Page 5 - Amigoe Aruba

AMIGOE 5ZATERDAG

14 NOVEMBER 2015

‘Een Keppel in de Cariben’ in Cas di Cultura Salud!

Een vergeten hoofdstuk uit Van Amsterdam
de Arubaanse migratiegeschiedenis naar Eagle Beach

ORANJESTAD — Migratie is zo oud als de mensheid Henry Does is arts en
zelf. Volkeren vertrokken en volkeren kwamen aan. schrijver. Op deze plek be-
Weersomstandigheden, economische motieven en on- ziet hij elke zaterdag het
veiligheidsgevoelens vormden vaak een belangrijke dagelijks leven door de bril
reden om de koffers te pakken en elders een nieuw van de gezondheid. Voor re-
bestaan op te bouwen. acties op deze column: hen-
rydoes@hotmail.com. Kijk
door Anton Bohnen Minder bekend is dat ook een voor een minder stressvol
Migratie is als het ware een groep Serfadische Joden zich leven op www.positivehe-
natuurverschijnsel dat zich vier eeuwen terug vestig- alth.nl.
veelvuldig in het verleden den in het Caribisch gebied.
heeft voorgedaan en ook in Afkomstig van het Iberisch New York), Suriname en op dat oorspronkelijk afkomstig taire zal er een eerbetoon zijn Op uitnodiging van het Henry Does in Den Haag,
de toekomst zal voordoen. schiereiland, Portugal en Curaçao en Aruba. uit de Joodse traditie. aan Willy Eugene Humbert vrouwennetwerk van een 22 november 2008
Tegenwoordig heeft Europa Spanje, werden deze bevol- Keppel in de Cariben Cas di Cultura van Eer, geboren in 1914, die internationaal bedrijf in werkstress, waar de over-
te maken met de komst van kingsgroepen geconfronteerd Dat laatste stukje migratie De eerder genoemde documen- in 1946 naar Aruba is geko- Amsterdam, hield ik afge- heid wordt gedreven door
grote groepen mensen uit on- met het toenmalige ‘Katholie- wordt uitstekend belicht in taire van Tanja Fraai en Mike men en nog steeds (intussen lopen donderdag voor zes- de gestegen ziektekosten
der andere Syrië en Irak die ke Schrikbewind’ dat Spanje een documentaire getiteld Ho-Sam-Sooi ‘Een Keppel in dus 101 jaar) op ons eiland tig medewerkers een work- en overwegingen van oc-
de onveilige situatie in ei- voerde. Zij voelden zich als ‘Een Keppel in de Cariben’, de Caribben’ zal aanstaande woonachtig is. Verder worden shop met als thema Stress cuptional health en een
gen land ontvluchten. In het Jood bedreigd en uit veilig- geproduceerd door Tanja maandagavond 16 november er vier muzikale iconen van Resilience. Ik hield mijn nationale campagne voor
Caribisch gebied en Aruba heidsoverwegingen trokken Fraai en Mike Ho-Sam-Sooi centraal staan in een avond- Aruba in ‘the spotlight’ gezet, gehoor, vooral ingenieurs stressreductie in bedrijven
in het bijzonder, waar trou- deze groepen naar het noor- van de stichting We Connect. vullend programma dat be- te weten Digna Lacle-Herrera, en andere gespecialiseerde heeft geïnitieerd, neemt de
wens migratie door de eeu- den van Europa, waar een De documentaire gaat onder gint om 18.00 uur en doorloopt Maybelline Arends-Croes, Tica technische medewerkers, waardering voor relaxatie,
wen heen een bekend en veel zekere mate van godsdienst- andere in op vragen als: ‘wat tot ongeveer 21.00 uur. In Giel en Carmen Herrera. De voor dat de workshop niet herstel en verbinding toe.
voorkomend verschijnsel is, vrijheid heerste en meer is je Joodse identiteit wan- deze bijzondere documentaire avond, inloop rond 18.00 uur meer dan een introductie De positieve
hebben zich de laatste decen- ruimte was voor de beleving neer je daar vandaan komt?’ vertellen Joods-Caribische en aanvang 18.30 uur, is geor- kan zijn. Het duurde im- kant van stress
nia veel mensen uit Latijns- van hun Joodse godsdienst. en ‘welke sporen zijn er nog mensen over hun persoon- ganiseerd door Mirto Lacle in mers slechts een uur en Toen ik de cursisten vroeg
