Page 31 - HOSPITAAL
P. 31

intestino mayor (colon descendence of rectum).

               Tin biaha hende ta sinti cu nan tin cu bay af, nan tin e drang pa bay af, pero e af no ta sali.

               Esey tambe ta un di e sintomanan. Si ta un tumor cu ta crece den e parti di e tripa cu ta

               net unda e intestino menor ta drenta e intestino mayor, ainda e af ta hopi likido, e ora bo

               no ta mira bon cu e ta duna un obstruccion. E por vloei pasa e tumor. Pero si bo ta haya

               cu e polippennan por sangra y e sanger ta mescla cu e sushi, bo no ta wak’e cu bo wowo

               normal. Esaki bo ta yama sanger oculto. Si loke por mira cu hendenan por haya anemia.
               Sea cu nan cabes ta draai, of tin vertigo. Tambe nan por bin cu un cansancio y dolor di

               barica. Ta cosnan cu pueblo mester sa. Ora cu nan tin e sintomanan aki, ta importante pa

               bay bo dokter. Tur cos ta cuminsa e ora na e dokter di cas. Bo ta conta e dokter bo

               sintomanan y e dokter ta samina bo barica, ta fula e barica. Tin biaha e por haci un tocado

               rectal y ta fula paden di e anus wak si tin algo cu no ta bon. Por mira si tin sanger, of si e

               af no a dal den e ultimo parti di e tripa of por fula si tin un herida.

               Ta algo cu no mester tarda cun’e y bay na tempo bo dokter di cas.



               Prevencion

               Dr. Vis a splica cu como dokter di cas, ta traha hopi tambe riba e parti preventivo. Kier

               informa hendenan con pa no bira malo. Esey ta e cos mas miho, cu ora bo ta saludabel.

               Bo ta saludabel y mester preveni pa haya malesa. Por informa pueblo tambe con pa

               preveni cancer di intestino mayor. No sa preciso kico por ta e causa. E por tin hopi factor.

               Pero si sa di algun factor di riesgo cu ta hisa e probabilidad pa desaroya e cancer di colon.



               Factornan di riesgo

               Hopi hende ta bisa cu e ta core den famia. Dr. Vis a menciona cu tin un tipo di cancer cu

               ta hereditario. Pero nan no ta algo comun. Tin si e cancer familiar, pero esaki por tin di

               haber cu e estilo di bida tambe. Den famia ta hereda un estilo di bida. Manera cu nos

               mayornan ta biba, asina hopi biaha nos ta biba. Na Aruba ta hopi bezig cu e estilo di bida,

               kiermen e manera cu bo ta biba bo bida, cuanto bo ta move, kico bo ta come y si bo ta
   26   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36