Page 18 - AB
P. 18
a16 ciencia & tecnologia
Diabierna 6 Juni 2025
Dia Mundial di Medio Ambiente 2025:
Ban renoba nos compromiso pa combati contaminacion di plastic pa un
futuro saludabel y sostenibel pa Aruba
Ayera 5 di juni 2025 a cel- local di conservacion: Duna
ebra Dia Mundial di Me- sosten na e organisacionnan
dio Ambiente, un fecha cu ta traha pa proteha natu-
clave pa e yamada na nos ralesa. Esaki por ta nos Aruba
comunidad pa refleha riba Conservacion Fundation cu
e importancia vital di nos ta maneha nos Parke Arikok
naturalesa y medio ambi- y tambe otro areanan protegi
ente en general. di balor pa naturalesa y medio
ambiente en general. Sea bo
E aña aki, e tema proponi pa ta participa na un caminata y
e Programa di Medio Am- contribui, sea boluntario of
biente di Nacionnan Uni haci un donacion monetario.
(UNEP) ta enfatisa riba e • Promove re-uza ar-
accion colectivo pa combati ticulonan y recicla (duna un
contaminacion di plastic un proposito nobo na e articulo
biaha mas (Beat plastic po- uza): clasifica bo desperdicio.
lution). Cu enfasis riba e Awo cu no tin dump anticua
impactonan di ‘microplas- mas di un ‘landfill’ practica
tic’ den e medio ambiente separacion di sushi pa sostene
cu ta encera nos bestianan y programanan di resiclahe lo-
matanan pero tambe nos mes cal y otronan cu ta exporta.
curpa humano.
Como departamento di na-
Contaminacion di plastic su turalesa y medio ambiente
impacto negativo ta bisto riba di Aruba, hunto cu diferente
e ecosistema di lama y riba organisacionnan no-guber-
nos beachnan, den suelo na di desaroyo den turismo, y diario, paso e ta un menasa na un medio ambiente mas namental y sector priva, a bin
unda nos ta crece nos cum- cambio di clima ta menasa pa mundial. E residuonan di saludabel sin plastic. ta traha incansablemente pa
inda cu ta encera siguridad e isla aki y su recursonan nat- plastic yama ‘microplastic’ ta implementa medidanan pa
di cuminda y te hasta den ural. Ademas, e problematica contamina nos lama, ta daña Aki tin algun ehempel: proteha nos medio ambiente.
nos curpa y celebro ya a haya di uzo di productonan traha nos rifnan di coral y ta hasta • Reduci uzo di plastic Iniciativanan pa maneho di
particulanan di plastic caba di plastic ta sinti cu no tin fin. yega den e cadena alimenti- di un solo uzo: Opta pa pro- desperdicio, accion di limp-
cu ta encera peliger pa salud Ta berdad cu tin productonan cio. E lucha contra contami- ductonan re-usabel manera iesa ‘Limpi Limpi’, promove
di hende. Na Aruba, un isla cu ta imposibel pa tuma ac- nacion di plastic ta un recor- tas di compra, cana cu bo direccion pa mas uzo di ener-
chikito den Lama Caribe, e cion riba dje manera den datorio pa tur nacion, incly- boter di awa (termo) pa yena gia renobabel, proyectonan di
temanan aki ta crucial como practica di medicina. Pero endo Aruba. esaki (copi pa bebe koffie). reforestacion y campañanan
cu nos ta depende riba un mester purba enfoca riba kico Evita straw (pijp)di plastic, di conscientisacion tocante e
medio ambiente saludabel pa si nos por tin influencia pa Dia Mundial di Medio Am- cuchiu, forki y cuchara di un impacto di plastic ta ehemp-
nos economia por sigui draai. haci cambio pa contene e ba- biente 2025 ta un yamada solo uzo. Esakinan ta prohi elnan di esfuerso pa un fu-
Tur aña DNM ta trece cam- taya contra contaminacion di pa accion na tur habitante di pa drenta Aruba caba y ta den turo mas berde y sostenibel.
paña di diseñonan grafico pa plastic. Aruba. No ta solamente un ley. Pero e logro pa e metanan aki
publico haya sa mas di e tem- dia pa celebra, sino un opor- • Participa of organisa ta depende di nos tur den ac-
anan mundial cu ta urgente Manera Nacionnan Uni su tunidad pa renoba nos com- accion di haci limpi: na beach cion.
pa nos medio ambiente. Programa di Medio Ambi- promiso colectivo y ta “hunto y den mondi , tambe bandi
ente (UNEP) a pone enfasis nos por” cuida nos tera, nos bo mesun cas. Nos areanan E dia aki ta un recordatorio
Nos ta biba den un paraiso riba e urgencia pa combati lama y nos salud. Nos accio- natural mester mas preven- cu nos futuro y di e genera-
natural, bendishona cu, rif- contaminacion di plastic, un nan tin impacto directo y vis- cion di contaminacion di cionnan cu ta bin ta insepa-
nan di coral vibrante y cu material cu a bira amplia- ibel riba nos medio ambiente. plastic y otro desperdicio. rablemente liga na e salud di
un biodiversidad unico. Sin mente distribui den nos bida Cada un di nos por contribui • Come mas na cas, nos medio ambiente. Laga
embargo, e presion creciente evita ‘take out’: tur cuminda nos uni y duna un man, con-
di ‘take out’ ta bin den un sciente di e rol cu cada un di
emboltura cu ta bira desper- nos tin pa garantisa cu Aruba
dicio. ta keda un joya di naturalesa,
• Spaar awa: Imple- un ehempel di sostenibilidad
menta practicanan di spaar den nos region.
awa na cas y negoshi. Colecta
awa condensa di e airconan Laga e Dia Mundial di Me-
di negoshi y na cas pa muha dio Ambiente 2025 marca
mata of otro uzo, consideran- un renobacion di nos dedica-
do e retonan di secura. cion pa un Aruba saludabel y
• Planta mata y cuida resiliente. Cua of kico ta bo
vegetacion tur caminda: Yuda compromiso pa nos medio
cu accion di reforestacion ambiente e aña aki?
y otro pa mehora calidad di
suelo manera agrofreteria.
No chapi yerbanan, nan ta
yuda wanta e tera pa asina
evita erosion. Planta mata lo-
cal cu ta bay bon den tempo
di secura. Evita e mata yama
Neem e ta un mata invasor
agresivo cu ta caba cu nos
matanan local.
• Sostene iniciativanan

