Page 24 - AHATA
P. 24

A2   LOCAL
                  Diahuebs 2 OctOber 2025
                Busca y paga pa vivienda ta mayormente imposible pa hopi ciudadano


            Den  e  ultimo  añanan,  e                                                                                          ber tocante e topico di vivien-
            sector di vivienda na Aru-                                                                                          da, Bon Dia Aruba a reporta
            ba  ta  mirando  un  scarse-                                                                                        cu  tin  casi  4.000  unidad  di
            dad  enorme,  unda  mayo-                                                                                           vivienda  ofreci  como  vaca-
            ria biaha localnan ta keda                                                                                          tion rentals y mas di 30% di
            atras. Apartamento y cas-                                                                                           hospedahe pa turistanan no ta
            nan ta birando mas y mas                                                                                            hotel. Aki atrobe nos ta señala
            impagable, vivienda no ta                                                                                           e  falta  di  regulacion  estricto
            facilmente disponible y pa                                                                                          pa e sector aki, unda e situa-
            haya tereno ta un dolor di                                                                                          cion  ta  yama  pa  un  restruc-
            cabes  pa  hopi  ciudadano.                                                                                         turacion completo di legisla-
            Y  aunke  e  problema  aki                                                                                          cion, implementacion y mas
            ta  keda  bin  dilanti,  te  ai-                                                                                    importante  ainda,  aplicacion
            nda no ta mirando ningun                                                                                            di ley.
            solucion  concreto  di  au-                                                                                         Na  juni  2024,  ex-minister
            toridadnan  pa  soluciona                                                                                           di  Turismo  Dangui  Oduber
            esaki.                                                                                                              a  anuncia  cu  e  ley  pa  regu-
                                                                                                                                lacion di vacation rentals ta-
            Bon  Dia  Aruba  a  haci  un                                                                                        bata den su ultimo fase y cu
            investigacion  di  e  situacion                                                                                     pronto  den  e  tempo  ey  e  lo
            di  vivienda  awendia,  unda   inutil  pa  localnan  den  nan  an cu salario promedio (esta  di cabes               keda  entrega  na  Parlamento.
            a  tuma  den  consideracion   buskeda  di  vivienda.  Y  esaki  minimuunloon  te  cu  3000  durante  e  conferencia  den   E meta di e ley aki tabata pa
            con  e  experencia  di  busca   ta  laga  hende  sin  opcion  cu  florin pa luna), mayoria vivi-  mei,  Ponson  tambe  a  toca  e   crea un “level playing field”,
            vivienda ta pa un pareha sin   busca  riba  nan  mes  den  un  enda  disponible  via  compa-  topico  di  haya  tereno,  cual   unda vacation rental lo mes-
            yiu  of  un  famia  di  cuatro   manera  menos  formal  y  po-  nianan di real estate ta incal-  ta birando un proceso mas y   ter cumpli cu lo siguiente:
            persona. A scoge e dos vari-  siblemente  fraudulento,  esta  cansable. Riba rednan social,  mas  dificil,  y  alabes  inhusto   •   Tur propietario cu tin
            able aki pa via di e resulta di   riba red social.        hopi biaha por mira e mesun  pa localnan.                 “lisiting” lo mester un num-
            censo mas recien riba website   Riba plataforma di red social  problema.               Ponson  a  enfatisa  cu  tereno   ber di registracion;
            di  Centraal  Bureau  voor  de   Facebook tin varios grupo of  Mayoria  hende  buscando  erfpacht ta tereno di gobierno   •   Lo  implementa  un
            Statistiek Aruba (CBS). Den   paginanan  local  unda  propi-  apartamento  riba  Facebook  cu tabata destina pa e pueblo   tarifa di registracion/permiso
            e resultadonan aki, a mira cu   etarionan y huurdonan ta co-  tin  un  presupuesto  di  1.500  biba aden. Gobierno ta regala   pa aña;
            den 2020, mayoria hogar riba   necta cu otro pa huurmento  pa  2.000  florin  maximo  pa  e pueblo e tereno aki pa e biba   •   Tur  peticion  di  per-
            e  isla  ta  consisti  di  sea  dos   di apartamento of cas. Sinem-  paga  na  huur.  Sinembargo,  aden,  pero  cualkier  Rubiano   miso lo ta digitalisa;
            persona so, esta un pareha, of   bargo, esaki tambe ta trece su  masha poco por mira aparta-  cu  tin  un  cas  awe  riba  un   •   Lo tin control di hi-
            di famianan di cuatro pa tres   reto y peligronan.        mentonan cu un prijs rason-  tereno erfpacht por bende pa   giena  y  seguridad  di  propie-
            persona.                     Pa  prome,  disponibilidad  di  able  pa  un  pareha  of  fami-  cualkier prijs. Si e persona ta   dad;
            Den  nos  investigacion  a  so-  vivienda por ta aun mas scars,  anan  cu  mester.  En  averahe,  haya un stranhero ta cumpra   •   Entidad nobo lo con-
            bresali algun punto clave.   ya  cu  avisonan  di  vivienda  un apartamento adecua—esta  e cas riba e tereno erfpacht na   trola  y  supervisa  vacation
            E problema cu busca vivienda  ta  bin  for  di  propietarionan  cu  suficiente  espacio  y  cu  dos of tres biaha mas di loke   rentals.
