera  husto,  inclusivo
            di  diferente  partner  local  y   y  ekitativo,”  manera  ta  para  Impacto climatico  di  nos  naturalesa,  cultura  y  muchanan.  Presenta  den  un
                                                                                                                                manera atractivo pa nos stu-
                                                                      Un otro aspecto notable riba  comunidad.
            internacional  pa  provee  ex-  riba  website  di  Climate  Im-                                                     diantenan,  e  storianan  skirbi
            perticio  necesario  na  e  atlas   pact Atlas.           e website ta e seccion di ‘im-                            pa  autor  Rubiano  Rosabelle
                                                                      pacto  climatico’,  unda  por  Calor y secura
            y  alabes  na  aplicacion  di  e
            informacion  disponible.  En-  Ki  tipo  di  dato  por  haya  mira ki efectonan por mira pa  Aruba  ta  experenciando  un  Illes  “ta  combina  fantasia  y
                                                                                                                                realidad pa demostra e efec-
                                                                                                   clima  mas  y  mas  calor,  spe-
                                                                      Aruba cu cambionan climati-
            tre otro, Directie Natuur en   den e atlas?
            Mileu (DNM), Aruba Con-      E website di Climate Impact  co.  Esaki  ta  inclui  temanan  cialmente  den  temporada  di  tonan  di  cambio  climatico,”
            servation Foundation (ACF),   Atlas ta ofrece usuarionan un  manera  aumento  di  calor,  zomer.  E  Atlas  di  Impacto  manera ta indica riba e web-
                                                                                                                                site.
            Centraal  Bureau  voor  de   variedad di informacion riba  aumento  di  secura,  aumenta  Climatico  ta  duna  indica-
                                                                                                   cion di e areanan cu ta keda
            Statistiek  (CBS),  AHATA,   diferente topico climatico aki  den  tormenta  y  yobida,  au-
            ministerio di Finanzas y Util-  na Aruba. Consistiendo di un  mento  di  nivel  di  awa  di  mas  afecta  pa  calor  y  secura  Es mas, studiantenan univer-
                                                                                                                                sitario tambe por haci uso di
            ities  N.V.  tur  ta  forma  parti   coleccion  grandi  di  dato  for  lama, grado di acido di lama  den  tera,  factornan  cu  agri-
            di  e  constelacion  di  partner   di diferente organisacion riba  y  cambio  den  biento—tur  cultornan priva of comercial  e recursonan cu ta disponible
                                                                      completa cu un leyenda cu ta  por tene na cuenta. Tambe ta  riba e website, y por crea nan
            den e realisacion di e proyec-  e isla y internacional, e web-                                                      mesun  visualisacion  di  data
            to aki. Manera presidente di   site ta un espacio central ofre-  mustra e sectornan cu por ser  importante pa por tuma me-
                                                                                                   didanan necesario pa protege  climatico (GIS) usando e in-
            NCRC, dr. Ryan Peterson a    ciendo informacion clave, cu  afecta pa e cambionan.                                   formacion di e atlas.
            splica  durante  un  entrevista   splicacion amplio y di manera                        nos  salud  for  di  e  calor  ex-
                                                                                                   tremo.
            cu  NoticiaCla  den  juni,  “E   visual cu ta accesible pa tur cu  Estadistica                                      E  website  di  e  Atlas  di  Im-
            tema  di  clima  y  su  impacto   kier siña mas tocante e tem-  E  seccion  di  estadistica  ta
                                                                      provee  informacion  tocante  Probabilidad  di  inundacion  na  pacto Climatico ta disponible
            riba Aruba ta compleho y dus   anan aki.                                                                            den tres diferente lenguahe y
            bo  mester  tin  experticio  di                           fenomenonan climatico cu ya  cas
                                                                                                   Aunke temporada di yobida ta  ta completamente facil y gra-
                                                                      nos  ta  experenciando  awen-
            diferente ramo [y] ora  tuma   Mapanan di dato
            decision  pa  adapta  na  clima,   E mapanan disponible riba e  dia y con esaki por desaroya  beneficioso  pa  nos  matanan,  tis pa nabega. Es mas, si inte-
                                                                                                   inundacion  ta  un  fenomeno  resadonan tin algun informa-
                                                                                                   cu  sa  pasa  na  algun  parti  di  cion of mas dato pa comparti,
                                                                                                   Aruba, unda varios residente  Dr.  Ryan  Peterson  a  afirma
                                                                                                   ta haya strobacion di plasnan  cu  esaki  ta  bon  bini:  “E  ta
                                                                                                   di awa enorme dilanti cas. E  un  atlas  pa  comunidad  pero
                                                                                                   atlas climatico ta ofrece un bi-  tambe  door  di  comunidad  y
                                                                                                   sta tocante e areanan, edificio  ta  importante  pa  tur  hende
                                                                                                   y cierto camindanan cu kisas  carg’e tambe.”
                                                                                                   por experencia strobacion di
                                                                                                   inundacion,  cual  ciudadan-  Por bishita e website di Cli-
                                                                                                   onan  por  keda  na  haltura  di  mate  Impact  Atlas  Aruba  na
                                                                                                   dje  y  kisas  tuma  medidanan  https://aruba.climateimpac-
                                                                                                   na  cas  pa  alivia  of  preveni  e  tatlas.com/pp/ of e website di
                                                                                                   strobacion.  Esaki  tambe  por  NCRC  (https://ncrc-aruba.
                                                                                                   ta  un  esfuerso  comunitario  org/) pa mas informacion.
                                                                                                   of entre bisiña, asina compar-
                                                                                                   tiendo  conocemento  y  du-
   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19