Amerikaanse landen geves- Zij vestigden zich vooral in in de Surinaamse en Antilli- lijke belevenis van het Joods samenwerking met Biblioteca een kwartier. Een training wie dacht dat stress scha-
tigd. Vooral economische Antwerpen en Amsterdam, aanse gewoonten, taal en keu- zijn. Van Curaçaose zijde zijn Nacional, IPA, Cas di Cultura van meerdere sessies zou delijk is voor de gezond-
motieven zijn hiervan de waar zich al snel Joodse ge- ken?’ Op Aruba zijn de sporen dit onder meer: Bob Pinedo, en stichting We Connect uit nog effectiever zijn als het heid, stak de overgrote
reden. Er is een inkomen te meenschappen ontwikkel- van deze Joodse immigratie Joëlle Joubert, Tamara, Ilena Nederland. gaat om gezondheidsbevor- meerderheid de hand op.
verdienen in de toeristenin- den. Toen Nederland in het nog steeds terug te vinden. en Elizabeth Winkel, David Voor kaarten kunt u maan- derende gedragsverande- Slechts een minderheid
dustrie. Ook de komst van de kader van zijn koloniale ex- Namen als Maduro, Gonza- Serphos, Jennifer en Paulette dag overdag informeren bij ring. Ik zei dat geïnteres- was van mening dat stress
raffinaderij rond 1920-1930 pansiepolitiek in Brazilië een les en Da Costa zijn ons niet Smit, Maureen Levisson en de de bibliotheek, telefoonnum- seerden de komende week, heilzaam kan zijn voor de
veroorzaakte in het verleden enclave (Recife) veroverde onbekend en leven nog steeds Arubaanse Mayra Paula en mer 582-1580, Cas di Cultura met mij als facilitator, een gezondheid. Onderzoek
op Aruba een migratiegolf en ging beheersen, trokken voort op het eiland. Als wij el- de familie Pieters-Gonzalez 582-1010 of Mirto Lacle 584- Stress Resilience Training leert dat als mensen den-
vanuit vooral de andere Ca- een aantal van deze Serfadi- kaar een ‘bon siman’ wensen uit Aruba. Naast de integrale 3100/740-2044. Vanwege de met dagelijkse ochtend- ken dat stress schadelijk
ribische eilanden. Andersom sche Joden naar Recife, het aan het begin van de week is vertoning van deze documen- bijzonderheid van deze avond sessies kunnen volgen. is voor hun gezondheid, die
trokken in het verleden Aru- stukje Nederland waar Prins is de dresscode formeel. Mijn aankondiging bracht perceptie juist bijdraagt
banen naar elders, bijvoor- Maurits in opdracht van de nieuwsgierige blikken te- aan minder positieve ge-
beeld naar Cuba om in de West-Indische Compagnie weeg. Als sluitstuk van volgen van stress. Stress,
suikerindustrie te werken, de scepter zwaaide. Lang deze vooraankondiging zei de mobilisatie van energie
toen het op Aruba begin vo- duurde dat niet, want de ik: “Wie wil meedoen, kan om om te gaan met de eisen
rige eeuw moeilijk was om Portugezen, die Brazilië ko- zich melden op maandag van het leven, is een nor-
aan de kost te komen. En nog loniseerden, maakten het de 16 november om 7.00 uur male, fysiologische reac-
altijd is er sprake van een Nederlanders zo ongemak- op Eagle Beach in Aruba”. tie. Het bevordert focus en
zekere migratie naar Neder- kelijk dat men uiteindelijk Een hartelijk gelach volg- productiviteit. Problemen
land en de Verenigde Staten. de enclave moest opgeven. de. Een ontspannen band ontstaan bij acute, ernsti-
Joden naar Velen keerden terug naar tussen trainer en deelne- ge stress zoals bij trauma’s
het Caribisch gebied Nederland, maar een aantal mers was een feit… of chronische stress. Het
vestigde zich in Nieuw Am- Tai Chi Qicong Shibashi gaat er dus om goed om
sterdam (het tegenwoordige De zaal waar we in zaten, te gaan met stress, span-
was enorm groot. Aan één ning en ontspanning (lees
Onderzoeksteam Arikok: kant van de zaal waren de herstel) af te wisselen. De
stoelen in bioscoopopstel- draaglast en draagkracht
Vleermuizen vliegen tussen Aruba en Curaçao ling geplaatst. De andere moeten goed op elkaar blij-
zijde van de zaal was leeg, ven afgestemd. Ook maakt
ORANJESTAD — Onder- een voor beweging uitno- het uit als betrokkene een
