Page 8 - MIN ON 4 APRIL 2016
P. 8

AMIGOE                                                                                                                                                                                                   5ZATERDAG

                                                                                                                                                                                                        2 APRIL 2016

Salud!                                                                                                                              Zeg het maar

DOOR SLAPEN BETER PRESTEREN?                                                                                                        De redactie van Amigoe schrijft elke dag over het                   Lex (43), man, fotograaf:
Henry Does is arts en schrij-                                                                       dat studenten die zich als      nieuws op Aruba. Van de Landsbegroting tot het                      “Doordat de universiteit
ver. Op deze plek beziet hij                                                                        avondtypes kwalificeerden,      dierenasiel en van scherpe interviews tot het aan                   en de overheid de stijgen-
elke zaterdag het dagelijks                                                                         korter slapen in vergelijking   de kaak stellen van misstanden. Maar wat vindt ons                  de kosten in het verleden
leven door de bril van de                                                                           tot ochtendtypes: ‘Doordat      vaste lezerspanel van de gebeurtenissen deze week?                  zelf hebben gedragen, is
gezondheid. Voor reacties op                                                                        de avondtypes elke dag kor-                                                                         er een onrealistisch beeld
deze column: henrydoes@                                                   Foto: Maarten Tromp       ter slapen dan gemiddelde-      Het collegegeld voor de           en dan geen tijd), om te          ontstaan over de prijs van
hotmail.com. Kijk voor een                                                                          en ochtendtypes, bouwen ze      Universiteit van Aruba is         werken in de lagere functies      onderwijs.
minder stressvol leven op        gezonde studenten hebben         8-9 uur slaap                     over een langere periode een    opnieuw fors gestegen. Re-        met nog lagere salarissen.        Het Landsbesluit heeft hier
www.positivehealth.nl.           deelgenomen. Het onderzoek       Volgens de National Sleep-        slaapschuld op. Ook moeten      cent verhoogden ook ver-          Of, wel studeren met een          vrij plotseling een einde
                                 is van de Nederlandse Vereni-    foundation hebben jonge           avondtypes vaker opstaan in     schillende basisscholen het       lening waarbij iemand aan         aan gemaakt, waardoor de
Het is een veelgebruikte         ging voor Slaap- en Waak On-     volwassenen acht tot negen        de ochtend terwijl hun biolo-   schoolgeld. Daarin speelt         het eind van zijn bachelo-        stijging van de kosten wat
examenstrategie: ten koste       derzoek (NSWO), de Universi-     uren slaap nodig om goed          gische klok nog niet een sig-   het verhogen van het kwa-         ropleiding al een schuld          extreem is. Deze stijgingen
van de slaap langer en later     teit Leiden en de Hersenstich-   te kunnen functioneren. Dr.       naal heeft gegeven om wak-      liteitsniveau en het uit-         van meer dan 10.000 florin        worden weliswaar gefa-
op de avond doorstuderen,        ting. Bij de studenten die een   Kristiaan van der Heijden         ker te worden. Dat kan een      breiden van diensten een          heeft, terwijl het salaris        seerd doorgevoerd, maar
zodat nog meer informatie        chronisch slaaptekort hebben,    van de Universiteit Leiden        negatief effect hebben op de    belangrijke rol.                  voor een baan op bachelor-        misschien was het beter
– examenstof – kan worden        bleek sprake te zijn van meer    stelde naar aanleiding van        rest van de dag.’ Van der He-   Wordt onderwijs straks            niveau niet meer dan 3000         geweest om de mensen
verwerkt. Onderzoek leert        moeite met concentreren.         de onderzoeksresultaten:          ijden adviseert de avondty-     onbetaalbaar voor de              florin bruto (als je geluk        nog wat meer tijd te geven.
dat het een contraproduc-        Concentreren is een cruciale     ‘Het is al langer bekend dat      pes: ‘Regelmatige bedtijden     ‘gewone’ Arubaan?                 hebt) per maand is. Mijns         Naar school gaan en stude-
tieve strategie is. Leren        mentale functie voor het vol-    slaaptekort en slaapproble-       zijn dan extra belangrijk en    Rozetti (50), vrouw, be-          inziens ziet de toekomst van      ren is hoe dan ook een dure
gebeurt niet alleen bewust,      gen van colleges, het studeren   men kunnen leiden tot con-        tot in de middag doorslapen     leidsmedewerker:                  een doorsnee Arubaan er op        aangelegenheid. Het valt
zelfs in de slaap wordt de       en het goed presteren tijdens    centratieproblemen en slech-      om slaaptekort in te halen, is  “Het leven op Aruba is on-        dit moment niet erg roos-         of staat echter met verant-
informatie verwerkt. Slaap       examens. Ruim een derde van      tere studieprestaties, maar       funest voor het slaapritme.’    betaalbaar geworden voor          kleurig uit.”                     woordelijkheid nemen en
is zelfs noodzakelijk voor       de studenten die deelnamen       nu tonen we dat voor de           Verkeerde opvattingen           de doorsnee Arubaan. Een          Leopoldo (64), rijksamb-          financieel plannen: sparen
het leerproces. Neurowe-         aan het onderzoek voelde zich    eerste keer aan bij studen-       Uit genoemde onderzoe-          tijdje terug zei de premier       tenaar:                           voor de toekomst en boven-
