Page 16 - AB
P. 16

a11
                                                                                                  regional Dialuna 16 Juni 2025
                     Expertonan independiente ta afirma cu reduccion di inflacion na


                                                                    Cuba no ta real


            (CiberCuba)  –  Econo-                                                                                              despues  a  baha  na  39.07%
            mistanan independiente a                                                                                            na  2022,  31.34%  na  2023,  y
            afirma cu e reduccion di in-                                                                                        24.88% na 2024.
            flacion na Cuba no ta real. E
            tendencia aki no ta debi na                                                                                         Entre e productonan cu mas a
            un mehoracion economico,                                                                                            subi prijs mensual den e cat-
            sino mas bien na e ahuste                                                                                           egoria  di “Cuminda y Bebi-
            debi na empobrecemento,                                                                                             danan No-Alcoholico” ta aros,
            un fenomeno cu ta refleha                                                                                           webo di galiña y carni di porco.
            e perdida drastico di poder
            di compra di e poblacion,                                                                                           E alimentonan aki, esencial pa
            un rapport di Observatorio                                                                                          e dieta promedio di e Cubano,
            Cubano di Moneda y Finan-                                                                                           tabatin un impacto significativo
            zas (OMFi) ta splica.                                                                                               riba e variacion den e indice
                                                                                                                                general,  reflehando  no  sola-
            E regimen Cubano a celebra                                                                                          mente nan peso den consumo
            dialuna ultimo cu e inflacion                                                                                       diario pero tambe e instabilidad
            anual  den  mercado  formal  di OMFi a bisa.              0.83%, mientras cu e variacion  sico, cu ta sirbi como e base  di nan disponibilidad y prijs-
            Cubano tabata na 16.43% na                                acumulativo te cu awor e aña  pa calcula e CPI, aunke e no  nan den e mercadonan formal
            mei, representando e nivel mas  E documento tambe ta señala   aki a alcansa 7.45%.     ta cubri necesidadnan basico.  y informal.
            abao registra for di inicio di e  cu e cifranan oficial aki no ta
            pandemia.                    refleha  prijsnan  di  mercado   E ONEI tambe a subraya cu  Di acuerdo cu estadistica ofi-  Sinembargo,  e  percepcion
                                         informal, lagando cla cu e in-  mas  cu  90%  di  e  entrada  di  cial, inflacion tabatin un efecto  publico  ta  cu  inflacion  real
            Sinembargo,  e  rapport  di  e  flacion Cubano ta mas halto.  e Cubanonan ta ser gasta na  acumulativo  devastador:  for  ta mucho mas halto cu esun
            observatorio, un organisacion                             producto y servicionan inclui  di  2020,  prijsnan  a  triplica,  reconoci pa autoridadnan.
            independiente asocia cu e me-  Sinembargo, specialistanan di   den e canasta di cuminda ba-  y e CPI a cera 2021 na 77%,
            dio di comunicacion elToque y  OMFi ta argumenta cu e ci-
            componi pa e economista Pavel  franan oficial por refleha un
            Vidal y desaroyador Abraham  reduccion genuino den e ritmo
            Calás, ta sostene cu na Cuba,  di aumento di prijs, loke no ta
            “e poder di compra di salario  nifica un reduccion den prijs
            y pensioen a ser practicamente  of un recuperacion den poder
            elimina pa añanan acumula di  di compra, sino mas bien un
            inflacion halto, sin ser com-  reduccion den e aumento ey.
            pensa  pa  aumentonan  den
            entrada.”                    E  rapport  di  OMFi  ta  men-
                                         ciona dos otro factor cu por
            “E ta e asina yama ‘impuesto  splica e reduccion di inflacion
            di  inflacion’  cu  famianan  cu  na Cuba: prome, un reduccion
            ta depende di entradanan fiho  den e deficit fiscal, y pues, me-
            den peso Cubano a paga,” nan  nos emision di placa pa financia
            ta agrega.                   esaki; di dos, e moderacion den
                                         e tasa di devaluacion di e peso
            E rapport ta splica cu empo-  den e mercado informal.
            brecemento a causa cu cierto
            productonan clave a yega na  OMFi ta conclui cu e reduc-
            un limite di prijs riba termino  cion aki no ta sostenibel den
            corto debi na e incapacidad pa  transcurso di tempo debi na e
            paga pa nan.                 improductividad structural di
            Esaki no ta nifica cu “e condi-  e sector estatal, e debilidad di
            cionnan  di  oferta  a  mehora,  institutonan fiscal, y e tasanan
            sino mas bien cu e limitenan  di cambio multiple cu ta dis-
            di  demanda  ta  determina  e  torsiona e economia.
            comportamento  di  prijs,”  e
            documento ta adverti.        E Oficina Nacional di Estadis-
                                         tica y Informacion (ONEI) a
            E  ahuste  ta  relaciona  cu  au-  informa dialuna ultimo cu e
            mentonan den prijsnan oficial  inflacion di aña tras aña den e
            pa consumo generalisa, manera  mercado formal Cubano tabata
            combustibel, coriente, y servi-  na 16.43% na mei, e nivel mas
            cionan di internet di ETECSA.  abao registra for di inicio di e
                                         pandemia.
            “E aumento di tarifa di ETEC-
            SA lo ser refleha pronto den  E cifra aki, aunke significante-
            e CPI di juni y lo representa  mente mas abao cu e 31.11%
            un shock pa e gastonan di op-  raporta na mei 2024—y sem-
            eracion  di  negoshinan,  spe-  per segun cifranan oficial—ta
            cialmente den e actividadnan  ser considera halto ainda y ta
            mas digitalisa. No obstante, su  impactando severamente sec-
            efecto neto den transcurso di  tornan vulnerabel manera tra-
            tempo por ta anti-inflacionario,  hado, pensionado y famianan
            mirando cu e ta contribui tam-  di entrada abao.
            be na generacion di entrada fis-
            cal y reduccion di e cantidad di  Den  terminonan  mensual,
            peso den man di e poblacion,”  e indice di prijs di consumo
            asina un oficial di investigacion  (CPI) a mustra un aumento di
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21