Page 2 - bon-dia-aruba-20220518
P. 2
A2 LOCAL
Diaranson 18 Mei 2022
Studiante Frances: dump di Parkietenbos ta contra derecho humano y ta viola husticia ambi-
ental
CBS y DNM defensivo pa miedo di represaya
a bisa mi cu hopi politico ta “Nan a bisa nos cu si algo
bisa durante campaña cu nan mester sali afo di un estudio
a papia cu habitantenan di asina, un partido politico por
Parkietenbos, pero cu nan haci mal uso di e datonan pa
mes nunca a wak ningun.” bay contra e otro.”
Locual tabata interesante si Esey tabata un di e momen-
ta cu no tur hende cu a pa- tonan cu Laura a rabia masha
pia cune tabata interesa den hopi mes. Pasobra e tabata sa
e discusion. Es mas, taba- kico e habitantenan a bis’e pa
tin un ciudadano cu ta biba despues tende di un instan-
hopi cerca a bisa cu dump cia publico cu no mag haci
no ta preocup’e, ni su efecto investigacion pa motibonan
pa salud. Otronan cu ta mas politico. “Tin asina hopi
cerca di Ecotech ta mas dis- contradiccion den e mesun
gusta cu e procesamento di barionan, pasobra no tin data.
sushi na e area ey, cu e dump Pues, e comunidad no por
mes. “Nan ta keha di musca uni pa atende cu e problema
y holo.” di forma adecuado pasobra
nan no tin ningun data. Y mi
Pero tur esnan cu ta biba ta kere cu esey ta un violacion
mas na altura di Bucutiweg di derecho humano y ta ob-
si a expresa hopi disgusto y viamente un inhusticia ambi-
preocupacion pa e dump. “Y ental, ora cu no tin acceso na
e motibo ta e biento. Pasobra bo propio salud.”
biento ta bira di tal forma cu
ta hiba e huma riba e casnan E dia cu el a yora sinembargo
eybanda. Y nan tur ta bisa e tabata despues di a haci ent-
mesun cos, esta cu nan tin revista na Direccion Natura-
“Tabatin momento cu mi den lama, net banda di aero- y deterioro ambiental, e ta problema di salud, for di lesa y Medioambiente pa mas
a yama mi mama ta yora,” puerto. Un mundo domina crucial cu comunidad mester asma te otro keho. Mi a pa- cu dos ora y mey, y el a sinti
ta locual studiante Fran- pa consumo ta produci hopi participa den iniciativanan di pia cu un docente cu ta biba cu e actitud tabata defensivo.
ces, Laura Mathieu a bisa desperdicio y riba un isla desaroyo, Laura a mustra, ba- na Bucutiweg, y el a conta mi E forma con a responde na su
Bon Dia Aruba. No paso- chikito e ta bira mas bisto, sando su mes riba conclusion cu e tin mucha di tur parti preguntanan a pone sinti co-
bra e tabata haya falta di particularmente uno cu ta to- di un estudio di UNEP, 1972. di Aruba den su klas, pero a mosifuera el a haci algo robes
cas, sino pasobra e situa- talmente dependiente di tur- “Hasta investigacion cualita- ripara cu e tin muchanan cu y mester a yama su Mama na
cion di dump na Parki- ismo y ta hopi habita. Truck, tivo ta duna informacion mas tur ora ta malo na mesun mo- Francia, ya cu e Director di
etenbos ta impresionante, facilidadnan di tratamento di cla riba e vulnerabilidadnan, mento. Y ora cu el a wak e file DNM a acus’e di a haci pre-
depresivo... pero mas ai- awa sushi y otro desperdi- efecto y capacidad di adapta di e muchanan, a resulta cu gunta sin compronde den cua
nda, e resistencia di algun cio peligroso ta crea un dis- di comunidad, di forma cu ta nan tambe ta di e bario. Y tur posicion e como empleado
departamento na Aruba ta turbio continuo pa e medio haya miho conocemento riba tin e mesun sintoma, malo na publico ta hinca aden.
haci casi imposibel pa por ambiente local, afectando e e fayo y limitacionnan y e po- mesun momento.”