zoekers van Parke Ari- digende ruimte. Door de situatie als dreiging voor-
kok hebben bij de grotten plafondhoge ramen scheen stelt of als uitdaging. In
van Miralamar in Arikok de herfstzon naar binnen. het laatste geval is sprake
een vleermuis gevangen Het wekte bij mij een prik- van een andere, gezondere
die aan haar vleugel een kelende associatie op. Aru- vorm van stressrespons.
ringetje had met een se- ba was nu waarschijnlijk Het werd een hele aange-
rienummer uit Curaçao. te hoog gegrepen, maar de name middag met lachen,
Voor het onderzoeksteam relaxatie-oefeningen waar- bewegen en van gedachten
is dit hard bewijs dat de mee de ochtendsessie op wisselen over wat ervaring
gevleugelde nachtdieren Eagle Beach wordt begon- en wetenschap ons leren
vliegen tussen Aruba en nen, zouden we wel hier over hoe vorm en inhoud te
Curaçao. kunnen uitvoeren. In het geven aan een zinvol, pro-
zonlicht, de gracieuze be- ductief en plezierig leven.
door onze verslaggever De afstanden tussen de eilanden. wegingen van Tai Chi Qi- Bellen?
Mirte de Rozario cong Shibashi gezamenlijk Dit weekend ben ik in Aru-
“Good news, Bat news! Dank- uitvoeren. En voor wie wil, ba voor lezers telefonisch
zij het doorzettingsvermogen de turquoise oplichtende bereikbaar. Mijn nummer
van ons PPRABC-team, met Caribische zee visualise- is: 6624190
onderzoekscoördinator Lin- ren en het gevoel van de henrydoes@hotmail.com
da Smith als leider, zijn we Noord-Oost passaat op de www.positivehealth.nl
erin geslaagd om dit nieuwe huid inbeelden. Zonder uit-
en zeer belangrijke puzzel- zondering vonden de cur-
stukje toe te voegen aan de sisten dit een prima idee.
puzzel van de populatie long- Het werd een fraai gezicht,
nosed bat”, meldt Parke Ari- tientallen mensen midden
kok deze week op hun Face- in het gebouw van deze
bookpagina. PPRABC staat multinational, de kalme-
voor Programa pa Protehá rende, langzame bewegin-
Raton di anochi di islanan gen met poëtische namen
ABC (programma ter be- als ‘staren naar de maan’
scherming van vleermuizen en ‘de hemel schilderen’
op de ABC-eilanden). Het te zien uitvoeren. In een
PPRABC-team maakt deel land met veel werkdruk en
uit van de Latijns-Ameri-
kaanse Bat Conservation Het vleermuizenteam trekt ten grote netten neer bij de is gebeurd - te voorzien van migreren. Nu hebben ze dus
Network en doet al jaren er elk jaar een paar keer op uitgang van de grot. Is het een ringetje. Daarna wordt een vleermuis gevangen die
onderzoek naar de Leptonyc- uit om op vier locaties in het eenmaal donker, dan vliegen de vleermuis weer vrijgela- uit Curaçao komt. Tot nu toe
teris yerbabuenae (bladneus- natuurpark netting sessions de vleermuizen de grot uit ten. Per onderzoeksavond heeft het onderzoeksteam
vleermuizen of long-nosed te doen. Die vier locaties en raken verstrikt in de net- kan het team ongeveer 60 op Aruba acht soorten vleer-
bat). Dit vleermuizenteam zijn bij Wela (in de Franse ten. De onderzoekers hebben vleermuizen vangen en on- muizen waargenomen: Glos-
brengt in kaart of de vleer- Pas), Guadirikiri, Tunnel of speciale handschoenen aan derzoeken. sophaga longirostris, Lepto-
muispopulatie groeit of af- Love en Miralamar. De on- waarmee ze de nachtdiertjes Sommige gevangen vleer- nycteris curasoae, Mormoops
neemt en wat de oorzaken derzoekers gaan er aan het uit de netten halen. Onder- muizen blijken al te zijn megalophylla, Molossus mo-
zijn. eind van de middag heen en zoekscoördinator Smith en geringd en de onderzoekers lossus, Pteropteryx macro-
bouwen bij de ingang van haar team onderzoeken elk konden aan het ringnummer tis, Pterontus davyi, Myotis
de grot een tijdelijke on- diertje door het te meten, te zien dat de vleermuizen tus- nesopolus en Natalus stra-
derzoekslocatie op. Ze zet- wegen en - als dat nog niet sen de vier locaties op Aruba mineus.

