Page 20 - AHATA
P. 20
A2 LOCAL
Diaranson 20 augustus 2025
Reduccion den poblacion di Lora ta causa preocupacion pa ACF
Accionnan humano ta presenta menasa mas grandi pa nos Lora
Recien a bin na mesa di E parhanan por keda añas ta
Bon Dia Aruba un in- cera den un espacio chikito y
forme cu a nota un caida por desaroya comportamento
den e poblacion di e Lora, cu ta señala desesperacion,
cual a ser libera den na- manera mimica zonido den
turalesa aña pasa. Den nan ambiente.
un publicacion riba Face-
book, un usuario a comen- ACF ta conseha pa abstene
ta cu te awor tin apenas di tuma contacto cu e Lor-
dos Lora ta bulando den anan. Manera Silva a splica, e
su area, indicando un cai- Loranan mester tin miedo di
da skerpi den e poblacion hende—esaki ta un manera
cu ya tabata hopi chikito pa nan por sigura nan mesun
na momento cu nan a ser sobrevivencia. Loke si por
libera. Bon Dia Aruba a haci, e organisacion ta bisa, ta
tuma contacto cu Aruba pa pone un baki di awa pafo
Conservation Foundation pa e Loranan (y cualkier otro
(ACF) y a sinta cu e or- parha) por bebe.
ganisacion den un entrev-
ista tocante e desaroyo di Un otro menasa di compor-
e Lora y e peligro cu nan tamento humano—y kisas
ta enfrenta den nos natu- esun mas perhudicial—ta
ralesa. e comercio di bida salvahe.
Manera a menciona, e Loran-
E poblacion di Lora na Aruba an cu recien a ser reintroduci
a mira un extincion na aña e caida den cantidad cu ta loke ta esaki, Chief Conser- poblacion di Lora y otro es- a ser salba for di e comercio
1947. Ta conoci cu e extin- pecienan di nos isla. Silva a di bida salvahe. E problema
cion di e Lora ta debi na jaag- mirando, pero a menciona vation Officer di ACF, Nata- di criadero di parha ta algo cu
cu cambio di ruta y cambio sha Silva, a splica cu ta existi splica cu esaki por mira den
mento ilegal pa bendemento ta presente riba nos isla y cu
como mascota, y matamento den alimentacion por hunga un mito tocante e peligro cu rosamento di tereno, captura ta un comercio cu ta creando
y criamento di e parhanan, y
un rol. Sinembargo, ta sospe-
a Boa por tin riba e Loranan.
di e lora pa motibo cu e ta hasta e falta di cuida adecua- mas daño na nos naturalesa.
wordo considera un plaga pa cha cu Loranan lo ta cayendo A pesar di ta consciente di
victima pa captura tambe, sea Den un entrevista cu Bon damente di cacho y pushinan,
agricultura. ACF a conta cu Dia Aruba rond e tempo cu a cual ta birando un topico di esaki, e organisacion a splica
e reintroduccion di e Lora di ciudadanonan mes of cria- cu nan poder ta hopi limita,
dor di parha. Esaki tabata un reintroduci e Loranan nobo, gran preocupacion den co-
(Yellow-Shouldered Ama- ACF a enfatisa cu e Boa no munidad. A splica cu al y cu aplicacion di ley di pro-
zon) den nos naturalesa a bin riesgo cu ACF tabata consci- teccion di bestia, incluyendo
ente di dje hasta prome cu a ta un peligro significante pa contrario cu e Boa, cacho y
for di un situacion inespera, e Lora, riba nos isla ta laga
den cual a rescata 25 Lora cu libera e Lora den naturalesa. e Loranan. Esaki ta pasobra pushinan di caya por presenta hopi di desea. Esaki ta algo cu
Pa introduci nan atrobe riba cu Boanan—a pesar di ta un un menasa mas grandi pa e
a sobrevivi un traficacion ile- e organisacion ta keda boga
gal via lama pa Aruba hunto nos isla, e organisacion a haci especie invasivo—no ta jaag Loranan, como cu nan ta jaag riba dje. Di nan parti, ACF
mesun frecuente cu por ima-
varios biaha pa dia.
evaluacion amplio di e ambi-
cu otro animalnan na 2022. ta sigui brinda educacion na
Desde e tempo ey, ACF a ente local pa nan bienestar, gina. Silva a splica cu Boanan nos ciudadanonan y tambe
incluyendo si tin suficiente ta di sanger friu, pues nan no Tambe a mira un tendencia
tuma encargo di rehabilita y ta traha cu partnernan inter-
cuida nan prome cu a libera cuminda pa e Loranan por mester hopi energia pa por di hende cu ta tumando con- nacional pa sigui protege nos
sobrevivi y con nan instinto sobrevivi. Por ehempel, un tacto directo cu e Loranan,
nan den nos naturalesa na lo guia nan den naturalesa. A Boa cu consumi un galiña cual ACF di aña pasa caba a naturalesa.
2024.
splica cu a pesar cu e Loranan por sobrevivi pa varios siman apela pa abstene di dje. E tipo Berg a conta Bon Dia Aruba
adolescente no tabatin e ben- sin mester jaag pa mas cum- di contactonan aki por inclui
Vocero di ACF, Edeline Berg, eficio di Loranan mas grandi inda. garamento di e parhanan aki cu den september e organisa-
a informa cu di e 25 cu a pa por siña nan con pa anda pa pone den haula, duna nan cion lo tene un otro edicion di
libera e tempo ey, ACF den den naturalesa, nan desaroyo Silva ta splica cu e peligro cuminda of acerca nan pa nan serie di educacion “Na-
e ultimo tempo tabatin bista despues cu a libera nan tabata mas grandi enfrentando e Lo- tuma potret of video. E or- turalesa ta Papia”, den cual e
riba 17, y cu den e ultimo bayendo tremendo. ranan ta sernan humano mes. ganisacion ta bisa cu a pesar topico di e Lora lo ta central.
dos pa tres siman e cantidad E impacto humano ta hunga di por tin bon intencion, e ACF tambe a menciona cu
a reduci mas. ACF no por a Tambe a considera otro me- un rol sumamente grandi tipo di accionnan aki ta trece desde a libera e Loranan, a es-
confirma e motibo exacto pa nasa cu ta existi pa e Lora. Pa den e desaroyo y caida den e mas daño cu beneficio pa e tablece un “Wildlife Hotline”
Loranan. y ta curasha ciudadanonan pa
yuda ta e wowonan di e or-
ganisacion den monitorea e
Na prome lugar, dunando e bienestar di e Loranan.
Loranan cuminda por haci
nan floho. Manera tur bestia, A splica cu si mira un Lora,
Loranan ta especienan suma- pa por fabor manda un men-
mente inteligente, y ta siña sahe divulgando unda a mira
hopi lihe di comportamento e Lora, con hopi a mira, y un
repetitivo. Pues si ta duna e potret di e parhanan si ta po-
Loranan cuminda constan- sible. A enfatisa si cu pa por
temente, nan lo perde nan fabor tuma potretnan di un
instinto pa bay jaag den na- distancia sano.
turalesa. E interaccion entre Por contacto ACF via e ho-
e Loranan y sernan humano tline na 592-4476. A splica
tambe por causa un disturbio cu e organisacion no ta tuma
den nan instinto pa sobrevivi yamada via Whatsapp pa mo-
den naturalesa. tibo cu e ranger den contacto
Pa loke ta garamento di e por ta ocupa cu tareanan den
parhanan aki pa pone den e parke of kisas no tin conex-
haula, ACF a splica cu esaki ion den e parke.
por ta sumamente dañino na
e salud mental di e parhanan.