            E  prome  stap  den  busca-  priva mes. E segundo reto ta  utilidadnan  den  bon  condi-  e tabata pidi, logicamente e ta   E tempo ey no a mira of tende
            mento  di  vivienda  caba  ta   e  informalidad  di  e  proceso.  cion—por costa rond di 2.000  bende e cas na e stranhero.  di progreso cu e ley, y te ainda
            presenta limitenan. Riba nos   Door cu riba red social ta trata  of  mas  florin  pa  luna.  Cu  Segun  Ponson,  no  tin  solu-  no a mira ningun accion for
            isla  tin  decenas  di  compani-  mayormente di un propietar-  un  presupuesto  di  1.500  pa  cion pa esaki pero ta impor-  di minister di Turismo actual,
            anan di ‘real estate’, algun cu   io so, por tuma mas tempo pa  luna, mayoria apartamento ta  tante  gobierno  y  gremionan   mr.  Wendrick  Cicilia,  pa  e
            propietarionan  stranhero  y   un  propietario  por  responde  mucho chikito.          sinta papia di e tema aki pa-  progreso di e plan aki.
            otronan local. Ora a investiga   na  tur  esnan  interesa  den  e  E  factornan  aki  ta  laga  hen-  sobra  si  tur  tereno  erfpacht   Renobacion  di  edificio/cas-
            e  companianan  aki,  a  resalta   vivienda. Por ta e caso tambe  de  sin  suficiente  recurso  sin  ser bendi na hende stranhero,   nan bandona
            cu mayoria ta priorisa huur-  cu nan no ta contesta bo mes.  oportunidad  pa  haya  vivien-  no  ta  bay  tin  ningun  tereno   No ta un secreto tampoco cu
            mento di vacation rentals pa   Ademas ta existi e peligro di  da.  Ex-studiantenan  Rubia-  mas pa localnan dentro di 10   tin hopi cas rond di Aruba cu
            turistanan of hendenan cu ta   negociacionnan fraudulento.   no, en particular, ta haya nan  pa 15 aña. “Nos terenonan ta   ta bandona y cu ta bay perdi
            biba  temporalmente  riba  e   Den varios grupo riba Face-  mes forsa di keda biba cu nan  limita. Tin un tiki tereno cu   pa  motibo  di  problemanan
            isla  y/of  ta  pone  prijsnan  di   book  por  nota  algun  usu-  mayornan sin por tin un bista  ta dunando na e pueblo, pero   entre  famianan.  Miembro
            e  apartamento  of  casnan  aki   ario cu ta declara cu nan tin  di ki tempo nan por tin nan  no ta un secreto cu no ta di e   di prensa a puntra si esaki ta
            den dollar en bes di florin.  vivienda disponible, pero sin  mesun  hogar.  Na  mei  2025,  localnan mas,” el a agrega.  algo  cu  por  bin  un  solucion
            Esaki por invita un sentimen-  presenta  ningun  potret  of  e topico aki a bin dilanti caba  Con por remedia e situacion?  pe tambe pa asina no tin tanto
            to  di  desilusion  pa  localnan   descripcion precisa di e vivi-  via  Comerciantenan  Uni  E situacion di vivienda ta un   tereno ni cas cu ta bay perdi
            buscando  vivienda  riba  nos   enda, y ni sikiera un nomber  Aruba  (CUA),  unda  presi-  problema cu mester atencion   mirando e necesidad cu tin pa
            isla  pasobra  e  por  comunica   disponible  pa  interesadonan.  dente Frans Ponson a nota cu  cuidadoso  y  experticio,  y  cu   tereno y cas entre localnan.
