Page 4 - bon-dia-aruba-20230509
P. 4

A4   LOCAL
                         Diamars 9 mei 2023

            Parlamento a trata ley pa cambionan di codigo penal:

                           “Cambio di ley sumamente importante pa di e forma ey por

                                                          sigui fortifica nos sistema”



            Ayera mainta den Parlamento di                                                                              E ley aki, el a splica, ta bolbe prepara
            Aruba a tuma luga e reunion pu-                                                                             e parti di trabounan automatisa, pero
            blico  pa  trata  e  cambionan  den                                                                         tambe e destruccion y daño di esaki.
            e  codigo  penal,  cambionan  pa                                                                            Kiermen e ta sigui reforsa e leynan cu
            reforsa e lucha contra terorismo                                                                            tin na luga pa esaki caba.
            y aumenta e castigo pa delito di
            labamento di placa y traficacion                                                                            Den e parti di gastonan, pa loke ta e
            di  hende.  Minister  di  Husticia  y                                                                       parti  di  crimennan  cibernetico,  el  a
            Asuntonan Social, Rocco Tjon, a                                                                             afirma cu en berdad e ta hopi costoso
            contesta  pregunta  di  algun  par-                                                                         pa  mehora  e  seguridad  cibernetico,
            lamentario  y  a  duna  splicacion                                                                          pero p’esey nan ta trata na tene cuenta
            ariba e diferente aspectonan di e                                                                           cu e aspecto aki riba diferente angulo
            ley aki.                                                                                                    y pa contesta mes ora si tin suficiente
                                                                                                                        atencion pa esaki, el a sigura cu si.
            E ley aki, Tjon a splica, ta basa riba e
            Nederlandse Wet Strafbaarstelling Fi-                                                                       Tjon a indica cu tin diferente plata-
            nanciering van Terorisme (Ley di Fi-                                                                        forma  cu  a  wordo  forma  special-
            nanciamento  di  Terorismo  Proposi-                                                                        emnte pa atende cu e tematica aki y
            cion Criminal Hulandes) y Wet Ver-                                                                          pa hunta e expertesio cu tin na e isla
            sterking  Strafrechtelijke  Aanpak  van                                                                     den e area aki. El a menicona como
            Terrorisme  (Ley  pa  Fortalece  e  En-                                                                     ehempel e comision ISAC VITAL cu
            foke di Derecho Penal di Terorismo)                                                                         ta un colaboracion entre sector publi-
                                                                                                                        co, sector semi publico y sector priva
            Aruba ta miembro di FATF y como                                                                             na unda tin convenionan sera pa ora
            tal, el a remarca, tin e obligacion di                                                                      cu tin un atake,  por actua riba esaki
            cumpli  cu  recomendacion  di  FATF.                                                                        inmediatamente  y  tin  un  expertisio
            Aruba ta wordo evalua regularmente                                                                          hunto tambe.
            riba  su  combatimento  contra  la-
            bamento di placa y financiamento di  Minister Tjon a contesta pregunta di  segun e minister e meta ta pa keda cla  Parlamentario Alvin Molina a pidi e
            terorismo y den e ‘mutual evaluation  parlamentario Arthur Dowers cu ta-  cu esaki e aña aki tambe.         Minister  di  Husticia  pa  elabora  riba
            repport’ ta constata kico ta e cambi-  bata dirigi ariba cuanto caso Aruba a                                menasa  creciente  y  complehidad  pa
            onan cu mester tuma luga.           wordo  constata  cune  specificamente  Tocante  e  principio  di  concordan-  loke ta trata terorismo. El a referi un
                                                pa loke ta financiamento di terorismo.  cia, el a remarca cu nan ta lucha  pa  biaha mas na e National Risk Assess-
            Minister Tjon a sigui splica cu reci-                                   e  igualdad  mas  tanto  posibel  y  esey  ment cu a wordo realisa y tocante e
            entemente Aruba a pasa den un pro-  E Minister di Husticia a splica cu no  tambe a tene cuenta cune pa loke ta  parti  di  financiamento  di  terorismo,
            ceso di audit y segun el a indica el sali  tin ningun caso pa loke ta trata e as-  trata esaki.             e  puntuacion  pa  Aruba  tabata  hopi
            hopi bon for di esaki, locual kiermen  pecto  aki  specificamente.  El  a  sigui                            abou.
            cu  Aruba  a  cumpli  cu  e  recomen-  indica  cu  tin  un  National  Risk  As-  Ariba e pregunta tocante e concepto
