Page 17 - HOH
P. 17

a7
                                                                                                          salud Dialuna 14 aPRil 2025
            Djente humano cultiva den laboratorio pa ‘yena e buraco’ den odontologia


                                                                       regenerativo


            (BBC) – Mientras cu hopi                                                               desaroyo di djente den labo-  lemanan di curason y infecci-
            especie  por  regenera  nan                                                            ratorio.                     onnan si bacteria drenta den
            djente,  ser  humano  ta                                                               Despues di a crea e ambien-  e  fluho  di  sanger.  Hende  di
            haya  solamente  un  chens                                                             te  necesario  pa  crece  djente  edad grandi por ta particular-
            di crea un set saludabel di                                                            exitoso,  cientificonan  awor  mente vulnerabel.
            djente adulto. Te awor.                                                                mester traha con pa saca nan  Mas cu mitar di e adultonan
                                                                                                   for  di  e  laboratorio  pa  boca  di edad halto cu ta biba den
            Cientificonan di King’s Col-                                                           di  un  pashent.  Y  esey  por  casnan di cuido tin caries di
            lege  London  a  logra  crea                              mente, integrando den e kaki  tuma  hopi  aña  mas.  “Nos  djente,  compara  cu  40%  di
            un  djente  humano  bou  di                               manera djente real.          tin  diferente  idea  pa  pone  e  esnan  riba  75  aña  cu  no  ta
            condicionnan  di  laboratorio.                                                         djentenan den boca. Nos por  biba den casnan di cuido, se-
            Mientras cu e avance aki por  Un  sonrisa  perfecto  ta  alta-  “Nan  lo  ta  mas  fuerte,  mas  transplanta e celnan di djente  gun  e  Instituto  Nacional  pa
            ta un caminda largo ainda for  mente busca, cu hopi hende  duradero, y liber di riesgonan  jong na e lugar di e djente cu  Excelencia Clinico y e Insti-
            di yena e buraco den boca di  awor  ta  acudi  na  beugel  of  di rechaso, ofreciendo un so-  falta y laga nan crece paden di  tuto  di  Cuido  Social  pa  Ex-
            cualkier hende, investigador-  implante  pa  duna  nan  un  lucion  mas  duradero  y  bio-  e boca,” Sr. Zhang a bisa.  celencia.
            nan ta bisa cu e ta yena e bu-  look di “reality TV”.     logicamente  compatibel  cu
            raco den investigacion.      Pero  implantenan  por  causa  yenamento of implante.”    “Alternativamente,  nos  por  Saoirse O’Toole, un docente
                                         problemanan  imprevisto  pa                               crea henter e djente den labo-  clinico  den  prostodontia  na
            “E  idea  aki  di  reemplasa  e  e pashent, y e dentistanan cu  E ekipo di King den colabo-  ratorio prome cu pone esaki  King’s  College,  a  bisa:  “E
            djente na un manera biologi-  ta cuida nan. “Implantenan ta  racion  cu  Imperial  College  den boca di e pashent.”  tecnologia nobo aki di bolbe
            co door di crea esaki di nobo,  rekeri cirugia invasivo y bon  London, awor a introduci cu                          crece  djente  ta  masha  emo-
            a  atrae  mi  pa  Londres  y  pa  combinacion di implantenan  exito un tipo di material spe-  Pero cualkier metodo e cien-  cionante y por ta un cambio
            King’s,”  e  director  di  odon-  y  weso  alveolar,”  Xuechen  cial  cu  ta  permiti  celnan  pa  tificonan  scoge,  e  proceso  di wega pa dentistanan”.
            tologia regenerativo, Dr. Ana  Zhang a splica, un studiante  comunica  entre  otro.  Esaki  inicial  ta  cuminsa  den  labo-
            Angelova-Volponi,  a  splica.  di  PhD  di  ultimo  aña  na  e  ta nifica cu un cel por bisa un  ratorio.           “E  lo  bini  den  mi  bida  di
            “Dor di crece un djente den  Facultad  di  Odontologia,  otro efectivamente pa cumin-                               practica?  Posiblemente.  Den
            un  tayo,  nos  ta  realmente  Ciencia Oral y Craniofacial.  sa bira un cel di djente, loke  Salud oral malo por afecta e  e  bida  dental  di  mi  yiunan?
            yenando e buraco di conoce-                               ta imita e ambiente di djente  habilidad di hende pa come,  Kisas.  Pero  den  e  bida  di  e
            mento.”                      “Djente cu a crece den labo-  cu ta crece y ta permiti cienti-  papia  y  socialisa  normal-  yiunan  di  mi  yiunan,  ban
                                         ratorio  lo  regenera  natural-  ficonan pa recrea e proceso di  mente, y por ta liga na prob-  spera.”

