Page 20 - AHATA
P. 20

A2   LOCAL
              Diaranson 20 augustus 2025
                                    Reduccion den poblacion di Lora ta causa preocupacion pa ACF

                      Accionnan humano ta presenta menasa mas grandi pa nos Lora


            Recien  a  bin  na  mesa  di                                                                                        E parhanan por keda añas ta
            Bon  Dia  Aruba  un  in-                                                                                            cera den un espacio chikito y
            forme cu a nota un caida                                                                                            por desaroya comportamento
            den e poblacion di e Lora,                                                                                          cu  ta  señala  desesperacion,
            cual  a  ser  libera  den  na-                                                                                      manera  mimica  zonido  den
            turalesa  aña  pasa.  Den                                                                                           nan ambiente.
            un publicacion riba Face-
            book, un usuario a comen-                                                                                           ACF  ta  conseha  pa  abstene
            ta  cu  te  awor  tin  apenas                                                                                       di  tuma  contacto  cu  e  Lor-
            dos  Lora  ta  bulando  den                                                                                         anan. Manera Silva a splica, e
            su area, indicando un cai-                                                                                          Loranan mester tin miedo di
            da skerpi den e poblacion                                                                                           hende—esaki  ta  un  manera
            cu  ya  tabata  hopi  chikito                                                                                       pa nan por sigura nan mesun
            na momento cu nan a ser                                                                                             sobrevivencia.  Loke  si  por
            libera.  Bon  Dia  Aruba  a                                                                                         haci, e organisacion ta bisa, ta
            tuma  contacto  cu  Aruba                                                                                           pa pone un baki di awa  pafo
            Conservation  Foundation                                                                                            pa e Loranan (y cualkier otro
            (ACF)  y  a  sinta  cu  e  or-                                                                                      parha) por bebe.
            ganisacion den un entrev-
            ista tocante e desaroyo di                                                                                          Un otro menasa di compor-
            e Lora y e peligro cu nan                                                                                           tamento  humano—y  kisas
            ta enfrenta den nos natu-                                                                                           esun  mas  perhudicial—ta
            ralesa.                                                                                                             e  comercio  di  bida  salvahe.
                                                                                                                                Manera a menciona, e Loran-
            E poblacion di Lora na Aruba                                                                                        an cu recien a ser reintroduci
            a  mira  un  extincion  na  aña   e  caida  den  cantidad  cu  ta  loke  ta  esaki,  Chief  Conser-  poblacion di Lora y otro es-  a ser salba for di e comercio
            1947.  Ta  conoci  cu  e  extin-                                                       pecienan  di  nos  isla.  Silva  a   di  bida  salvahe.  E  problema
            cion di e Lora ta debi na jaag-  mirando,  pero  a  menciona  vation Officer di ACF, Nata-                          di criadero di parha ta algo cu
                                         cu  cambio  di  ruta  y  cambio  sha Silva, a splica cu ta existi  splica cu esaki por mira den
            mento ilegal pa bendemento                                                                                          ta presente riba nos isla y cu
            como mascota, y matamento    den  alimentacion  por  hunga  un mito tocante e peligro cu  rosamento di tereno, captura   ta un comercio cu ta creando
                                                                                                   y criamento di e parhanan, y
                                         un rol. Sinembargo, ta sospe-
                                                                      a Boa por tin riba e Loranan.
            di  e  lora  pa  motibo  cu  e  ta                                                     hasta e falta di cuida adecua-  mas  daño  na  nos  naturalesa.
            wordo considera un plaga pa   cha cu Loranan lo ta cayendo                                                          A  pesar  di  ta  consciente  di
                                         victima pa captura tambe, sea  Den  un  entrevista  cu  Bon  damente di cacho y pushinan,
            agricultura.  ACF  a  conta  cu                           Dia Aruba rond e tempo cu a  cual ta birando un topico di   esaki, e organisacion a splica
            e  reintroduccion  di  e  Lora   di ciudadanonan mes of cria-                                                       cu nan poder ta hopi limita,
                                         dor di parha. Esaki tabata un  reintroduci e Loranan nobo,  gran  preocupacion  den  co-
            (Yellow-Shouldered    Ama-                                ACF  a  enfatisa  cu  e  Boa  no  munidad.  A  splica  cu  al   y cu aplicacion di ley di pro-
            zon) den nos naturalesa a bin   riesgo cu ACF tabata consci-                                                        teccion di bestia, incluyendo
                                         ente di dje hasta prome cu a  ta  un  peligro  significante  pa  contrario  cu  e  Boa,  cacho  y
            for di un situacion inespera,                                                                                       e  Lora,  riba  nos  isla  ta  laga
            den cual a rescata 25 Lora cu   libera e Lora den naturalesa.  e  Loranan.  Esaki  ta  pasobra  pushinan di caya por presenta   hopi di desea. Esaki ta algo cu
                                         Pa introduci nan atrobe riba  cu Boanan—a pesar di ta un  un  menasa  mas  grandi  pa  e