tenschappelijk onderzoek         onvoldoende uitgerust om te      ten in het hoger onderwijs.’      kingen bleken de meeste         zelf dat 60 procent van de        “Aruba, een eiland net zo         al prioriteiten stellen. Dit
heeft aangetoond dat de          studeren.                        Van der Heijden wees erop         studenten wel te weten          bevolking, samen als (echt)       groot als Texel, met een in-      geldt voor iedereen.”
informatie onbewust dan                                                                             dat koffie of andere cafeïne    paar, nog niet eens 4000          woneraantal als Leiden, wil       Joëlle (24), vrouw, do-
vaak herhaald wordt, zo-                                                                            houdende dranken na het         florin bruto per maand            studies op universitair en        cent:
dat het kan worden opge-                                                                            avondeten de slaap negatief     verdient. Dat zegt toch al-       hbo-niveau aanbieden met          “Om het onderwijsniveau
slagen. Dat gebeurt onder                                                                           beïnvloeden. Maar van som-      les? De prijzen in de super-      dezelfde kwaliteit als in het     te verhogen, is er geld no-
meer door consolidatie van                                                                          mige negatieve gewoontes        markten zijn flink geste-         buitenland, waaronder Ne-         dig en met laag collegegeld
de betreffende hersencel-                                                                           dachten de studenten dat        gen; dat zie je en voel je.       derland.                          lukt dat niet. Als verho-
len. Maar slaap blijkt ook                                                                          die positief waren. Zo vond     De uitgaanswereld is onbe-        Daar hangt een prijskaartje       ging van het collegegeld
noodzakelijk om het leer-                                                                           52% van de student dat          taalbaar geworden. Shop-          aan. Ook het overheidsbe-         dus voor verbetering van
vermogen voor de volgende                                                                           intensief sporten voor de       pen hier op het eiland, is        leid om, als onderdeel van        onderwijs zorgt, is dat een
dag op peil te houden. Het                                                                          slaap goed uitpakt voor de      helemaal uit den boze. Als        duurzaamheid, de kennis-          goede zaak.
blijkt dat de synapsen, de                                                                          slaap, terwijl dat doorgaans    je het onderwijs met de an-       economie te stimuleren,           Het klopt dat het leven op
verbindingsplekken tus-                                                                             niet het geval is. Ongeveer     dere landen vergelijkt, valt      om op die manier minder           dit eiland behoorlijk duur
sen de hersencellen, wor-                                                                           30% van de studenten dacht      het eigenlijk mee. Maar,          afhankelijk te zijn van het       is en de salarissen van de
den ‘opgeschoond’, zodat de                                                                         ook dat alcohol een goede       het valt niet mee samen           toerisme, vereist de nodige       gewone Arubaan niet zo
ruimte voor nieuwe infor-                                                                           slaap bevorderde. Onder-        met de andere prijsstijgin-       financiële offers van de Aru-     hoog zijn. Toch is onder-
matieoverdracht ontstaat.                                                                           zoek leert dat het omge-        gen, zoals voeding, uitgaan,      baanse bevolking. Het is de       wijs wereldwijd iets waar-
Uit recent Nederlands                                                                               keerde het geval is, alcohol    kleding, verzekeringen en         vraag of de bevolking dit         voor betaald moet worden,
onderzoek bleek dat stu-                                                                            gaat een goede slaap tegen.     dergelijke. Als het zo door-      streven onderkent. Na bij-        voor investeringen in ken-
denten lagere cijfers halen                                                                         Het onderzoek heeft aan-        gaat, voorzie ik dat vele         na veertig jaar afwezigheid       nis is namelijk geld nodig.
door slaaptekort.                                                                                   getoond dat studenten met       mensen een tweede baan            valt het mij op dat op Aruba,     In vergelijking met andere
1400 gezonde studenten                                                                              een goede slaaphygiëne en       erbij moeten hebben, ge-          net als in Europa, bijna ie-      landen blijft het college-
Op onder meer de site van                                                                           dus voldoende slaap krijgen,    woon om het hoofd boven           dereen een auto heeft. Ook        geld voor de universiteit
de Nederlandse Hersenstich-                                                                         hogere cijfers halen. Reden     water te houden. Ik hoop          het reisgedrag van de Aru-        redelijk laag. Ik denk dat
ting werd gerapporteerd over                                                                        voor meer aandacht voor de      dat dit niet zal leiden tot       baan is met dat in Europa te      het onderwijs dus zeker
het onderzoek waaraan 1400                                                                          slaap in het hoger onder-       de keuze om niet verder te        vergelijken. Het is dan ook       toegankelijk blijft.”
                                                                                                    wijs.                           studeren (eerst geen geld         meer een kwestie van prio-
                                                                                                                                                                      riteiten, denk ik.”

