Page 12 - ANTILL DGB

12 Antilliaans Dagblad Donderdag 13 juli 2017
Curaçao

Het offer van Remo

Door Fred de Haas faalde omdat zijn erectie hem in
et offer van Remo’ is een de steek liet.
in vlot en modern Hier en daar laat de psycholo-
HNederlands geschreven gie in het boek wel meer te
liefdesverhaal met een fatale wensen over.
afloop dat zich afspeelt in het Het personeel gniffelt om de
koloniale Curaçao vlak voor de verhouding meesteres-slaaf en
Emancipatie van 1863. slavin Margarita, die er nog niet
De auteur geeft zelf aan dat De auteur op de achterkant van helemaal zeker van is of Remo
het zijn bedoeling is de lezer te het boek. een affaire heeft met Helena,
vermaken. Hij heeft geen hoog zegt zelfs: ,,Het zou een lekkere
literaire pretenties. Zijn taal is zijn, maar dan wel onbeschaafd klap zijn in de smoel van de
eenvoudig, het verhaal niet en dom. Ze zijn geschapen om blanken die zo op ons neerkij-
gecompliceerd, de dialogen te dienen.” […] ,,Mijn negertjes”, ken.” Niet mis te verstaan.
lopen goed, maar men hoeft noemde hij ze in zijn vrienden- Die blanken komen er in het
geen psychologische diepgang kring. - boek niet al te best vanaf. Zo
te verwachten. Zijn vrouw Helena, afkom- prefereren ze een grove leugen
De slaventijd loopt op zijn stig uit een Ashkenazisch-Joods boven de waarheid als het op
eind en zowel de slaveneigena- geslacht uit Duitsland, is Benja- een rechtszaak aankomt.
ren als de slaven min naar Curaçao Omdat het zo’n kort verhaal
van bewust. Beide Remo su gevolgd en is al een betreft ga ik u de plot niet ver-
zelf zijn zich hier-
jaar op het eiland als
der vertellen.
bevolkingsgroepen het verhaal begint. Op scholen zouden goed
vragen zich af hoe sakrifisio Hoewel ze een kind gekozen fragmenten uit het
de situatie zich zal van Benjamin heeft, boek prima kunnen dienen om
ontwikkelen na de afschaffing. verveelt ze zich dood en praat kinderen in het funderend
De Hollandse gouverneur: ,,Het maar al te graag met het perso- onderwijs inzicht te verschaffen
is moeilijk te voorspellen hoe neel, oftewel de slaven, zeer in een bepaalde periode van de
het collectieve zelfbeeld van alle tegen de zin van haar man: ,,Je geschiedenis. Dat moet dan wel
zwarten zich zal ontwikkelen moet ophouden familiair met met het nodige commentaar
nu ze zich geen koopwaar meer de slaven om te gaan.” Maar van de onderwijzer(es) verge- De omslag van het boek.
weten’ […] ‘De neger moet be- Helena doet dit toch en voelt zeld gaan. In het boek wordt
seffen dat zijn sociale status zich op een dag hevig aange- niet diep op de situaties inge- was in goede handen bij Ronald mester dimi (= abo, mi papa,
onveranderd zal blijven na de trokken tot de jonge, knappe gaan. Ook de sectie geschiede- Capriles Martina, zelf een af- mester di mi), pailanti (is
afschaffing.” koetsier Remo, een ‘neger en nis van de middelbare school stammeling van een Sefardi- spreektaal) (= padilanti is
Deze woorden geven aan hoe een slaaf’. ,,Een paar maanden zou hiermee uit de voeten kun- sche Jood en een zwarte vrouw schrijftaal), asina e pora logra (=
er over het algemeen werd eerder had Benjamin Remo en nen. In Nederland kan men zoals zijn naam al duidelijk asina e por a logra), muchamu-
gedacht in de blanke gemeen- diens moeder Kiki als dan gebruikmaken van de oor- aangeeft. hé pretu (= mucha muhé pre-
schap. Er was nog volop sprake verjaardagsgeschenk van zijn spronkelijke tekst. Op Curaçao Idiomatisch valt er op de tu), pañ’e bela (spreektaal) (=
van een strenge hiërarchie en vader gekregen.” zou men de fragmenten in het vertaling niets aan te merken en pañ’i bela, schrijftaal), Benja-
open racisme. Talloos zijn de Er ontwikkelt zich een Papiaments moeten behande- de vertaler heeft leuke vondsten. min a hasi tur lo ke e ta por (=
plaatsen waarop dit in het boek hartstochtelijke, puur fysieke len. Wanneer hij moet vertalen ‘je Benjamin a hasi tur loke e taba-