                   Hospital di Den Haag prome na Hulanda pa usa tecnica di laser pa


                                                               operacion di pulmon


            (NLTimes)  –  HagaZiek-                                                                menos dolor, ta recupera mas  Esnan cu antes no por a ser
            enhuis  na  Den  Haag  ta  e                                                           liher, y ta keda cu mas tehido  yuda, pasobra ya nan a perde
            prome  hospital  na  Hu-                                                               di pulmon.                   demasiado tehido di pulmon
            landa cu ta usa un tecnica                                                                                          den  operacionnan  anterior,
            nobo di laser pa operacion                                                             Specialmente e ultimo bene-  tin chens di haya ayudo cu e
            di pulmon. En bes di corta                                                             ficio ta importante, Van Hui-  laser nobo.
            parti di e pulmon, dokter-                                                             jstee a bisa. “Ora di corta un
            nan ta usa un laser mucho                                                              tumor chikito, hopi tehido di  Cu  e tecnica  nobo,  e tumor
            mas preciso pa kita tumor.                                                             pulmon normalmente ta dis-   ta ser corta na e randnan cu
            Y  esey  tin  beneficionan                                                             parce. E laser aki ta hopi pre-  tres incision usando un lapa-
            enorme  pa  pashent,  ciru-                                                            ciso,” el a bisa.            roscopia.  “Un  laser  ta  corta,
            hano di pulmon Pieter Jan  E  ekipo  ta  bin  di  Alemania,  mucho  mas  preciso  compa-  Pa pashent di cancer di pul-  un di dos laser ta kima e te-
            van  Huijstee  a  bisa  RTL  caminda ya caba e ta ser usa  ra  cu  otro  tecnicanan,”  Van  mon, esey por nifica cu me-  hido di pulmon y cera esaki
            Nieuws.                      den  decena  di  clinica.  “Cu  Huijstee a bisa. Esey ta nifica  tastasis no ta necesariamente  atrobe mesora,” Van Huijstee
                                         e  laser  aki,  nos  por  traha  cu pashentnan lo experencia  un  sentencia  di  morto  mas.  a bisa.


              Miembronan di WHO ta cerca di acuerdo pa

                         atende pandemianan den futuro

            (Reuters)  –  Miembronan  “E  combersacionnan  a  sigui  Donald  Trump  a  emiti  un
            di  e  Organisacion  Mun-    durante  anochi  te  cu  9or  di  orden  ehecutivo  na  februari
            dial  di  Salud  (WHO)  ta  mainta  (diasabra)  pero  no  a  retirando for di WHO y pro-
            cerca  di  un  acuerdo  riba  logra resolve e asuntonan fi-  hibiendo  participacion  na  e
            un  tratado  pa  prepara  pa  nal”,  un  fuente  envolvi  den  combersacionnan.
            futuro  pandemianan,  un  e  discusionnan  na  Geneva  a                               E  negociacionnan  a  ser  mo-  acuerdo lo yuda paisnan pro-
            vocero di WHO a bisa cu  bisa.                            E  otro  192  miembronan  di
            e discusionnan a ser pausa                                WHO cu ta parti di e discu-  lestia pa alegacionnan di co-  teha  mihor  contra  brotenan
                                                                                                   mentaristanan
                                                                                                                    derechista,  di pandemia.
            te diamars.                  Un  fuente  diplomatico  na  sionnan lo ta liber pa ratifica
                                         Geneva a agrega cu “adelanto  e  acuerdo  despues  cu  e  ser   incluyendo  na  Merca  pero
            E pacto, cu a ser negosha pa  grandi a ser haci ... casi tur e  adopta formalmente.    tambe  Gran  Bretaña  y  Aus-  E  acuerdo,  si  ser  finalisa,  lo
            tres aña y cu lo ta legalmente  tratado a ser acorda cu algun                          tralia,  cu  nan  por  mina  so-  ta  un  victoria  historico  pa  e
                                                                                                   berania nacional dor di duna  agencia mundial di salud. Ta
            vinculante, ta destina pa for-  asunto  pendiente  pero  cru-  Un di e asuntonan mas con-
            talece  e  defensa  di  mundo  cial”.                     tencioso  entre  paisnan  rico   mucho poder na un instancia  un biaha so den e historia di
                                                                                                                                75  aña  di  WHO  su  paisnan
                                                                                                   di Nacion Uni.
            contra  patogenonan  nobo                                 y estadonan den desaroyo ta
                                                                                                                                miembro a bay di acuerdo cu
            despues  cu  e  pandemia  di  Merca, cu a tarda pa drenta e  con pa comparti remedi y va-  Director-General  di  WHO,  un  tratado  –  un  acuerdo  di
            COVID-19  a  mata  miyones  combersacionnan trempan, a  cuna na un manera husto pa
            di hende na 2020- 2022.      bandona e discusion e aña aki  evita e erornan di e tempo di   Tedros Adhanom Ghebreye-  control di tabaco na 2003.
                                         despues  cu  presidente  nobo  COVID.                     sus, ta rechasa e tipo di afir-
                                                                                                   macionnan aki, y ta bisa cu e
   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22