Helpen in de tuin                                                 INGEZONDEN

ORANJESTAD — Rosalinde           het meedoen aan dit initia-      ONREIN
Poels, initiatiefnemer van       tief geldt wel een voorwaar-
onder andere de ‘stekjes-        de: “Wil je ook graag dat we     PAASZONDAG 0600 Deut-             len. Discussie met kerkleiders  broedmachine. Men zou het         van de Holocaust. Het eerste      directies, Boards of Directors
ruil’, organiseert samen met     bij jou in de tuin komen?        sche Welle tv-nieuws. Hierna      hierover heeft geen zin. ISIS   boek van Feldman als religieu-    wat ze daar deed was een fiets    en Parlement. Maar meer fun-
andere vrijwilligers Garden      Zorg dan zeker dat je drie       een artikel: een groep jonge      verkoopt honderden vrouwen,     ze spinsel kunnen beschouwen      aanschaffen. Verboden in haar     damentele instellingen, met
Blitz. Het idee achter dit ini-  keer aanwezig bent geweest       toeristen bezoekt een oude        jonge meisjes en kinderen als   en het hoofd kunnen schudden.     jeugd. Evenals een lange broek    een enorm lidmaatschap, wei-
tiatief is elkaar helpen in de   tijdens een Garden Blitz.” De    Joodse begraafplaats in Is-       slavin? Kijk wat Richteren      Maar het is ook de strijd van     dragen.                           geren de vrouw ieder recht om
tuin. “Dit kan van onkruid       eerste tuinactie vindt mor-      rael. De gids heeft een heftig    21:12 zegt over maagden als     een jonge vrouw over zelfbe-      Deborah trouwde op haar ze-       maar te denken aan gelijkheid
wieden tot tuinen aanleggen      gen, zondag 3 april, plaats in   gesprek met de oude beheer-       oorlogsbuit.                    schikking. Er zijn Deborahs       ventiende met een man die         aan de man. Dit is een gekuist
zijn. Van hekken bouwen tot      St. Cruz waar een bewoner        der van de plek en slaat meer-    In haar boek “Unorthodox”       bij Chassiden en Salafisten,      ze tot daarvoor drie keer had     verhaal. Wat Kerkvaders en an-
een bloemperkje onderhou-        wel wat hulp kan gebruiken       maals diens hand neer. De         schrijft Deborah Feldman,       bij Mennonieten en Katholie-      ontmoet. Op haar 23e pakte        dere Heiligen en van der Laan
den. Kortom wat jij in jouw      bij het maken van een om-        groep druipt af. Wat is het pro-  29 jaar, over haar leven bij    ken. Overal waar een door God     ze haar drie-jarige zoon op       zeggen over vrouwen is hier
tuin gedaan wil hebben, ko-      heining en het planten van       bleem? De oude man: er waren      de Satmaren in New York.        voorgeschreven wereldbeeld        en vertrok uit Williamsburg,      niet te plaatsen.
men wij met zijn allen doen      kruiden en bloemen. Inmid-       vrouwen in de groep, die kon-     De Satmaren, genoemd naar       over de ruggen van vrouwen        Brooklyn. Met advocaten en        Deborah’s boek “Unorthodox:
en de volgende keer help jij     dels staat er al een groep tui-  den hun periode hebben, zijn      de plaats Satu Mare in Roe-     wordt verwezenlijkt. Vrouwen-     consultants lukte het haar te     The Scandalous Rejection of my
ons weer in een andere tuin”,    nierders in de startblokken.     dan onrein en kunnen dan de       menie, zijn de grootste en de   rechten dienen overal verwer-     scheiden en ook het zorgrecht     Hasidic Roots” werd besproken
laat ze weten via de uitnodi-    Ook zin om te helpen, kijk       begraafplaats niet betreden.      meest gesloten van de Chassi-   kelijkt te worden, ook in plaat-  voor haar kind te verkrijgen.     in Stern. Een Duitse versie ligt
ging op Facebook voor het        dan voor meer informatie op      Ik heb geen problemen met de      dische Joden in VS. De moeder   sen waar men denkt dat het        Vrouwen vechten voor gelijke      op stapel.
evenement. De Garden Blitz       de Facebookpagina van Tui-       doden hier, ik heb problemen      van Deborah werd uitgehuwd      niet nodig is. Zoals New York,    rechten, gelijke betaling. Even-
vindt ongeveer één keer in       nieren op Aruba bij het eve-     met de levenden.                  aan een geestelijk achterge-    daags na 11 september, kwa-       redige vertegenwoordiging in                         F.H. EDUARDO
de zes weken plaats. Voor        nement Garden Blitz.             Stotend? Laten wij als Chris-     bleven man. Dat ontdekte ze     men Deborah en haar mede-                                                                            Aruba
                                                                  tenen en Katholieken kijken       na het huwelijk. Zij vluchtte   leerlingen erachter wat er was
AZV wil data verzamelen                                           naar onze eigen Leidraad. De      en de man ging naar een in-     gebeurd! Voor de Satmaren is      De redactie van Amigoe kan ingezonden brieven redacti-
over slaapproblemen                                               Bijbel zet vrouwen neer als       richting. Deborah groeide       Deborah een verrader. Maar        oneel bewerken, inkorten of besluiten om niet te plaatsen.
                                                                  rechteloze, onreine en niet te    op bij haar grootouders. Het    de gemeente heeft inmiddels       Brieven mogen maximaal 600 woorden bevatten, ze moeten
                                                                  vertrouwen wezens die zich in     belangrijkste bij de Satmar-    andere problemen: verkrach-       voorzien zijn van naam en woonplaats (worden gepubli-
                                                                  alles moeten onderwerpen aan      Chassiden is het bestuderen     ting van kinderen door een        ceerd) en adres en telefoonnummer (niet voor publicatie,
                                                                  de man. Vanuit bijbels oog-       van de Heilige Schriften. Dit   rabbijn, fraude, verduistering    maar ter verificatie). We accepteren alleen digitaal ge-
                                                                  punt is het dan ook ondenk-       is de mannen voorbehouden.      van af te dragen belastinggel-    stuurde brieven. Ons e-mail adres is: arubaredactie@ami-
                                                                  baar dat de vrouw enige rol       De belangrijkste taak van de    den. Dit komt bekend voor. De-    goe.com.
                                                                  van betekenis in de kerk en       vrouw is kinderen krijgen,      borah woont nu met haar zoon
                                                                  de gemeente zou kunnen spe-       veel kinderen. De vrouw als     in Berlijn, commandocentrale

