Page 31 - HOSPITAAL
P. 31
intestino mayor (colon descendence of rectum).
Tin biaha hende ta sinti cu nan tin cu bay af, nan tin e drang pa bay af, pero e af no ta sali.
Esey tambe ta un di e sintomanan. Si ta un tumor cu ta crece den e parti di e tripa cu ta
net unda e intestino menor ta drenta e intestino mayor, ainda e af ta hopi likido, e ora bo
no ta mira bon cu e ta duna un obstruccion. E por vloei pasa e tumor. Pero si bo ta haya
cu e polippennan por sangra y e sanger ta mescla cu e sushi, bo no ta wak’e cu bo wowo
normal. Esaki bo ta yama sanger oculto. Si loke por mira cu hendenan por haya anemia.
Sea cu nan cabes ta draai, of tin vertigo. Tambe nan por bin cu un cansancio y dolor di
barica. Ta cosnan cu pueblo mester sa. Ora cu nan tin e sintomanan aki, ta importante pa
bay bo dokter. Tur cos ta cuminsa e ora na e dokter di cas. Bo ta conta e dokter bo
sintomanan y e dokter ta samina bo barica, ta fula e barica. Tin biaha e por haci un tocado
rectal y ta fula paden di e anus wak si tin algo cu no ta bon. Por mira si tin sanger, of si e
af no a dal den e ultimo parti di e tripa of por fula si tin un herida.
Ta algo cu no mester tarda cun’e y bay na tempo bo dokter di cas.
Prevencion
Dr. Vis a splica cu como dokter di cas, ta traha hopi tambe riba e parti preventivo. Kier
informa hendenan con pa no bira malo. Esey ta e cos mas miho, cu ora bo ta saludabel.
Bo ta saludabel y mester preveni pa haya malesa. Por informa pueblo tambe con pa
preveni cancer di intestino mayor. No sa preciso kico por ta e causa. E por tin hopi factor.
Pero si sa di algun factor di riesgo cu ta hisa e probabilidad pa desaroya e cancer di colon.
Factornan di riesgo
Hopi hende ta bisa cu e ta core den famia. Dr. Vis a menciona cu tin un tipo di cancer cu
ta hereditario. Pero nan no ta algo comun. Tin si e cancer familiar, pero esaki por tin di
haber cu e estilo di bida tambe. Den famia ta hereda un estilo di bida. Manera cu nos
mayornan ta biba, asina hopi biaha nos ta biba. Na Aruba ta hopi bezig cu e estilo di bida,
kiermen e manera cu bo ta biba bo bida, cuanto bo ta move, kico bo ta come y si bo ta