Page 14 - HOH
P. 14

a11
                                                                                                  regional Diasabra 15 November 2025
                  Honrando e legado di Carmen Castelló, un pionero den monitoreo di


                                                          feminicidio na Puerto Rico

            (ElNuevoDia)  -  “E  victi-  den  hospital,  e  trahado  so-                                                        perdi,  ofreciendo  detayenan
            manan  no  tabata  djis  un  cial retira, stima pa organisa-                                                        clave  y  e  speransa  cu  nan
            number p’e. El a mira nan  cionnan cu ta bringa pa bien-                                                            famianan lo haya nan na bida.
            y a sufri. E tabata kier hus-  estar di hende muhe, a fayece
            ticia pa nan.”               dialuna na edad di 71 aña.                                                             “Nos  tabata  sa  di  su  trabou,
                                                                                                                                pero asina tanto expresion di
            Cu  e  palabranan  aki,  Nahir  Desde  2011,  Castelló  Ortiz                                                       cariño tabata un abraso di paz.
            Castelló  Ortiz  a  recorda  e  a compila informacion diari-                                                        E tabata un consuelo. Nos lo
            herencia di su ruman muhe  amente den buskeda di husti-                                                             ta semper agradecido,” su ru-
            mas grandi, Carmen Castelló  cia pa e victimanan asesina y                                                          man muhe mas chikito a en-
            Ortiz, un pionero den moni-  desapareci. Su cifranan a re-                                                          fatisa na telefon.
            toreo y rastreo di feminicidio  fleha discrepancianan signifi-
            y  desaparicion  di  mucha  y  cante cu esnan di polis, loke a                                                      Na  2019,  su  base  di  dato  a
            hende muha na Puerto Rico.  pone  organisacionnan  femi-                                                            hiba Kilómetro 0 y Proyecto
            Despues di mas cu dos luna  nista exigi mas transparencia,                                                          Matria  pa  publica  e  rapport
                                                                                                                                “E Persistencia di Indiferen-
                                                                                                                                cia: Feminicidionan na Puer-
                                                                                                                                to Rico.” Di mesun manera,
                  Regimen Cubano ta fabrica                           reconocemento y responsabi-  ticia  y  imagennan  di  hende  su  archivo  tabata  e  fundeshi
                repelente natural despues cu                          lidad di e autoridadnan.     muhe  asesina,  a  conta  femi-  pa  creacion  di  e  Observa-
                                                                                                   nicidionan  y  a  monitoria  e  torio  di  Igualdad  di  Genero
            arbovirus a bira un crisis di salud                       Riba  su  pagina  di  Facebook,  resolucion of persecucion di  (OEG), cu a monitoria y pro-
                                                                      “Seguimiento
                                                                                     de
                                                                                          Casos”  e  asesinonan,  pero  tambe  a  duci rapportnan mensual riba
                                                                      (Siguimento  di  Casonan),  e  publica  informacion  tocante  feminicidionan riba e isla for
                                                                      no  solamente  a  publica  no-  hende muhe adulto y hoben  di 2019.















            (CiberCuba) - Despues di  preventivo—y  en  berdad  e
            lunas  cu  tiendanan  di  La  ta oportuno, specialmente pa
            Habana ta bende produc-      esnan  cu  presupuesto  lim-
            tonan di repelente di san-   ita—e  ta  bini  memey  di  un
            gura na dollar, y mientras  di e pio crisisnan epidemio-
            cu epidemia a plama den  logico  cu  Cuba  a  confronta
            henter e pais, regimen Cu-   den  decadanan  recien,  cu  e
            bano a cuminsa—bastante  circulacion simultaneo di vi-
            laat—  fabrica  repelente  rusnan manera dengue, chi-
            natural  den  e  provincia  kungunya y oropouche.
            di  Granma,  despues  cu  e
            plamamento  di  arbovirus  E  anuncio  tambe  ta  bin  ap-
            a conduci caba na un cri-    enas algun ora despues cu e
            sis di salud nacional.       propio  presidente  Cubano
                                         Miguel Díaz-Canel a recon-
            Laboratorio   Farmaceutico  oce  e  magnitud  di  e  brote,
            Medilip,  den  colaboracion  cu a afecta 30%  di e pobla-
            cu  Granma  Pharmacy  and  cion  Cubano,  mientras  cu
            Optics Company, a cuminsa  hospitalnan  ta  confronta  un
            produccion  di  un  repelente  sobrecarga y un scarsedad di
            natural  cu  e  intencion  di  remedi.
            “proteha  e  poblacion  y  sos-
            tene  esfuersonan  di  control  Specialista  y  ciudadanonan
            di  vector,”  segun  e  canal  Cubano,  tanto  den  como
            estatal  CNC  TV  Granma,  pafo  di  e  isla,  a  critica  e  re-
            manera a informa riba su pa-  traso di gobierno den adopta
            gina di Facebook.            medidanan efectivo, despues
                                         di lunanan di informenan to-
            E producto, “100% natural,”  cante  e  aumento  di  casonan
            ta  formula  pa  aplicacion  di-  y  e  proliferacion  di  sangura
            recto  na  e cuero. Sinembar-  den comunidadnan caminda
            go, autoridadnan a aclaria cu  fumigacion  no  tabata  sufici-
            su uso no ta recomendabel pa  ente of inexistente.
            muchanan bou di tres aña.
                                         Ademas,  e  lansamento  di  e
            Aunke e articulo no ta men-  repelente aki ta bini sin infor-
            ciona e prijs di e producto, e  macion  transparente  tocante
            imagennan comparti ta mus-   su disponibilidad of si e ini-
            tra dos tamaño, un na prijs di  ciativa  lo  ser  copia  den  otro
            40 pesos y e otro na 200 pe-  provincianan,  reforsando  e
            sos.                         percepcion  cu  e  contesta  di
                                         salud di e regimen no ta su-
            Mientras cu e iniciativa ta ser  ficiente.
            presenta  como  un  medida
   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19