ORANJESTAD — Lokale gezondheidsspecialisten, waaron-
der tand-, jeugd- en huisartsen, gingen samen met Volksge-
zondheid-minister Alex Schwengle onlangs in gesprek over
slapen en daarbij horende slaapproblemen tijdens een speci-
aal seminar genaamd ‘Connecting the dots’. Zo werden ver-
schillende slaapproblemen aan de kaak gesteld, waaronder
slaapapneu: een aandoening waarbij de adem stokt tijdens
het slapen.Vage klachten, zoals vermoeidheid, hoofdpijn en
burnout-verschijnselen, maken het nog altijd lastig voor huis-
artsen om het probleem tijdig te erkennen. Schwengle stelde
dat zij vaak te maken krijgen met kinderen, die zich slecht
kunnen concentreren, hyperactief zijn of zich juist minder fit
voelen, omdat zij leiden aan een slaapprobleem. Belangrijk is
dat hier in de toekomst meer oog voor komt. Op het moment
mist Aruba nog belangrijke data op het gebied van slaappro-
blemen. Zorgverzekeraar AZV wil samen met partners data
gaan verzamelen om zo oplossingen te vinden voor mensen
die hieraan lijden, en het aantal mensen met slaapproblemen
in de toekomst te verminderen.

                                 Cats and Dogs
                               awaiting Adoption

   www.arubaanimalshelter.com
   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13