Page 14 - bon-dia-aruba-20250207
P. 14
a14 internacional
Diabierna 7 Februari 2025
Centenares di hende muhe viola y kima despues cu rebeldenan a cende
prison na Goma na candela
(TheGuardian)—Cen- muri eyden.”
tenares di hende muhe a E siman aki e oficina di ONU
ser viola y kima bibo du- di e comisionario halto pa
rante e caos despues cu un derecho humano (OHCHR)
grupo rebelde a drenta e a adverti cu violencia sexual
ciudad Congoles di Goma ta ser usa como arma di guera
siman pasa. E encarce- pa gruponan rival den Goma.
ladonan femenino a ser E ciudad, hogar di mas cu 1
ataca den nan sector den- miyon hende, ta bao con-
tro di e prison Munzeze trol total di forsanan M23.
durante un fuga, segun un Pero den un desaroyo sin
oficial mayor di e Organi- precedencia dialuna, e mili-
sacion di Nacionnan Uni. cia anuncia un alto-el-fuego
unilateral.
E hefe suplente di e forsa di te e momento ey, preocu-
mantencion di paz basa na pacion tabata creciendo cu
Goma, Vivian van de Perre, a Ruanda tabata determina pa
bisa cu mientras varios miles tuma mas teritorio for di su
di hende homber a logra sca- bisiña, cu forsanan di M23
pa for di prison, e area reserva ta parce un di e pionan den Diamars a Sali na cla cu trupa di mantencion di paz moviendo den direccion di
pa hende muhe a ser cendi e conflicto den e Repub- aproximadamente 2,000 cur- desplega pa proteha ciudada- Bukavu, e capital di e provin-
na candela. Imagennan tuma lica Democratico di Con- pa ainda tabata wardando de- nonan, a bisa: “Tabatin un cia South Kivu 190 km for di
un rato despues cu e rebelde- go. Mantenedornan di paz, ramento na Goma despues cu fuga enorme di 4,000 pris- Goma.
nan di M23 a yega e centro di sinembargo, no por a bishita bringadornan di M23 a tuma onero. Un mas centenares Un declaracion for di e
Goma a revela huma grandi e prison pa investiga mas pa control di e ciudad, e capital di hende muhe tambe tabata coalicion policial-militar
biniendo for di e prison dia via di limitacionnan impone di e provincia North Kivu, den e prizon ey.” yama e Alianca di Riu di Con-
27 di januari mainta. pa e rebeldenan M23, cual dia 27 di januari. go—di cual M23 ta miem-
ta nifica cu e identidadnan “Nan tur a ser viola y despu- bro—a anuncia cu e “no tin
Aunke detayenan di e inci- di e perpetradornan ta keda Van de Perre, ken awor ta es a cende e sector di hende intencion di tuma control di
dente ta scars, e atrocidad desconoci. basa na Goma cu miles di muhe na candela. Nan tur a Bukavu of otro sitionan.”
Fondo di UE pa yuda trupanan move rapidamente ta demasiado chikito y
no ta ser maneha bon
(AP)—Un fondo di Union descubri cu algun proyecto
Europeo diseña pa yuda a ser eligi hasta prome cu e
acelera e despliegue di comision y paisnan miembro
trupanan, tankinan y eq- a identifica e prioridadnan
uipahenan militar den e mas urgente.
bloc di 27 nacion den tem-
ponan di conflicto ta de- Murphy a bisa tambe cu e
masiado chikito bo ta ser tabata dificil pa su auditor-
maneha bon suficiente pa nan, pero tambe pa paisnan
ta efectivo, segun auditor- miembro, pa dicidi ken ta en-
nan a bisa den un rapport carga, mirando cu “no taba-
diaranson. tin ningun punto di contacto
riba nivel di UE pa mobilidad
Ehercitonan aliado ta ser re- militar.”
trasa pa demasiado regla ofi- Den un email manda pa re-
cial riba fronteranan interno porteronan prome cu e rap-
di UE. Un pais miembro port a ser publica, e comision
ta rekeri un aviso di 45 dia a defende su mes bisando
prome cu e por autorisa con- cu ora UE a ser confronta
voynan militar pa crusa. Cu cu yuda Ucrania defende su
guera andando den Ucrania, mes, e sector ehecutivo “a re-
mobilidad militar a bira mas pa mehoranan brugnan y ca- port di e auditornan, Murphy shaci di limitacionnan riba sponde rapidamente por me-
importante. mindanan pa ciudadanonan a bisa cu e comision a actua transportacion. dio di acelera y expande” fi-
dual y uso militar. “sin necesidad di evaluacion nanciamento pa proyectonan.
Secretario-general di NATO, amplio di antemano. Como Di e 95 proyectonan cu a
Mark Rutte, a bisa luna pas Pero e fondo a conta pa sola- resultado, e no por a calcula haya aprobacion, mayoria di El a nota cu mobilidad mili-
cu tempo ta esencial, miran- mente 1.7 biyon euro, cual un presupuesto cu por sos- nan tabata den paisnan cerca tar ta un prioridad di e comis-
do cu e futuro di Europa su Tony Murphy—presidente di tene e obhetivonan.” El a bisa di e fronteranan di UE cu ion nobo, cual a cuminsa
seguridad ta depende riba e e Corte Europeo di Auditor- cu e fondo “tabata un pida so Rusia, su aliado Belarus y traha den december, y cu un
resultado di e guera. Si presi- nan—describi como “pinda” compara cu e necesidadnan Ucrania. Un ruta di trans- comisionario a ser apunta. E
dente Ruso, Vladimir Putin, compara cu e 300 biyon euro en general. porte pa Ucrania a ser ignora comision a priminti pa atende
“haya su kier, paz no lo dura,” cu paisnan miembro den UE completamente. Grecia no a cu preocupacionnan tocante
el a bisa. “Awor nos ta safe. supuestamente a gasta riba Mayoria di e placa cu mester ricibi ningun financiamento, un “falta di coordinacion.”
Kisas den cinco aña no.” defensa aña pasa. a bay pa mehoracion di mo- mientras cu un proyecto den
bilidad militar pa e periodo di Bulgaria a ricibi poco finan- “Nos ta considera e recomen-
E fondo di mobilidad militar Murphy a bisa cu e plan di 2022-2026 a bira rapidamente ciamento. dacionnan y conclusionnan
di UE tabata parti di un “Plan accion a ser crea rapidam- disponible pa proyectonan y a di e Corte Europeo di Audi-
di Accion” crea na 2022 den ente pa e sector ehecutivo di ser usa completamente den- “Loke ta particularmente pre- tornan como un oportunidad
e lunanan despues cu Rusia e bloc, e Comision Europeo, tro di e prome dos aña, secan- ocupante, ta cu proyectonan a pa haci un progreso necesario
lansa un invasion completo y cu esaki “no a ser construi do full e fondo. E auditornan ser eligi tiki tiki,” sin strategia den e area di mobilidad mili-
den Ucrania. Placa a ser aloca riba fundeshinan solido su- a sugeri pa usa fondonan di obvio, Murphy a bisa. Audi- tar,” e comision a bisa.
pa 95 proyecto den 21 pais ficiente.” Publicando e rap- transporte civil pa yuda de- tornan tabata sorprendi pa