Page 22 - 17M23
P. 22

PAGINA 22                                                         DIARIO                                           DIARANZON 17 MEI 2023
                                                  Departamento di Salud Publico:
        Awe ta Dia Mundial di Presion Halto




 ORANJESTAD        (AAN):                                                            sion ta halto ta bon pa haci  Plan for Non-Communica-
 Kico ta presion halto? Pre-                                                         e cambionan necesario pa  ble Diseases, 2020-2030)
 sion di sanger ta e forsa cu e                                                      asina baha e presion y evita  Totaal (20 aña pariba): 63%
 sanger ta pusha contra e mu-                                                        daño na bo organonan.        tin un presion halto
 rayanan di e adernan ora cu                                                                                      Hende Homber (20 aña
 e curason ta pomp. Presion                                                          Kico por haci pa preveni?    pariba): 3 di cada 4 tin 6io-
 di sanger ta wordo duna den                                                         Mantene un peso di curpa  presion halto (71%)
 dos midi. Uno ta e presion                                                          saludabel (BMI < 25)         Hende Muher (20 aña pari-
 ora cu e curason ta pomp                                                            Mantene  un midi di cin- ba): 3 di cada 5 tin presion
 sanger den e curpa. Esaki ta                                                        tura    saludabel   (hende halto (58%)
 wordo yama systole.                                                                 muher     <88cm,     hende Edad entre 20 y 39 aña: 1
        Diastole ta e pre-                                                           homber<102cm)                di cada 4 tin presion halto
 sion ora e curason  ta yena                                                         Come alimentacion saluda- (73%)
 bek cu sanger prome cu e                                                            bel cu amplio berdura, fruta,  Edad entre 40 y 59 aña: 1
 siguiente sistole. Si algun  -   89                     E condicion riba su mes no  grano completo y awa         di cada 2 tin presion halto
 di e presion aki subi y keda                            ta duna señal of sintoma. Pa  Baha man na salo (condimen- (47%)
 halto pa un periodo largo, e  Kico NO ta un presion nor-  e motibo aki bo por tin pre-  to, sauce y sodium=salo),  Edad 60+: 9 di cada 10 tin
 por haci daño na e curpa den  mal/saludabel? Es decir  sion halto pa añanan largo  cuminda vet (hasa)            presión halto (87%)
 diferente organonan manera  PRESION HALTO               sin cu bo sa. Durante di e  Haci actividad físico regu- Mortalidad causa pa male-
 entre otro curason, cerebro y  presion  sistolico  riba 140   periodo aki, e presion halto  larmente (5x pa siman por  sanan di  curason y  ader ta
 riñon.                      presion  diastolico riba 90  por causa daño na bo cura-  lo menos 30 minuut)         31.3%  (1999-2020). Wak
                                                         son, ader, riñon y otro parti-  Canalisa tensión (stress) na  documento adhunto
 Kico ta un presion normal/  Consecuencia di Presion  nan di bo curpa.               un forma positivo                   Directie  Volksge-
 saludabel?                  Halto                       Pa e motibo aki ta hopi im-  Limita alcohol              zondheid Aruba  conhunta-
 Un presion normal/saluda-   Malesanan di curason y ader,  portante pa midi bo presion,  Stop di huma             mente cu Promocion Plata-
 bel ta:                     stroke, problema cu riñon y  aunke bo no ta sinti nada. Si                           forma di Salud  Aruba tin
 presion sistolico di    120  otro problemanan di salud.  bo presion ta bon, mantene  Cifra di presion halto na Ar- como meta pa promove
 - 139                                                   un estilo di bida saludabel  uba (GOA 2016/2017, Na- conscientisacion di salud.
 presion diastolico di      80  Sintomanan               pa mantene esaki. Si bo pre-  tional Multi-Sectoral Action

                                        Daño ta wordo causa na cierto region di cerebro

  Rapport nobo a confirma cu presion halto di


     sanger ta yuda bo cerebro perde memoria




 LONDON: Un team di in-                                                              tifica partinan specifico di  ta bay cuminza perde me-
 vestigador lidera pa cien-                                                          cerebo cu ta wordo afecta  moria y sufri di demencia
 tificonan na University of                                                          ora bo presion di sanger ta  mas rapido den e contexto
 Edinburgh y tameb Jagiel-                                                           subi,  incluyendo areanan  di presion halto di sanger.
 lonian University Medical                                                           di bo cerebro yama ‘puta- Esaki por yuda desaroya
 College, pa prome biaha                                                             men’ y region specifico di  remedi mas preciso, cu por
 den historia  a identifica                                                          white matter.  Nos ta spera  crea terapianan mas inten-
 regionnan specifico den                                                             cu e descubrimentonan aki  sivo pa preveni e desaroyo
 bo cerebo cu ta ricibi daño                                                         por yuda nos desaroya for- di perdida di memoria cer-
 debi na presion halto di                                                            manan nobo pa trata prob- ca pashentnan cu tin mas
 sanger, y por contribui na                                                          lemanan cognitivo cerca  riesgo.
 reduccion di procesonan                                                             hendenan cu tin presion     Nan a publica nan rap-
 mental, y desaroya tambe                                                            halto di sanger.”            port den European  Heart
 demencia.                                                                              Door di studia e gene y  Journal.  Ta bon pa corda
    E estudio a evalua data                                                          proteinanan  den e struc- cu 30% di tur hende rond
 combina cu  estudionan di                                                           turanan aki di cerebro,  mundo ta sufri di presion
 MRI di cerebro, analisis                                                            por yuda ciencia  compro- halto di sanger, y cu adicio-
 genetico, y  data observa-                                                          nde con presion halto di  nal 30% hayando e male-
 cional di miles di pashent,                                                         sanger ta afecta cerebro y  sa.  Estudionan ya caba a
 pa check ki efecto presion  Cardiovascular Medicine  nia) cu a guia e investiga-    causa problema di memo- mustra cu presion halto di
 halto di sanger tin riba fun-  na University of Edinburgh  cion a bisa: “Door di usa e  ria.  Ademas door di scan  sanger por afecta con bon
 cion cognitivo.             (na Reino Uni), y Jagiel-   combinacion aki di imagen,  e regionnan specifico aki  cerebro ta funciona y cu
    Tanto Tomas Guzik MD,  lonian University Medical  genetica y acercamentonan  den e cerebro, Docter lo  e por causa cambionan  di
 PhD, kende ta Professor di  College na Krakow (Polo-    observacional, nos a iden-  por pronostica kendenan  termino largo.
   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27