Page 7 - UTILITIES 24 JULY 2015

AMIGOE 9VRIJDAG

24 JULI 2015

Arubaanse Veel gaten in conceptwet financieel toezicht

cruisepassagiers met schrik vrij CAft niet op tijd ingevoerd

ORANJESTAD — Het nieuw op te richten College Bermudez niet onoverko- kwam onder extreme span-
Arubaans financieel toezicht (CAft) kan niet van start melijk. De wet kan name- ning te staan. Toenmalig
gaan op 1 augustus zoals is afgesproken met Neder- lijk met terugwerkende Financiën-minister Juan
land. De conceptlandsverordening financieel toezicht, kracht worden ingevoerd. David Yrausquin kon zich
die juridische basis moet geven aan het toezicht, moet Aanleiding niet verenigen met de be-
na vernietigend advies van de Raad van Advies (RvA) Nederland en Aruba sloten moeizucht van Nederland
opnieuw onder handen worden genomen. Gezien het in mei een akkoord dat een en stapte op.
parlement met reces is tot 14 augustus, is behandeling einde moet maken aan het Een lange reeks besprekin-
voor 1 augustus uitgesloten. conflict over de Landsbe- gen volgde en resulteerde
groting. Het CAft moet dus uiteindelijk in het akkoord
Foto: www.falmouthpo.com Volgens Financiën-minister kwestie, het feit dat de toezicht op deze begroting waarin onder meer de op-
Angel Bermudez kan het Landsverordening geen gaan houden. Aanleiding is richting van het onafhan-
ORANJESTAD — Arubaanse passagiers aan boord van cruiseschip Freedom of the Seas CAft niet eens geregeld wor- volledige legale basis kan de oplopende staatsschuld kelijke toezichtorgaan CAft
kwamen woensdag met de schrik vrij toen ‘s ochtends, vlak voor het schip aanmeerde in Ja- den in een Landsverorde- bieden en dat alleen hoge- en de immer groeiende be- is afgesproken.
maica, brand uitbrak aan boord. Het vuur begon volgens cruisemaatschappij Royal Carib- ning, zoals Nederland heeft re wetgeving hiervoor kan grotingstekorten. Vorig jaar Het CAft staat los van het
bean op een mechanisch deel van het schip en was snel onder controle. Eén bemanningslid voorgesteld en waarmee zorgen, moet Bermudez zomer greep Nederland via Cft en krijgt drie leden: één
raakte bij het blussen lichtgewond, hij liep eerstegraads brandwonden op. Niemand van Aruba akkoord is gegaan. Nederland raadplegen. Dat de gouverneur en de Rijks- namens Aruba, één namens
de passagiers raakte verder gewond. Volgens ochtendblad Diario zijn er twaalf Arubaanse Bermudez stelt, op basis moet in de komende weken ministerraad in waarna Nederland en één namens
passagiers aan boord, waaronder een pasgetrouwd stel op huwelijksreis. Via Twitter heeft van advies van de RvA, dat gebeuren, omdat niet al- premier Mike Eman in het Koninkrijk. Begin deze
Royal Caribbean laten weten dat de cruise wordt voortgezet en vandaag de Kaaimaneilanden er ‘hogere wetgeving’ nodig leen op Aruba maar ook in woede ontstak. Nederland maand werd het Arubaanse
worden bezocht. De zevendaagse cruise vaart ook nog langs Labadee, en Cozumel, Mexico. De is om het toezicht wettelijk Nederland veel van de be- wilde dat het College fi- lid Robert William Croes
Amerikaanse kustwacht heeft gezegd de brand grondig te zullen onderzoeken wanneer het te verankeren. trokkenen op vakantie zijn. nancieel toezicht (Cft) de voorgedragen. In de Rijks-
schip terugkeert naar thuisbasis Port Canaveral. De conceptwet die door de Om de punten van de RvA financiën van het eiland ministerraad van 12 juni
RvA is beoordeeld zou vol- goed te kunnen verwerken zou doorlichten en liet de werd al ingestemd met de
gens berichten ‘desastreus’ in een aangepaste Lands- gouverneur zijn handte- benoeming van Age Bakker
zijn en in de prullenbak verordening, moeten deze kening niet zetten onder als voorzitter en oud-minis-
kunnen. Bermudez zegt gesprekken afgewacht wor- de Arubaanse begroting. ter Sybilla Dekker als Ne-
echter dat het wel meevalt. den, aldus de minister. Eman ging in juli 2014 kort derlands lid van het CAft.
Wel erkent hij dat de Raad Dat de betreffende wetge- in hongerstaking vanwege Bakker en Dekker voeren
een uitgebreid advies heeft ving pas na de deadline van het conflict en de tot dan deze functie uit naast hun
gegeven en dat er veel ver- 1 augustus behandeld en toe vriendelijke relatie tus- reeds bestaande werkzaam-
beterpunten zijn. goedgekeurd kan worden sen Nederland en Aruba heden voor het Cft.
Over de constitutionele door de Staten is volgens

