Page 14 - HOH
P. 14
a11
regional Diasabra 15 November 2025
Honrando e legado di Carmen Castelló, un pionero den monitoreo di
feminicidio na Puerto Rico
(ElNuevoDia) - “E victi- den hospital, e trahado so- perdi, ofreciendo detayenan
manan no tabata djis un cial retira, stima pa organisa- clave y e speransa cu nan
number p’e. El a mira nan cionnan cu ta bringa pa bien- famianan lo haya nan na bida.
y a sufri. E tabata kier hus- estar di hende muhe, a fayece
ticia pa nan.” dialuna na edad di 71 aña. “Nos tabata sa di su trabou,
pero asina tanto expresion di
Cu e palabranan aki, Nahir Desde 2011, Castelló Ortiz cariño tabata un abraso di paz.
Castelló Ortiz a recorda e a compila informacion diari- E tabata un consuelo. Nos lo
herencia di su ruman muhe amente den buskeda di husti- ta semper agradecido,” su ru-
mas grandi, Carmen Castelló cia pa e victimanan asesina y man muhe mas chikito a en-
Ortiz, un pionero den moni- desapareci. Su cifranan a re- fatisa na telefon.
toreo y rastreo di feminicidio fleha discrepancianan signifi-
y desaparicion di mucha y cante cu esnan di polis, loke a Na 2019, su base di dato a
hende muha na Puerto Rico. pone organisacionnan femi- hiba Kilómetro 0 y Proyecto
Despues di mas cu dos luna nista exigi mas transparencia, Matria pa publica e rapport
“E Persistencia di Indiferen-
cia: Feminicidionan na Puer-
to Rico.” Di mesun manera,
Regimen Cubano ta fabrica reconocemento y responsabi- ticia y imagennan di hende su archivo tabata e fundeshi
repelente natural despues cu lidad di e autoridadnan. muhe asesina, a conta femi- pa creacion di e Observa-
nicidionan y a monitoria e torio di Igualdad di Genero
arbovirus a bira un crisis di salud Riba su pagina di Facebook, resolucion of persecucion di (OEG), cu a monitoria y pro-
“Seguimiento
de
Casos” e asesinonan, pero tambe a duci rapportnan mensual riba
(Siguimento di Casonan), e publica informacion tocante feminicidionan riba e isla for
no solamente a publica no- hende muhe adulto y hoben di 2019.
(CiberCuba) - Despues di preventivo—y en berdad e
lunas cu tiendanan di La ta oportuno, specialmente pa
Habana ta bende produc- esnan cu presupuesto lim-
tonan di repelente di san- ita—e ta bini memey di un
gura na dollar, y mientras di e pio crisisnan epidemio-
cu epidemia a plama den logico cu Cuba a confronta
henter e pais, regimen Cu- den decadanan recien, cu e
bano a cuminsa—bastante circulacion simultaneo di vi-
laat— fabrica repelente rusnan manera dengue, chi-
natural den e provincia kungunya y oropouche.
di Granma, despues cu e
plamamento di arbovirus E anuncio tambe ta bin ap-
a conduci caba na un cri- enas algun ora despues cu e
sis di salud nacional. propio presidente Cubano
Miguel Díaz-Canel a recon-
Laboratorio Farmaceutico oce e magnitud di e brote,
Medilip, den colaboracion cu a afecta 30% di e pobla-
cu Granma Pharmacy and cion Cubano, mientras cu
Optics Company, a cuminsa hospitalnan ta confronta un
produccion di un repelente sobrecarga y un scarsedad di
natural cu e intencion di remedi.
“proteha e poblacion y sos-
tene esfuersonan di control Specialista y ciudadanonan
di vector,” segun e canal Cubano, tanto den como
estatal CNC TV Granma, pafo di e isla, a critica e re-
manera a informa riba su pa- traso di gobierno den adopta
gina di Facebook. medidanan efectivo, despues
di lunanan di informenan to-
E producto, “100% natural,” cante e aumento di casonan
ta formula pa aplicacion di- y e proliferacion di sangura
recto na e cuero. Sinembar- den comunidadnan caminda
go, autoridadnan a aclaria cu fumigacion no tabata sufici-
su uso no ta recomendabel pa ente of inexistente.
muchanan bou di tres aña.
Ademas, e lansamento di e
Aunke e articulo no ta men- repelente aki ta bini sin infor-
ciona e prijs di e producto, e macion transparente tocante
imagennan comparti ta mus- su disponibilidad of si e ini-
tra dos tamaño, un na prijs di ciativa lo ser copia den otro
40 pesos y e otro na 200 pe- provincianan, reforsando e
sos. percepcion cu e contesta di
salud di e regimen no ta su-
Mientras cu e iniciativa ta ser ficiente.
presenta como un medida

