Page 15 - AHATA
P. 15
A6 LOCAL
Diasabra 25 Februari 2023
Bishita di Fitch pa haya un miho bista di
recuperacion di Aruba
Fitch tambe ta realisa cu ta danki na e desicionnan rapido y
firme di Gobierno, awe Aruba ta recuperando positivamente
Aruba ta un pais cu finan-
cieramente ta percura pa
fia riba mercado inter-
nacional. Esaki tabata un Dia internacional di Lenga Materno,
custumber prome cu pan- celebracion y/o compromiso?
demia. Pa por logra esaki
ta hopi importante pa E siman aki nos a celebra un biaha mas Dia Internacional di
agencianan manera Fitch Lenga Materno. Manera semper, e tabata un ocasion pa mustra
y Standard & Poors tin un riba e importancia cu nos idioma nacional tin den nos bida
bon bista di con Aruba su personal y nacional. E ta un elemento importantisimo cu ta uni
finansas ta hinca den otro. un pueblo, den e caso aki extendiendo te fuera di nos frontera,
ya cu nos ta comparti esaki cu e pueblonan ruman di dos otro
Luna pasa representantenan isla. Ademas, cu tempo a crece un grupo considerable den
di Standard & Poors a bishita exterior, principalmente na Hulanda, cu ta comparti cu nos e
Aruba y awor representan- conocimento di e idioma. Conhuntamente nos por ta papiando
tenan di FITCH ta na Aruba di un grupo di riba 400.000 persona. Impresionante? Den sentido
pa papia cu diferente stake- Despues di e bishita aki nan di tur e impase financiero aki di masa? Sigur cu no. Hopi persona cu no ta conoci di cerca cu
holder pa haya un miho bista lo bay bek, evalua tur e infor- y e ratingnan tambe ta cum- nos Papiamento lo pensa cu un idioma cu un base asina chikito
di e recuperacion di Aruba. macion cu nan a haya pa asina insa bira positivo dentro di por ta coriendo riesgo di extincion.
despues di un luna y mei nan poco. Nos lo mester warda
Segun un comunicado di go- publica nan rating nobo pa un paar di siman mas pa Go- Pero segun nos, esey no mester ta nos preocupacion principal.
bierno, FITCH tambe ta im- Aruba. Manera cu pandemia bierno haya e resultado y nan Loke si ta parce nos primordial pa enfoca ariba ta e futuro di e
presiona cu e recuperacion di a cuminsa nan a downgrade lo public’e pa henter mundo lenga materno di mayoria di nos den loke nos ta desea di logra
Aruba, y nan tambe a realisa Aruba pasobra nan no tabata wak con Aruba ta recuper- den e añanan nos dilanti. Nos mester ta consciente di e hecho cu
cu Aruba tabata un di e pais- sa kico ta bay pasa cu Aruba. ando riba e tereno financiero. e escogencia di pasa di un medio principalmente di comunicacion
nan mas afecta door di e pan- Awor nos speransa ta cu nan Esfuersonan di union y posi- oral pa e reconocimento di un idioma formal y su uso amplia
demia y nan tambe a indica ta bay upgrade Aruba y cu nos tivismo di Gobierno y di cada den practicamente tur ambiente di nos bida nacional, ta trece un
cu ta danki na e desicionnan lo haya un rating mas positi- ciudadano di nos pais, ta e compromiso serio pa nos. Kico e compromiso ey ta encera anto?
rapido y firme di Gobierno di vo y estable indicando con e resultado di nos recuperacion
Aruba, awe Aruba ta recuper- recuperacion ta bayendo. financiero”, Prome Minister Por ehemplo, cu si nos ta anhela yega na un papel mas amplio
ando positivamente. Evelyn Wever-Croes a ex- di nos Papiamento den bida nacional, anto nos mester bira mas
“Cu poder di Dios nos lo sali presa. estricto cu nos mes y paga mas tino con nos ta usa nos idioma?