‘Cariben nog altijd extreem kwetsbaar’

SRC pleit voor betere voorbereiding op aardbevingen

aardbevingen en tsunami’s. wake up call moeten zijn. “We- de schaal van Richter heeft 32
Bouwvoorschriften reldwijd hebben kwetsbare re- keer zoveel energie als de be-
SRC adviseert overheden om gio’s geleerd van vernietigende ving die Port-au-Prince in Ha-
in wet- en regelgeving vast te aardbevingen in het verleden. iti trof. Een jaar geleden, juli
leggen dat de bouwvoorschrif- Dat is in de Cariben niet ge- 2014, was in Aruba een aantal
ten zodanig zijn opgesteld om beurd en deze regio is dan ook aardschokken te voelen. Deze
gebouwen schokbestendig te nog steeds extreem kwetsbaar schokken hadden een kracht
maken. Bovendien moet dan voor seismische evenementen.” van 3,6 tot 4,6 op de schaal van
ook in de bouwvergunning Studies doen vermoeden dat Richter. Meteo liet destijds we-
worden opgenomen dat aanne- de regio elke drie tot vijf jaar ten dat het gebruikelijk is dat
mers zich aan deze bouwvoor- een aardbeving van ministens op Aruba één tot twee keer per
schriften dienen te houden. En 6 op de schaal van Richter kan jaar een aardbeving wordt ge-
ten slotte moet gecontroleerd verwachten. Zorgwekkender, registreerd. Deze bevingen zijn
worden of dat ook gebeurd. zo vindt SRC, is dat er al lange meestal niet zwaarder dan 5
Extreem kwetsbaar tijd geen aardbeving van mag- op de schaal van Richter. Half
De zware aardbeving die Haïti nitude 8 is geweest in de regio. mei 2014 was er in het Cari-
zo’n 5,5 jaar geleden in puin Terwijl statistisch gezien die bisch gebied beving van mag-
legde, had volgens SRC een allang had moeten plaatsvin- nitude 6,0. Deze schok was in
den. Ter vergelijking, een be- de buurt van Guadeloupe en
ving met een kracht van 8 op niet voelbaar op Aruba.

Douane onderschept munitie, drank en sigaretten

ORANJESTAD — Recente aardbevingen in het Cari- “Het gebied aan de rand van Guadeloupe, St. Vincent en
bisch gebied – afgelopen maandag nog drie van 4 tot de Caribische Plaat is momen- Trinidad, aldus nieuwssite ca-
4,5 op de schaal van Richter in een tijdsbestek van 15 teel een deel van de opgebouw- ribbean360.com. Het seismo-
minuten ten noordoosten van Barbados – hoeven niet de spanningsenergie aan het logisch instituut zegt dat deze
te betekenen dat er op korte termijn een grote aard- loslaten in de vorm van aard- activiteiten niet ongebruikelijk
beving volgt. Maar, zo waarschuwt het Seismic Re- bevingen. De hele Cariben is zijn en op zichzelf geen angst
search Centre (SRC), de Caribische regio zou er goed gevoelig voor gebeurtenissen voor ‘iets groters’ opleveren.
aan doen om zich voor te bereiden op een aardbeving zoals deze.” “Maar deze regio heeft in het
van magnitude 8 of hoger. Het is niet de vraag of een Sinds vorige week donderdag verleden grotere aardbevingen
grote aardbeving gaat plaatsvinden, het is de vraag zijn er in het gebied ten noord- gekend en we moeten die ook
wanneer dat gaat gebeuren. oosten van Barbados meer dan in de toekomst verwachten.”
vijftien aardbevingen geregi- Mogelijk met zeer schadelijke
door onze verslaggever onderzoeksinstituut SRC stel- streerd. De sterkste, tot nu toe, gevolgen, aldus SRC. Het ad-
Alex Laclé len bezorgde lezers vragen was er een van 6,4 op de schaal vies van dit instituut is dan
Op de Facebook-pagina van over de toegenomen seismolo- van Richter. Deze beving werd ook om hierop voorbereid te
het regionaal seismologisch gische activiteit in de Ooste- gevoeld in Barbados, St. Lu- zijn en de regio weerbaarder
lijke Cariben. SRC reageert: cia, Dominica, Martinique, te maken tegen het gevaar van

