Page 4 - HOH
P. 4
Diabierna, 23 Mei 2025 AWEMainta LOCAL 3
Mas cayente cu nunca:
E cambio climatico na Aruba no ta ilusion
SI bo ta sinti cu solo a bira mas intenso
na Aruba den e ultimo añanan, bo no ta
imagin’e. E isla ta birando mas cayente,
y e nivelnan di radiacion UV ta constan-
temente extremo — presentando tanto
desafionan ambiental como di salud
publico. E cambio ta gradual pero
bisto, cu decada di data cientifico
awor respaldando loke localnan a bin
sintiendo pa añanan.
Aumento di temperatura y radiacion
UV
Segun Trading Economics, e temper-
atura promedio di Aruba a subi for di
28.43°C na principio di siglo 20 pa
un record di 29.71°C na 2016. Aunke
e aumento ey por parce chikito, su
impacto ta amplio — contribuyendo na roso cu e tabata un generacion pasa. subi — cu 10 pa 12 cm den e proximo
olanan di calor mas frecuente, tasanan Na nivelnan extremo di UV, cuero sin decada y te cu 30 cm pa medio di
di evaporacion mas halto, y aumento di proteccion por kima den menos cu siglo. E aumentonan aki ta presenta
demanda pa cooling. Data di Meteoblue 10 minuut, aumentando significati- riesgonan significante pa infrastruc-
ta confirma e tendencia aki, mustrando vamente e riesgo di daño na cuero y tura costero, zona turistico, y ecosiste-
un subida constante den temperatura problemanan di salud a largo plaso manan fragil.
anual, specialmente durante e lunanan manera cancer di cuero. Oficialnan di
mas cayente manera september. salud publico ta recomenda medidanan Mientras tanto, awasero probable-
fuerte di proteccion solar, incluyendo mente lo bira menos predicibel, cu peri-
Pero no ta solamente tocante temper- sunscreen, paña protector, y limita odonan di secura mas largo interumpi
atura di aire. E ubicacion di Aruba actividadnan pafo durante oranan di pa tormentanan intenso y cortico cu
cerca di e ecuador naturalmente ta solo mas fuerte. por causa inundacion repentino.
expone e isla na radiacion solar fuerte.
Loke ta preocupante ta cu e Indice UV Mirando padilanti, e perspectiva Aunke horcan ta ainda raro na Aruba,
— un medida di radiacion ultravio- climatico pa Aruba ta presenta preo- temperatura di oceano mas cayente
leta — a keda den e rango “extremo” cupacionnan serio. Den e proximo por haci tormentanan tropical mas
mas frecuentemente den añanan reci- cinco añanan, temperatura promedio intenso, hasta pafo di e belt principal
ente. Data di Nomadseason ta mustra ta wordo proyecta pa subi otro 0.5°C. di horcan. Tur esaki ta señala un nece-
nivelnan di UV regularmente ta yega Si e tendencianan actual di emision sidad urgente pa planificacion di resil-
13 pa 14 entre maart y mei, hopi riba continua, pa 2050 e isla por ta te cu iencia.
e categoria di riesgo maximo di 11 riba 2°C mas cayente di loke e tabata 100
e escala. Hasta pafo di lunanan di mas aña pasa. E cambio ey por pone presion Aruba ya a responde pa inverti den
haltura, nivelnan raramente ta baha riba e red di energia di Aruba, desafia energia renobabel, mehora sistemanan
bou di 10, cu un tiki alivio solamente disponibilidad di awa, y haci trabou of di maneho di awa, y considera medi-
na november y december. recreacion pafo mas peligroso durante danan di proteccion costero. Pero
lunanan di zomer. adapta na e realidad climatico nobo lo
Riesgonan pa salud publico y medio rekeri un esfuerso amplio y sostenibel.
ambiente Aumento di nivel di lama y cambionan E decisionnan tuma awe lo duna forma
E condicionnan aki ta nifica cu exposi- den patronchi di awasero na con sostenibel e isla ta keda pa
cion na solo awe ta hopi mas pelig- Nivelnan di lama tambe ta spera pa generacionnan futuro.