Nos mester pone mas atencion riba eror di gramatica y di
ortografia? Nos mester ta mas dispuesto di coregi otro, na un
Minister Glenbert Croes a reuni cu grupo di manera cortes y respetuoso? Pasobra e posicion como ‘lingua
franca’ cu Papiamento tabatin originalmente ta trece cune cu no
fondo di pensioen pa sector turistico ta asina relevante con un persona ta maneha ‘su’ Papiamento,
basta nos comprende loke e persona tabata kier bisa. E por
tin tres eror den un solo frase, na modo di papia, y nos no ta
reacciona, pasobra nos no ta custumbra haci esey. Esey ta parce
logico tambe den un comunidad den cual mas di un tercio a bin
siña Papiamento dia nan a yega na nos isla, y no por spera di
nan cu nan maneho di nos idioma ta perfecto. Es mas, ta den e
comunicacion continuo ey cu e nacemento di palabra nobo den
nos idioma ta tuma lugar, pasobra e proceso di incorporacion di
palabra na vocabulario di Papiamento no ta un proceso di pasado,
sino cu e ta presente tur dia, manera tur otro idioma. Y cerca nos,
den e intercambio intensivo cu e tres idiomanan importante pa
nos, esey ta conduci na un fluho constante di palabra cu ta bira
parti di nos vocabulario. Loke ayera tabata Hulandes, Ingles o
Spaño, awe ta Papiamento.
Naturalmente cu esey ta conduci na diferencia di opinion, loke
no mester mira como algo negativo. Esun cu no a topa ainda
cu e uso nobo cu un cierto palabra a haya cerca un parti di nos
poblacion y cu ta na caminda pa aceptacion general, ta haya cu
esey ‘no ta Papiamento’ y no ta di acuerdo cu mester usa esey
pasobra Papiamento por ehemplo tin palabra caba cu e mesun
"Mi kier a duna compliment na e fondo Nos a reuni cu e representantenan, como go- contenido. Esey por ta e caso tambe, asina cu no mester core
di pensioen di sector turistico, cu a crea bierno, pa brinda nan e oportunidad pa nan rechaza e posicion ey. Sin embargo, e termino nobo usa por tin
un bon nomber door di e maneho re- por amplia nan posibilidadnan di por haya un contenido djis un tiki diferente cu ta representa mihor loke
sponsabel cu nan a hiba pa loke ta e con- mas cliente. Si amplia nan alcance, di e for- un persona kier bisa. Na e momento ey nos ta papiando di un
tribucion di nan participantenan cu nan ma ey nan lo por brinda e trahadornan cu ta ampliacion y enriquecimento di nos vocabulario cu un sinonimo
fondo di pensioen." miembro di e fondo aki, mihor perspectiva pa cu tin su uso particular cu ta yuda mehora comunicacion
cu acumulacion di pensioen, plannan di spaar entre nos. Y no ta esey ta loke nos ta desea, pa mira nos idioma
Minister di Labor Glenbert Croes, a reuni etc. Manera nan ta bisa, yuda e empleado nacional, cu mayoria ta considera nos orguyo nacional, y cu
diahuebs ultimo cu e grupo di fondo di pen- ‘traha dam warda awa’. Esaki lo yuda esnan nan razon, sigui crece y mantene un presencia importante den
sioen pa e sector turistico pa brinda nan e na momento cu toca nan pa haya nan pen- nos comunidad? Si ta esey nos kier, e consecuencia ta si cu nos
oportunidad di amplia e posibilidadnan di sioen, cu nan lo hay’e den bon forma. mester acepta e compromiso pa usa nos idioma na un manera
haya mas cliente. corecto. Nos amor y orguyo no por ta expresa solamente den
Proximamente Minister Croes lo ta pre- declaracion di afecto, sino den tuma na cuenta e realidad cu
Minister Croes a splica cu e fondo di pen- sentando e plan cu el a ricibi durante e re- Papiamento no ta puramente e ‘lingua franca’ mas manera el a
sioen aki ta uno di bon renombre cu lo por union, na Conseho di Minister pa hunto yega nace. Nos comportamento diario usando Papiamento, oralmente
ta mas activo. na e opcion cu na final ta na beneficio di e y por escrito, lo ta decisivo pa su futuro.
trahado miembro di e fondo di pensioen.