            dacionnan  y  cu  e  cambionan  cu  ta  sessment cu a wordo realisa specifica-  di  crimen  terorista,  Minister  Tjon  El a remarca cu loke nan ta trata di
            propone den e ley ta reforsa esaki un  mente riba financiamento di teroris-  a contesta cu den e rapport ta splica  bisa  ta  cu  e  complehidad,  e  parti  di
            poco mas.                           mo y segun el a bisa, Aruba a sali bon  ariba esaki ampliamente y el a agrega  financiamento  di  terorismo  ta  un
                                                for di esaki y cu e evaluacion ta indica  cu  ta  imposibel  pa  presenta  un  lista  crimen  hopi  hancho  y  pesey  e  tin
            E meta di e ley ta pa cumpli cu de-  cu e riesgo di esaki ta hopi abou na  di kico ta e delitonan cu lo cay bao di  diferente  forma  cu  e  ta  asumi.  Tin
            saroyonan internacional, cumpli cu e  Aruba, locual a wordo confirma den  dje. “E tin di haber cu e obhetivo y na  atakenan  conoci  tradicionalmente,
            recomendacionnan di FATF y tambe  e evaluacion cu a wordo haci door di  final di dia semper un hues lo dicta  pero  tambe  tin  atakenan  cibernetico
            enbes di un penalisacion, ta scoge pa  FATF ultimo.                     riba esaki si en berdad por papia di un  di e aspecto aki. “E ta un punto hopi
            introduci criminalisacion autonomo,                                     crimen terorista si of no,” el a señala.   compleho cu ta keda tin nos atencion
            esaki riba proposicion di expertonan.   Dirigiendo su mes na e preguntanan                                  y pesey mes nos mester prepara nos
                                                di  parlamentario  Marisol  Lopez-  Pa loke ta e gastonan cu e ley aki ta  resilencia y pesey legislacion y inver-
            Un punto hopi importante cu e man-  Tromp, riba e pregunta tocante e dife-  trece  cune,  el  a  menciona  cu  esaki  sion den tecnologia, y tambe e factor
            datario  a  subraya  ta  cu  e  ta  atende  rencianan di e criterio segun FATF, el  tambe tin un splicacion amplio den e  humano,  ta  hopi  importante  ora  ta
            tambe  cu  un  sentencia  di  tribunal  a indica cu esaki no ta diferencia. El  rapport riba pagina 21 y 22. El a añadi  trata e parti aki,” el a agrega,
            supremo pa loke ta trata e parti di la-  a agrega cu semper tin partinan hopi  cu ta dificil pa indica kico e gastonan
            bamento di placa na unda cu e tribu-  chikito cu tin diferencia den dje, pero  aki ta, pero cu si ta bay tin gastonan cu  Riba e pregunta con ta preparando e
            nal supremo a indica cu cierto parti  den  liñanan  grandi  practicamente  e  ta bay aumenta, pero na mesun mo-  diferente departamentonan, Minister
            di e proceso di labamento di placa no  recomendacionnan di FATF ta wordo  mento  tin  implicacion  pa  gastonan  Tjon a señala cu nan ta preparando e
            necesariamente ta castigabel.       tuma por completo.                  cu lo baha tambe y mas cu claro den  departamentonan for di diferente as-
                                                                                    presupuesto mester tene cuenta cu e  pecto  hopi  importante.  El  a  enfatisa
            Cu e cambionan proponi den e codigo  Ariba  e  pregunta  con  leu  e  cambi-  gastonan aki.                 cu e tereno di informacion y inteli-
            penal, Tjon ta accentua, ta introduci  onan  lo  ta  compara  cu  otro  paisnan                             gencia tin un rol sumamente impor-
            castigo pa full e proceso di labamento  den  reino  y  ta  aplica  e  principio  di  “Pa aworaki, manera cu a wordo treci  tante  tanto  den  colaboracionnan  in-
            di placa y tambe ta aumenta castigo pa  concordancia, Minister Tjon a splica  pa  dilanti  ta  imposibel  pa  bo  indica  ternacional como tambe den colabo-
            loke ta trata traficacion di persona y e  cu esaki ta varia pa pais ya cu tur pais  specificamente  cuanto  gasto  ta  mara  racionnan local.
            parti di labamento di placa.        ta traha riba un otro tempo, tin otro  na esaki,” el a enfatisa.
                                                prioridadnan tambe y como tal Aruba                                     Pa loke ta e parti di intervension, el a
            “Cambionan  di  ley  sumamente  im-  ya caba a haya su evaluacion y tin otro  Den extension di esaki, Minister Tjon  splica cu tin colaboracion cu Hulanda
            portante  pa  di  e  forma  ey  por  sigui  paisnan cu no a haya nan evaluacion  a indica cu a trece diferente remarke  y den e parti di educacion, e ekiponan
            fortifica nos sistema y percura pa se-  ainda.                          pa dilanti, pero tambe pregunta ariba  di aresto lo sigui desaroya pa nan por
            guridad di pais Aruba riba e diferente                                  si  mester  cambionan  di  ley  pa  loke  actua mas lihe, pero tambe mas efi-
            terenonan  aki,”  e  mandatario  a  ex-  Como ehempel el a splica cu riba e  ta  atencion  contra  proteccion  di  in-  ciente y mas eficas pa garantisa di e
            presa.                              implementacion  di  e  codigo  penal,  frastructura vital, con esaki lo wordo  forma ey e seguridad no solamente e
                                                Aruba  ta  hopi  mas  leu  cu  e  demas  cubri, con por preveni esaki y a toca  coleganan,  pero  tambe  pa  cada  ciu-
            Pa  loke  ta  e  contestanan  di  parti  di  paisnan caminda Aruba tin nan plan-  tambe e parti di crimen cibernetico.   dadano na momento cu mester inter-
            parlamentarionan,    primeramente  nan caba con ta bay ehecuta esaki y                                      veni, si esey ta e caso.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9