            a sobrevivi un traficacion ile-                                                                                     e  organisacion  ta  keda  boga
            gal via lama pa Aruba hunto   nos isla, e organisacion a haci  especie  invasivo—no  ta  jaag  Loranan, como cu nan ta jaag   riba  dje.  Di  nan  parti,  ACF
                                                                      mesun frecuente cu por ima-
                                                                                                   varios biaha pa dia.
                                         evaluacion amplio di e ambi-
            cu  otro  animalnan  na  2022.                                                                                      ta sigui brinda educacion na
            Desde  e  tempo  ey,  ACF  a   ente  local  pa  nan  bienestar,  gina. Silva a splica cu Boanan                     nos  ciudadanonan  y  tambe
                                         incluyendo  si  tin  suficiente  ta di sanger friu, pues nan no  Tambe  a  mira  un  tendencia
            tuma  encargo  di  rehabilita  y                                                                                    ta traha cu partnernan inter-
            cuida nan prome cu a libera   cuminda  pa  e  Loranan  por  mester  hopi  energia  pa  por  di hende cu ta tumando con-  nacional pa sigui protege nos
                                         sobrevivi  y  con  nan  instinto  sobrevivi.  Por  ehempel,  un  tacto  directo  cu  e  Loranan,
            nan  den  nos  naturalesa  na   lo guia nan den naturalesa. A  Boa  cu  consumi  un  galiña  cual ACF di aña pasa caba a   naturalesa.
            2024.
                                         splica cu a pesar cu e Loranan  por sobrevivi pa varios siman  apela pa abstene di dje. E tipo   Berg a conta Bon Dia Aruba
                                         adolescente no tabatin e ben-  sin mester jaag pa mas cum-  di contactonan aki por inclui
            Vocero di ACF, Edeline Berg,   eficio di Loranan mas grandi  inda.                     garamento di e parhanan aki   cu den september e organisa-
            a  informa  cu  di  e  25  cu  a   pa por siña nan con pa anda                         pa pone den haula, duna nan   cion lo tene un otro edicion di
            libera  e  tempo  ey,  ACF  den   den naturalesa, nan desaroyo  Silva  ta  splica  cu  e  peligro  cuminda  of  acerca  nan  pa   nan serie di educacion “Na-
            e ultimo tempo tabatin bista     despues cu a libera nan tabata  mas grandi enfrentando e Lo-  tuma  potret  of  video.  E  or-  turalesa ta Papia”, den cual e
            riba  17,  y  cu  den  e  ultimo   bayendo tremendo.      ranan ta sernan humano mes.  ganisacion ta bisa cu a pesar   topico di e Lora lo ta central.
            dos pa tres siman e cantidad                              E impacto humano ta hunga  di  por  tin  bon  intencion,  e   ACF  tambe  a  menciona  cu
            a reduci mas. ACF no por a   Tambe a considera otro me-   un  rol  sumamente  grandi  tipo di accionnan aki ta trece   desde a libera e Loranan, a es-
            confirma e motibo exacto pa   nasa cu ta existi pa e Lora. Pa  den e desaroyo y caida den e  mas  daño  cu  beneficio  pa  e   tablece un “Wildlife Hotline”
                                                                                                   Loranan.                     y ta curasha ciudadanonan pa
                                                                                                                                yuda ta e wowonan di e or-
                                                                                                                                ganisacion  den  monitorea  e
                                                                                                   Na  prome  lugar,  dunando  e   bienestar di e Loranan.
                                                                                                   Loranan  cuminda  por  haci
                                                                                                   nan floho. Manera tur bestia,   A splica cu si mira un Lora,
                                                                                                   Loranan ta especienan suma-  pa por fabor manda un men-
                                                                                                   mente  inteligente,  y  ta  siña   sahe divulgando unda a mira
                                                                                                   hopi  lihe  di  comportamento   e Lora, con hopi a mira, y un
                                                                                                   repetitivo.  Pues  si  ta  duna  e   potret di e parhanan si ta po-
                                                                                                   Loranan  cuminda  constan-   sible. A enfatisa si cu pa por
                                                                                                   temente,  nan  lo  perde  nan   fabor  tuma  potretnan  di  un
                                                                                                   instinto  pa  bay  jaag  den  na-  distancia sano.
                                                                                                   turalesa.  E  interaccion  entre   Por  contacto  ACF  via  e  ho-
                                                                                                   e Loranan y sernan humano    tline  na  592-4476.  A  splica
                                                                                                   tambe por causa un disturbio   cu e organisacion no ta tuma
                                                                                                   den nan instinto pa sobrevivi   yamada via Whatsapp pa mo-
                                                                                                   den naturalesa.              tibo cu e ranger den contacto
                                                                                                   Pa  loke  ta  garamento  di  e   por ta ocupa cu tareanan den
                                                                                                   parhanan  aki  pa  pone  den   e parke of kisas no tin conex-
                                                                                                   haula, ACF a splica cu esaki   ion den e parke.
                                                                                                   por ta sumamente dañino na
                                                                                                   e salud mental di e parhanan.
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25