Page 23 - ANTILL DGB

23
Zaterdag 21 december 2019

Gevonden: uniek

dagboek uit 1738

Door Ton de Jong tholieke geloof op Curaçao. Zij werden
e oogst was verrassend groot. Want enigszins getolereerd, maar vaak tegen-
wie had kunnen bedenken dat een gewerkt door de (protestante) elite. Over
D Belgisch archiefdepot ten zuiden hen is nogal wat gepubliceerd, vooral
van Antwerpen bijzondere documenten over de welhaast legendarische Michael
over Curaçao bewaart? Met als topstuk Schabel, die in 1714 uit de orde trad. Zijn
een uniek dagboek uit de periode 1738- dagboek (1707-1708) en verslag zijn in
1740. 2015 vertaald uitgege-
Op de site van het Pas ontdekt Curaçaos ven. Hij en de andere
Rijksarchief België, priesters uit die tijd
vestiging Beveren, priesterdagboek worden uitvoerig
staat de inventaris- beschreven in het
lijst van een archief wacht op vertaling proefschrift ‘Intole-
van de Jezuïeten, dat rante tolerantie’ waar-
deels afkomstig is uit wat nu Nederland op Christine Schunck in maart 2019 Kaart van Curaçao rond 1760. FOTO’S TON DE JONG
is. Het is in België terechtgekomen toen promoveerde. Zo ook Petrus Cloeck, die
de Nederlandse provincie van de Jezuïe- eigenlijk Van Schelle heette. Deze in begrijpen. Het is daarom nog niet gelukt vergelijken met een openbare aanklager)
ten in de achttiende eeuw naar de Zuide- 1695 te Brussel geboren priester arri- iemand te vinden die het dagboek ver- Jan van Schagen had het op hem ge-
lijke Nederlanden moest uitwijken voor veerde in 1734 op Curaçao maar vertrok taalt naar het Nederlands. Daar is hoe munt. Hij zwoor dat hij die jezuïet wel
de protestante overheersing. het jaar daarna weer om in Amsterdam dan ook geld voor nodig. Christine eens van hef eiland zou zetten. De steen
De Jezuïeten speelden in de eerste financiële zaken te regelen. In 1738 Schunck heeft tijdens haar promotie- die hij vond om te gooien was een huwe-
helft van de achttiende eeuw een grote kwam hij terug en was al snel de enige onderzoek geen bezoek kunnen brengen lijk dat Cloeck had gesloten zonder de
rol bij de ontwikkeling van het rooms-ka- rooms-katholieke priester op het eiland. aan het rijksarchief in Beveren, omdat vereiste toestemming van de overheid.
Van het stationnetje in Beveren is het het toen werd verbouwd. Bij het zien van Van Schagen eiste een boete van 50
amper vijf minuten lopen naar het rijks- de foto’s van het dagboek en vooral van gulden en verbanning. Met grote tegen-
archief, een groot vierkant gebouw zon- de andere toegestuurde documenten die zin scheepte hij in naar Amsterdam. Op
der uitstraling aan een doorgaande weg. zich daar bevinden, raakt zij enthousiast: 17 augustus 1741 stierf hij gedesillusio-
In de eerste omslag die ik uit de archief- ,,Er staan inderdaad belangwekkende neerd in Brussel. Zijn papieren en dag-
dozen haal, zit iets wat lijkt op een grote stukken tussen. Zoals de ontslagbrief boek werden opgeborgen in het archief.
portemonnee. Het meet 16 bij 8 centi- van Schabel. Tot nu toe had ik alleen de Het dagboek is nu uit de vergetelheid
meter en is gebonden in een leren om- aantekeningen van de generale overste gehaald, maar zonder vertaler blijft de
slag met slotje. Het dagboek begint op 13 uit zijn archief van de briefwisseling met inhoud een raadsel. Dat zou jammer
juli 1738 en loopt tot zijn vertrek in sep- de provinciale oversten. Nu dan een zijn, omdat het voor de geschiedschrij-
tember 1740. Het bestaan van het dag- echte brief aan Schabel zelf. Prachtig.” ving van de Curaçao belangrijk is.
boek is tot heden onbekend. In honderd In de leren omslag van het dagboek zit
pagina’s priegelschrift heeft Cloeck dag een raadselachtig kort briefje verstopt dat
na dag zijn belevenissen en indrukken beschadigd is door vuur. Een vrouw
opgeschreven. Er staan veel afkortingen vraagt Cloeck uit te kijken naar haar
en verschrijvingen in. Cloeck bediende man wanneer hij in Holland is. En wan-
zich in zijn dagboek van het Latijn. neer haar man op een fatsoenlijke ma-
Woordenschat en woordgebruik wijken nier met haar wil leven, dan mag hij
nogal af van het Latijn dat we nu ken- naar Curaçao komen.
nen. Bovendien neemt het aantal men- Een deel van de documenten en onge-
sen dat deze taal beheerst snel af. Je twijfeld ook het dagboek gaan over de
moet in de huid van Cloeck kunnen conflicten waarin Cloeck op Curaçao
Eerste pagina van het dagboek. kruipen om zijn dagboek te kunnen verzeild raakte. Met name de fiscaal (te Het dagboek met het verstopte briefje.

KERSTRECEPTEN

MELOENCOCKTAIL vooraf
2 suikermeloentjes 2 theelepels
6 eetlepels mayonaise paprikapoeder
6 eetlepels zure room 400 gram garnalen CARIBISCHE
2 eetlepels sherry
Lepel de meloentjes met een lepeltje uit tot CHOCOLADE toe
mooie schelpvormige stukjes. Roer een sausje
van mayonaise, room, sherry en paprika. 4 koppen hete chocolademelk
Vermeng garnalen en meloen. Schep de saus 4 koppen sterke, zwarte koffie
erdoor en verdeel over 8 glazen. suiker naar smaak
scheutje rum of Curaçaolikeur
slagroom
fijngehakte oranjesnippers
Vermeng de hete chocolademelk
met de hete koffie. Voeg de rum of
de Curaçaolikeur toe, met suiker
naar smaak. Schenk dit in acht
koppen, versierd met een dot gezoete
slagroom met daarop de fijngehakte
oranjesnippers.