COLUMN Kees Beekmans

Arubaans Nederlands ORANJESTAD — De douane in Barcadera heeft munitie, sterke drank en sigaretten onder-
schept op een Venezolaans vrachtschip. In totaal werden zes kogels, zeven sloffen sigaretten en
Pas hier, op Aruba, laten we waarom dat niet goed is. – want ik las het in Dubbel- gebruiken. Dit werkwoord twee flessen rum in beslag genomen. De boete voor deze smokkelwaar bedroeg in totaal 1200
zeggen in de Latijnse in- Maar, dat is het leuke – spel – meestal betekent ‘tus- lijkt een even ruime beteke- florin. Ook trof de douane valse merkproducten aan van onder meer Luis Vuitton, Michael
vloedssfeer, heb ik ontdekt vind ik tenminste – van sen hangen en wurgen’. Een nis te hebben gekregen als Kors en Gucci. In totaal zijn 82 valse merktassen in beslag genomen. De boete hiervoor wordt
dat als en of maar weinig in buitenlanders die je moe- grappige manier om iets te het Engelse to put, of het nog nader bepaald door het Openbaar Ministerie.
betekenis verschillen. Dat dertaal onbewust verhaspe- zeggen over de armoede op Franse mettre. Spaans be-
inzicht dank ik aan mijn len: het maakt je bewuster. het eiland. Of men te Cura- heers ik niet goed genoeg,
leerlingen, die standaard Nog zo’n aardigheidje, dat çao nog steeds entre medio maar ‘t zou kunnen dat po-
naar als grijpen als ze in iedereen wel zal kennen, gebruikt, weet ik niet, Dub- ner even multi-inzetbaar is.
hun eigen taal si zouden is het woordje ongeveer dat belspel is inmiddels ook al- En dan, natuurlijk, is er nog
gebruiken. ‘Wilt u ons niet leerlingen op dit eiland te weer veertig jaar oud. de Arubaanse manier van
zeggen meneer als u van pas en te onpas gebruiken. Maar het meest opvallend iemand aanspreken, die mij
plan bent morgen een over- ‘Hoe gaat het met je?’ ‘On- aan het Arubaanse Neder- beleefder voorkomt, want
horing te geven?’ geveer.’ ‘Hoe ging je toets?’ lands vind ik de verrui- indirecter is, dan de Neder-
De eerste keer dat ik zoiets ‘Ongeveer.’ In het begin leg- ming van de betekenis van landse. In Nederland reser-
hoorde moest ik de leerling de ik leerlingen nog uit dat zetten. Hier lijkt werkelijk veren we de derde persoon
vragen het te herhalen, pas je dat niet zo kunt zeggen in een taalvariant te zijn ge- enkelvoud eigenlijk alleen
toen begreep ik het. Later het Nederlands, maar om- creëerd. Een Arubaanse voor leden van de koninklij-
ging me opvallen dat niet dat dat weinig helpt, ben ik collega: ‘Ik heb die brief in ke familie: ‘Hoe maakt Hare
alleen leerlingen maar ook daar maar mee gestopt. je postvakje gezet.’ Voor Majesteit het?’ Hier word
mijn Arubaanse collega’s Uiteraard, ook hier vertalen een Nederlander klinkt dit ik, als docent, even konink-
deze fout soms maken. Het ze uit hun eigen taal: mas alsof de brief nu rechtop lijk behandeld: ‘Hoe gaat
Nederlandse of kennen ze o menos, dat ikzelf liever in dat postvakje staat, wat het met meneer?’ Kom daar
natuurlijk wel maar gebrui- met min of meer zou verta- grappig is, omdat postvak- in Amsterdam eens om! Het
ken ze alleen in gevallen len, hoewel dat afhangt van jes daar doorgaans te smal kan leiden tot juweeltjes als
van keuze: óf dit, óf dat. In de context. Eigenlijk zou je voor zijn. Nederlanders ge- deze, iets dat een nieuws-
alle andere gevallen wordt moeten zeggen, op de vraag bruiken doen, stoppen, leg- gierige leerling mij eens
het als. hoe het met je gaat: ‘t gaat gen of zetten – en daar zijn vroeg, ik was toen nieuw op
En daar is best iets voor te wel. Dat is wat leerlingen strikte regels voor – waar school: ‘Is meneer eigenlijk
zeggen. ‘Als je morgen mee meestal bedoelen, neem ik Arubanen immer zetten altijd meneer geweest?’
wilt, moet je het nu zeggen.’ aan, met ‘ongeveer’. Ove-
‘Kun je nu zeggen of je mor- rigens vond ik het interes- Kees Beekmans bespreekt in deze column zinnige en
gen mee wilt?’ Ik kan me sant te lezen dat in het onzinnige zaken. Hij vervangt voorlopig collega Nico
wel voorstellen dat leerlin- Papiaments van Curaçao van der Zee, die van een welverdiende zomerstop ge-
gen in de tweede zin ook ge- men niet mas o menos zegt, niet.
neigd zijn als te gebruiken. maar entre medio, dat vol-
Het is lastig uit te leggen gens Frank Martinus Arion