Page 5 - AHATA
P. 5
6 LOCAL AWEMainta Diamars, 1 April 2025
Di ‘Ami’ pa ‘Nos’:
E naturalesa humano como fundeshi
pa renobacion di maneho Arubano
E necesidad di un otro imagen di hende den maneho
PA hopi tempo formacion di maneho na Aruba tabata basa riba e imagen di
hende como un individuo racional y independiente. E suposicion aki, hancra
profundamente den pensamento neoliberal, a hiba na sistemanan principal-
mente dedica na eficiencia, operacion di mercado y responsabilidad propio. Pero
e acercamento aki no ta aplicabel mas. E desafionan di e tempo aki—manera E limitenan di e modelo di maneho individualista
pobresa, cambio climatico, migracion y salud mental—ta exigi un revision di nos E ultimo decadanan na Aruba a mira hopi maneho
imagen di hende. Aruba tin mester di maneho cu ta reconoce e hende como un hiba cu a cuminsa cu e modelo di e ciudadano
ser social, relacional y fundamentalmente conecta cu otro. Ta tempo pa un tran- cu por defende su mes. Pensa riba privatisacion,
sicion di maneho di ‘ami’ pa ‘nos’. reduccion di provisionnan colectivo y confiamento
den mecaniconan di mercado. Esaki a causa
Investigacion cientifico ta confirma: Nos ta sernan social desigualdad creciente, tension social y e perdida
Investigacionnan moderno for di e ciencia di comportacion, sociologia y neuro- di forsa colectivo. Sectornan manera salubridad,
biologia ta mustra inekivocamente cu hende ta prospera den rednan social. enseñansa y bienestar ta kedando atras den
Cooperacion, empatia y solidaridad no ta luho, sino balornan esencial di nos presion y falta cohesion. Hobennan ta migra of ta
existencia humano. Aruba, cu su lasonan fuerte di famia y bida comunitario, bira desilusiona. Pobresa ta persisti. Ta tempo pa
conoce e balornan aki for di pasado. Sinembargo, esakinan a bin bou di presion laga e ‘maneho individual’ cu ta faya y pa inverti
den e ultimo añanan, pa un parti dor di incertidumbre economico, individuali- atrobe den cohecion social.
sacion y fragmentacion den gobernacion. E ta den bon man di esunnan cu ta
traha maneho pa ancra e investigacionnan cientifico aki den maneho social, ‘Maneho colectivo’ pa un Aruba resiliente
enseñansa, salubridad publico y desaroyonan di mercado laboral. Aruba tin tur cos na cas pa desaroya un cuadro
di maneho moderno y enfoca riba hende cu ta
uza e fortalesa colectivo. Esaki ta exigi participa-
cion activo di ciudadanonan, fortalesa di sociedad
civil y reforma institucional. Enseñansa por hunga
un rol mas grandi den formacion di ciudadania.
Den salubridad ta necesario un acercamento
den vecindario, integral. Desaroyo di comunidad
mester bira un punto importante den maneho
social. Gobierno mester comporta su mes no
como actor cu ta determina tur cos, sino como un
socio: facilitando, conectando y dunando rumbo.
E futuro ta social y comparti
Un Aruba sostenibel y inclusivo ta cuminsa cu e
re-evaluacion di loke ta conecta nos. No compe-
tencia, sino colaboracion mester ta central. E
transicion di ‘ami’ pa ‘nos’ no ta un luho ideo-
logico, sino un necesidad di maneho. Solamente
door di fortalece e tela social di Aruba nos por
como sociedad, atende cu e transicionnan grandi
di e tempo aki. Esaki ta exigi curashi politico, un
contract social renoba y vision di maneho riba
termino largo. Aruba merece un sociedad den
cual tur hende ta sinti nan mes mira, scucha y
cu sosten – y esey ta cuminsa cu otro imagen di
hende.