Zeg het maar

De redactie van Amigoe schrijft elke dag over het nieuws op Aruba. Van de dat deze zaak goed gaat aflopen voor alle de natuur niet onder lijden. Veel activi- natuur is uiteindelijk de verliezer.”
Landsbegroting tot het dierenasiel en van scherpe interviews tot het aan de partijen en dat de belastingbetaler er teiten voor toeristen zijn ook gebaseerd Yvette (35), vrouw, kaakchirurg:
kaak stellen van misstanden. Maar wat vindt ons vaste lezerspanel van de niet het slachtoffer van wordt. Immers, op de natuur: paardrijden, kiten, quad “Naar mijn idee kunnen boutique hotels en
gebeurtenissen deze week? moest het land Aruba begin jaren 2000 rijden, etc. Het zou toch zonde zijn als dit natuur goed samen bestaan. Ik denk dat
niet eerder 20,5 miljoen dollar schade- niet meer kon?” de uiteindelijke situatie sterk afhankelijk
De aanleg van een heliport bij Malmok is gen heeft gedaan om de heliport stil te vergoeding betalen toen er in Seroe Co- Kees (61), man, consultant: is van hoe het (niet gedetailleerde) bestem-
stilgelegd: de locatie blijkt zowel een na- leggen. Dat is vreemd, omdat alle vergun- lorado iets soortgelijks speelde met een “Ik vind dat in het algemeen het belang van mingsplan uitgewerkt zal gaan worden. Als
tuurgebied als toeristische zone te zijn. ningen zijn afgegeven en de minister-pre- racetrack? Dit heeft toen de regering van natuurgebieden voorgaat. In het geval van het blijft bij slechts wat kleinschalige hotels
Hotels schieten als paddenstoelen uit de sident hier op een buurtbijeenkomst ken- AVP ook nog eens laten vallen. Natuur of de heliport zie ik slechts ambtelijke/politie- zonder bijkomende horeca etc., dan denk ik
grond en het bestemmingsplan is niet zo nelijk zomaar aan voorbijgaat. Ging het toerisme? Zolang de mens erbij betrok- ke fouten. Het parlement neemt een besluit dat de overlast voor de omwonenden en de
gedetailleerd dat er beschreven is wat ook maar zo gemakkelijk met het nieuwe ken is, zullen er altijd voor- en tegenstan- over natuurgebieden, maar er wordt, heel omliggende natuur minimaal kan zijn. Er
voor en hoeveel bedrijven zich daar mo- windmolenpark waar veel protest tegen ders zijn, zoals actueel bij Sinterklaas en gebruikelijk overigens, geen wetgevend ge- zou bovendien gestreefd kunnen worden
gen vestigen. is. Of er gekozen moet worden voor na- Zwarte Piet het geval is.” volg aan gegeven. DIP neemt een besluit op naar het verbouwen van bestaande pan-
Wat telt zwaarder op Malmok: na- tuur of toerisme laat ik open, al ben ik Juliette (25), vrouw, marketeer: verzoek van de helihaven, met inachtneming den naar kleinschalige hotels, zodat er geen
tuur of toerisme? wel van mening dat wanneer je op Mal- “Persoonlijk telt voor mij de natuur meer van het besluit van het parlement. Premier ‘landschapsvervuiling’ aan de kuststrook
Ruud (53), man, woningverhuurder: mok gaat wonen, je rekening kunt hou- dan de toeristische zone. Nadat ik hier als Eman zegt toe het besluit terug te draaien, ontstaat. Daarnaast hoop ik écht dat de na-
“Deze zaak viel mij deze week al op, den met deze ontwikkelingen. We vragen klein kind heb gewoond en nu weer terug wat hij niet zomaar kan doen, volgens mij. tuur, die beschermd zou moeten gaan wor-
omdat de premier aanwezig was bij een in Bubali toch ook niet of alle vliegtuigen ben gekomen, zie je dat de toeristische De verwarring is compleet en de discussie den, snel de status van officieel natuurge-
buurtbijeenkomst en meteen toezeggin- die nu hier laag overkomen, om het ei- zone enorm is gegroeid. Maar daar moet is nog lang niet ten einde. Voorspelling: de bied krijgt.”
land heen geleid kunnen worden? Ik hoop