tot uiting komt bij monde van verhouding tussen Remo en De proloog van het boek begeeft je op glad ijs’ past hij ta por), pididonan di limosna (=
de - blanke - hoofdpersonen, Helena, een explosieve zaak in biedt al voldoende handvatten zijn vertaling aan de tropen aan: pididónan di limosna), ku e
waarvan de voornaamste zijn: een gemeenschap waar blanke om de geschiedenis van Cura- ‘Bo ke hasi brua sin konosé krianan di kas (= ku e kriánan
Benjamin Cardozo, zijn vrouw mannen zoveel bastaarden çao te belichten. Ook al aan de yerba’ (= je bedrijft magie zon- di kas), infuatishon (= infatuas-
Helena Cardozo en Jacob Meij- mochten verwekken als ze wil- hand van in het boek genoemde der dat je het effect van de krui- hon), e no tabatá permití (= e no
er. den, maar waar vrouwen het plaatsen als Scharloo, het Rif- den kent waarmee je dat doet). tabata permití), su tata tabata
Benjamin is een telg uit een niet moesten wagen om hun fort, Fort Amsterdam, de St. Maar jammer genoeg komen posee hopi kos bunita (= su tata
Sefardisch-Joods geslacht dat al man ‘te schande te zetten’ door Annabaai, de Handelskade, er ook nogal wat slordigheden tabata poseé hopi kos bunita),
enkele generaties op Curaçao een verhouding met een zwarte Punda, Otrobanda en het Brion- en zelfs vergissingen in de un trafikante den katibu (= un
woont. Zijn vader heeft daar slaaf te beginnen. plein. Of de verwijzingen naar vertaling voor. Je hebt de bijna trafikante di katibu), Helena a
een rijk koopmansbestaan op- Helena krijgt schuldgevoel. tambú-feesten en kleding als niet te voorkomen drukfouten hasi e pika mortal (= Helena a
gebouwd en Benjamin is hem Een beetje ongeloofwaardig, wit-katoenen tropenpakken en als: bismai (= bisami), hasi e piká mortal), puru Oro-
opgevolgd. Zij hebben allebei temeer daar Benjamin, na tropenhelmen. En niet te verge- pensamntu (= pensamentu), peo (= puru oropeo), foí (= fo’i),
slaven in dienst die ze goed terugkeer van een handelsmis- ten de ‘Sinkuria’, de hoed die desues (= despues) en su tata a Benjamin a kontenplá (= Benja-
behandelen, maar met wie ze sie naar Havanna haar vertelt maar 75 cent (= sinku riá) kost- dunan nos (= su tata a duna min a kontemplá), kant’i dje
niet familiair omgaan. Benja- dat hij een danseresje mee naar te… Sfeer genoeg. nos). Vervolgens heeft de verta- kama (= kantu dje kama of
min: ,,Ik weet dat het mensen zijn kamer had genomen, maar De vertaling van het verhaal ler geworsteld met het correcte kant’i kama).
gebruik van de Curaçaose spel- Bij een volgende druk moet
ling. Deze spelling is langza- daar echt even de bezem door.
merhand aan vernieuwing toe, Het verdient lof als er een
maar zolang er een boek verschijnt dat licht werpt
voorgeschreven spelling is moet op een donkere periode uit de
men zich eraan houden. Hier Nederlandse geschiedenis in de
volgt een bloemlezing (de cor- West en zeker als het verschijnt
recte spelling staat tussen haak- in de vorm van een verhaal dat
jes): makkelijk leesbaar is, zowel in
un cuadro grand (= kuadro het Nederlands als in het Papia-
grandi), ela tende (= el a tende), ments.
un bigoti kui ketubai ta krul (= Last not least: de omslag van
un bigoti ku kétubai ta krùl), het boek vind ik ronduit lelijk.
Margarita a lague sa (= Margari-
ta a lag’é sa), Státùs (= Státus), Titel: Het offer van Remo / Remo
su man drechí tení (= su man su sakrifisio (tweetalige uitgave)
drechi tení), e kanalnan a friz (= Auteur: Jacques Hermelijn
e kanalnan a fris), mi amigunan Uitgeverij NAU,
a puntrami ku (= mi amigunan Blaricum-Curaçao, 2017
a puntrami si), nòmber di dje Vertaling in het Papiaments:
mucha muhé (= nòmber dje Ronald Capriles Martina
Plantage Savonet rond de afschaffing van de slavernij, de periode waarin het boek zich afspeelt. mucha muhé), ela ofresemi (= ISBN 978-94-9135-45-1
FOTO TROPENMUSEUM el a ofresémi), abo, mi papa, Prijs: 16,95 euro, hardcover