haci un investigacion am- comunidadnan y causando tencial pa fortifica barionan Por ehempel, Laura a haci
plio di e impacto di dump daño na ecosistemanan ter- marginalisa. Miho compro- Pa Laura esaki no ta un co- pregunta si DNM ta haci in-
riba calidad di bida. estre y marino. Dump ta nde di e impacto di dump, incidencia y como tal kier a vestigacion riba e calidad di
continuamente na candela y mas ta fortifica un sentido di mustra un corelacion entre e awa rond di dump, of si ta
Laura Mathieu a bin Aruba asina cu biento cambia di di- comunidad y participacion.” muchanan aki cu ta bira malo midi e calidad di aire, no sol-
pa e programa di intercambio reccion, humanan toxico ta y dump, y si tin un cantidad amente banda di incinerador,
cu University College Utre- afecta habitantenan cu ta biba Laura a bay cas pa cas pa papia mas halto di hende cu ta bira pero riba henter e landfill y si
cht y Universidad di Aruba, cerca. Gobierno a priminti cu mas hopi hende cu ta biba malo, compara cu otronan cu e departamento investigativo
unda el tuma Parkietenbos pa atende cu Parkietenbos, rond di e dump, pero tambe ta biba otro caminda. “Mi no di DNM ta continuamente
y e efectonan experiencia pero a keda sin cumpli cu e cu esnan encarga cu mane- a logra haci un encuesta, cu ta activo. E contesta cu el a rici-
riba salud, sociedad y medio promesanan y a tuma masha ho, ehecutivonan publico y un investigacion mas grandi bi di e Director tabata “kico
ambiente, como tema di in- poco accion efectivo pa solu- NGO’s. Y locual el a saca afo cu ta rekeri hopi esfuerso. bo ta kere pa haci e tipo di
vestigacion. Su enfoke tabata ciona asunto persistente aki. ta inhusticia ambiental cu ta Pero locual tambe e habitan- preguntanan aki?”
basa riba Antropologia Po- sucede cerca esnan cu ta biba tenan a bisa mi, ta cu a prim- “E reaccion aki a laga mi hopi
litico. Otro punto yamativo ta con den bisindario di dump di inti nan cu un investigacion afecta. Pero e dia siguiente
poco investigacion Aruba a Parkietenbos y con (no) ta re- asina lo a sucede como tres mi a entrevista un ex-politico
Nunca el a kere cu e tema aki laga haci riba e impacto di e sponde na e crisis. aña pasa, pero cu nada a tuma cu a bisa cu locual mi mes-
lo a impact’e asina hopi. “E dump. Un habitante di e area Pero ademas su estudio a en- lugar.” ter compronde ta cu Direc-
tabata hopi emocional, pa- a bisa Laura cu “sin dato nos foca riba explora e inhustici- tornan di departamentonan
sobra e dump ta mas cu un no por presiona Gobierno pa anan aki pa medio di un lens CBS y e sentimento di ra- publico no ta haya espacio pa
problema di desperdicio, e ta haci algo. Sin dato ta mustra politico y historico y contex- bia trece nan punto di bista di-
un problema compleho, for cu e asunto no tin urgencia”. tualisa nan denter di e comu- Laura a dicidi pa yama Bu- lanti, ni si e ta basa riba data,
di desconfianza, salud te na nidad di Aruba. reau Central di Estadistica pasobra nan ta core riesgo cu
impotencia,” Laura Mathieu Door di explora e aspecto cu ta e instancia cu ta acu- nan ta perde nan trabao.”
a bisa Bon Dia Aruba. poco analisa aki a permiti un Politiconan y nan prome- mula datonan pa diferente
comprondemento mas ho- sanan departamento di Aruba. “Mi Bon Dia Aruba lo amplia riba
Den su tesis, Mathieu a duna listico di e impacto di dump Hendenan tabata sorprendi a yama nan, pero nan na bisa e investigacion titula ‘Breath-
un ilustracion kico ta mira y por crea conscientisacion ora cu Laura a bati na porta pa cu nan no ta permiti pa haci ing Unevenly: Community
ora cu turistanan ta yega Aru- riba e relacionnan di poder papia di dump. Algun a bisa investigacion rond di dump Response to Environmen-
ba, nan ta spera di mira awan- den e sector di maneho di cu e tabata pa prome biaha cu na Parkietenbos, pasobra ‘e tal Injustice, a case study of
an cla y turquesa y santo geel desperdicio. Y mirando cu a bin puntra nan directo con ta mucho politico.’ Y nan a Aruba’s Landfill and Parki-
perfecto. Pero mientrastanto ta e comunidad en general nan ta sinti cu e situacion di bisa mi cu mi por cita esaki,” etenbos community’ den nos
tin tonelada di sushi ta basha ta carga e consecuencianan dump di Parkietenbos. “Nan Laura a bisa Bon Dia Aruba. siguiente edicion.