            cu  e  clientenan  mas  impor-  Esaki por ta un situacion peli-  por surgi problemanan social  ta keda principalmente e re-  Ponson splica cu esaki ta un
            tante  pa  e  companianan  aki   groso  unda  buscadonan  di  pasobra  demasiado  hende  ta  sponsabilidad  di  nos  gober-  topico  cu  a  bin  dilanti  caba
            ta  turistanan  of  personanan   vivienda por cay den trampa  cera hunto den un cas.   nantenan  pa  atende  cune.   tempo cu nan a papia di dje
            stranhero cu ta paga den dol-  di  pagonan  fraudulento  sin  Aunke  costo  di  vivienda  a  Sinembargo,  mirando  con   relaciona  specificamente  cu
            lar.  Bon  Dia  Aruba  ya  a  re-  por  tin  un  nomber  pa  per-  aumenta  globalmente,  Pon-  dificil  e  situacion  ta  pa  lo-  caya grandi cu tambe tin un
            porta varios biaha riba e prob-  sigui.                   son a clarifica pakico e situa-  calnan,  cualkier  persona  por   cantidad di edificio bandona,
            lema di vacation rentals y con   Falta  di  detaye  tocante  un  cion  na  Aruba  ta  diferente  conclui cu mester tin un re-  pero  gobierno  nunca  no  a
            esaki  frecuentemente  ta  laga   apartamento of cas por agrega  compara  cu  otro  paisnan.  structuracion  completo  di   haci nada.
            localnan  atras,  specialmente   na  e  duda  cu  hende  por  tin  Manera  el  a  splica  e  tempo  maneho di vivienda.   Tambe tin varios cas rond nos
            hobennan mudando back n’e    online, ya cu bo no sa si loke  ey, “Na Merca ora un ciudad  Ta parce cu en general, tin un   isla  cu  ta  keda  bandona,  sea
            isla despues di studia den ex-  bo ta reaccionando na dje ta  bira mucho caro bo por bay  scarsedad enorme den canti-  pasobra famia no por paga pa
            terior cu speransa pa por crea   berdad  of  ta  bale  la  pena  pa  mas pafo. Hopi caminda por  dad di vivienda disponible y   renob’e of no tin interes den
            un bida aki y contribui na nos   dedica atencion na dje.   wak e problema aki, pero na  e  cantidad  di  espacio  pa  por   renobacion priva. Kisas por ta
            economia.                    Vivienda ta mayormente im-   Aruba ta asina chikito cu no  crea mas tereno pa cas. Pa es-  un solucion pa gobierno in-
            Pa un pareha of famia cu sala-  pagable                   tin caminda di move. Nos ta  aki por tin algun solucion—  verti den cumpra e terenonan
            rio promedio, e apartamento   Awendia e costo di un apar-  masha limita, no manera pais  of  al  menos  puntonan  di   aki back y renoba nan pa uso
            of  casnan  disponible  riba  e   tamento of cas adecua pa un  grandi cu tin miles di tereno  consideracion—cu  por  yuda   local. Esaki ta encera un cues-
            websitenan di e companianan   pareha of famia chikito di tres  cu nan por move y bay un ca-  remedia e situacion.   tion  di  legalidad  y  kico  por
            aki  frecuentemente  ta  inal-  of cuatro ta sumamente halto  minda  cu  ta  mas  barata.  Na  Regulacion  estricto  di  vaca-  cumpli  cu  un  presupuesto
            cansable,  haciendo  e  com-  pa  ciudadanonan.  Manera  a  Aruba no tin’e,”           tion rentals                 gubernamental,  pero  e  por
            panianan  aki  practicamente   menciona, pareha of famian-  Haya tereno ta un otro dolor  Den un relato fin di septem-  hunga un rol den e solucion.
   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28   29