Page 11 - AHATA
P. 11
A3
LOCAL Dialuna 10 Maart 2025
CBA: Posicion di competitividad di Aruba contra dollar Mericano a
mehora
Den su publicacion ‘State 11).
of the Economy’ mas re-
cien, cubriendo e prome RER a sigui un direccion bay
tres kwartaal di 2024, abao desde comienso di e
Banco Central di Aruba crisis di Covid-19 (es decir,
a informa cu e RER den e 2020-I).
di tres kwartaal di 2024 a
marca e di cinco kwartaal Den prome dos kwartaal di
consecutivo registrando 2023, RER a crece, pero a re-
un reduccion. anuda su trayectoria bay abao
den e di tres kwartaal di 2023.
Den su capitulo tocante E tendencia di reduccion di
Competitividad Internacio- RER ta sugeri cu e posicion
nal, CBA a nota cu fin di di competitividad di Aruba
september 2024, e tasa di in- contra e dollar Mericano a
tercambio real (real exchange mehora desde inicio di pan-
rate, RER) a contrae na 93.3. demia di Covid-19. kwartaal di 2024. E ultimo flacion averahe pa 12 luna na Mester nota cu e tasanan di
Asina, e di tres kwartaal di aki a resulta di un inflacion Merca (3.1 porciento) tabata inflacion averahe pa 12 luna
2024 ta marca e di cinco Riba un base kwartaal-pa- diferencial un tiki mas am- mas halto cu na Aruba (2.0 na ambos pais tabata mas
kwartaal consecutivo cu a kwartaal, RER a baha cu plio cu Merca compara cu porciento) durante e periodo abao na 2024, cu inflacion na
registra un reduccion (Chart 0.1 porciento den e di tres e di dos kwartaal di 2024. bao revision. Aruba bahando mas lihe cu
Specificamente, e tasa di in- na Merca.
SER den su conseho:
Gobierno mester cumpli cu agricultornan pa expande produccion di
cuminda local
Aruba mester enfoca riba priminti nos un tereno mas
produccion di cuminda, y grana. di pa por expande. Nos
no riba siguridad di cum- tin tur cos cla, hasta financia-
inda pa motibo di falta di mento cu den agricultura ta
recursonan natural y ma- un ‘bottleneck,’” Kock a bisa
terial. Esey ta conclusion Bon Dia Aruba. “Pero no ob-
di Conseho Social Eco- stante tur e promesanan haci,
nomico, SER, den su anal- nos no a haya e tereno ainda.”
isis actualisa riba ‘Siguri-
dad di Cuminda.’ SER na Na September ultimo, Go-
2020 a traha riba un con- bierno a tene un asina yama
seho Amplio pa enfatisa e ‘open call’ pa tur persona
importancia di sector di den mundo di produccion di
pesca, cria y agricultura, webo, pa “nos subi nos pro-
particularmente den luz ta completamente indepen- lento di DIP pa hasta expande cos ta bay pa dicidi si por tin duccion. Y atrobe Gobierno
di e pandemia di COVID diente di importacion di e terenonan existente y ac- espacio pa cuminsa atrobe,” a a priminti cu lo a duna e
y e consecuencianan eco- cuminda. Pues, siguridad di tivo, cu ta limita posibilidad bisa Bon Dia Aruba. prome terenonan na Novem-
nomico pa Aruba. ber 2024. Pero, despues nos
cuminda di y pa Aruba no di agricultornan pa amplia no a tende nada mas,” David
ta algo realistico, segun e or- nan produccion. Riba dje, tin Mr. David Kock di Pok Pok,
E tempo SER a bin cu varios gano. Locual si ta posibel ta tardanza pa renoba permiso ta compronde e problema di Kock a bisa.
recomendacion pa asina Go- introduci strategianan pa hisa di terenonan huur existente. companianan chikito. Si no
bierno stimula actividadnan e produccion di cuminda y Asina mes Santa Rosa ta sigui por hisa prijs, mester hisa Netamente esaki ta un di e
di produccion di cuminda reduccion y/reparticion di brinda servicio na e agricul- produccion. “ E gastonan ba- problema y recomendacion
local, cu ta keda hopi limita. risico. tornan aki. sico ta keda mescos si bo tin cu SER a señala den un rap-
Es mas, e contribucion di e 10 of 10 mil galiña. Fuera di port recien. Pero tambe e
sector ta menos cu 0.5 por- Kico ta siguridad di cuminda Webo esey, cuminda ta caro pues di gasto di awa cu berdad a keda
ciento di e Producto Bruto Siguridad di cuminda ta Un di e productonan cu a bo no por cumpra den gran- defini na 5.50 pa cube, pero
Nacional, y pa falta di data encera disponibilidad di haya hopi balor na Aruba ta di, no por baha bo gasto. Y no ta un areglo permanente.
concreto, no por bisa cu a bin cuminda nutritivo, acceso na webo. Webo local ta relati- nos mes ta traha nos cahanan Coriente ta keda halto y hun-
un mehoracion na 2024. bon cuminda, un dieta salu- vamente scars, den demanda di webo cu carton recicla cu to cu falta di ley riba areglo
dabel y balansa, y stabilidad y debi na control di prijs di ta yuda cu e gasto. Ora e mar- di belasting, tanto di impor-
Gobierno a introduci mane- di cuminda pa individuonan Gobierno, hopi mas barata gennan ta chikito, mester di tacion y despues riba opera-
ho basa riba e recomenda- y comunidad den su totali- e momentonan aki cu webo volumen pa sobrevivi.” cion/ eventual ganashi ta haci
cionnan di 2020, cu ta inclui dad. E retonan pa Aruba yega importa (di Merca, particu- cu agricultornan ta keda sinti
iniciativanan pa stimula mas na siguridad di cuminda no a larmente). Pero no por hisa produccion insigur.
actividad den e sector agrario bira menos compara cu 2020. si no tin espacio pa crece.
y di pesca. Entre otro a duna Y aunke cu Santa Rosa ta Warawara Farms tabata pro- Y aki ta unda e maneho di (red: Riba e problema di
compromiso pa un maneho indica cu tin mas actividad duci webo te un aña pasa. Gobierno ta tranca pa hopi. ‘BirdFlu,’cu ta afectando
di otorga mas tereno di huur agrario, esaki no ta basa riba Aunke cu a mira demanda pa “Espacio y grandura di un Merca, SER a indica cu no
pa expande actividad di pro- data, pasobra nan no ta dis- webo local crece, e compania operacion ta necesario pa un tin e personal ni material pa
duccion di cuminda mientras ponibel. no por a wanta e gasto di op- negoshi di cria di bestia y ag- haci control regular. David
cu e instancia Qredits a per- eracion simplemente pasobra ricultura por sostene su mes. Kock di su banda a bisa cu
cura pa facilita prestamonan Mas ainda, tin poco bista cuminda di galiña ta hopi caro Nos como esun mas grandi Aruba tin hopi biento, ta ron-
di 1.4 miyon en total pa com- riba e cantidad di parcela cu y e no por hisa prijs. Esaki a na Aruba, ta produci sola- dona pa lama y no tin mucho
panianan nobo den e sector. ta disponibel y adecuado pa haci cu e operacion ta costa mente nuebe a 10 porciento cambio den clima cu ta baha e
hiba actividadnan agrario op- mas cu locual e produccion ta di locual e isla mester. Nos risico grandemente. “E risico
Di otro banda, SER awor ta timal. Esaki ta los di e proceso trece aden. “Nos lo mira con tin cuater aña cu Gobierno a di malesa ta mucho menos cu
reconoce cu Aruba no por na otro lugar.”)