Page 20 - AD
P. 20
20 Antilliaans Dagblad Donderdag 9 maart 2017
Regio
Veiligheid
favela alleen
voor Spelen
Van onze redactie
Rio de Janeiro - Het prestigeproject om sloppenwijken in
Rio de Janeiro te bevrijden van drugsgeweld, is window-
dressing gebleken.
Dat meldt de NRC. Het doel: bejaardenverzorgster uit Cidade
tijdelijke veiligheid creëren tij-
dens het WK en de Olympische de Deus, was aangenaam verrast
Spelen. Nu zitten bij Joana Soa-
res alweer nieuwe kogelgaten in toen de eerste vredesagenten in
de muur.
haar wijk verschenen. „Ze wa-
De ochtend dat Soares (28) de
deur dichttrok om haar zoontje ren vriendelijk en maakten
naar voetbal te brengen, begon
het schieten. Hard geknal en praatjes met bewoners. Voor het
rondvliegende kogels, aan een
stuk door. Vliegensvlug sleurde eerst waren we niet doodsbang Buurtbewoners kijken toe hoe de paramilitaire politie een inval doet in de sloppenwijk Favela da Mare,
ze hem het huis weer in en zoch-
ten ze dekking achter een bank voor de politie”, zegt ze. Rio de Janeiro.
in de woonkamer.
Het succes vertaalde zich ook
Het was half november en het
begin van een nieuwe bloedige in cijfers. Tussen 2008 en 2013 De dag dat Joana Soares met Dat het kon misgaan met het UPP-agenten achter zijn ver-
drugsoorlog in de wijk Cidade
de Deus, Stad van God. „Het is werden ruim negenduizend vre- haar zoontje dekking zocht te- veelbelovende en internationaal dwijning zaten. Het maakte een
sindsdien een hel hier”, zegt So-
ares somber vanuit haar huis, desagenten in belangrijke slop- gen de rondvliegende kogels, geprezen pacificatie-project, definitief eind aan het vertrou-
waar de kogelgaten nog in de
muur zitten. „De scholen zijn penwijken gestationeerd. Het was er een vuurgevecht tussen komt volgens Igarapé directeur wen van de sloppenwijkbewo-
gesloten, crèches zijn dicht. Het
is oorlog.” ging om strategische, gevaarlijke kartelleden en UPP-agenten. Er Muggah doordat het drugsge- ners in de vredespolitie. „We
De sloppenwijk werd bekend en zeer dichtbevolkte favela’s. vielen doden, een politiehelikop- weld nooit echt werd opgelost, wisten: als de sportevenementen
door de film City of God, over
het keiharde leven van een groep Het aantal moorden nam snel ter werd uit de lucht geschoten maar zich vooral verplaatste. De voorbij zijn, vertrekt de UPP en
jonge drugscriminelen. Maar de
afgelopen acht jaar heerste er af. „In 2008 kampte Rio nog en de gemartelde lijken van ze- gevluchte criminelen nestelden komen de bendes terug. Het
rust in de wijk met ruim 30.000
inwoners. De Stad van God was met zo’n 3.800 moorden, vier ven bewoners werden gevon- zich in het noorden van de mil- project was vooral een camoufla-
een soort modelfavela gewor-
den. Na een decennialange ben- jaar later was dit aantal gedaald den. „Het Rode Commando is joenenstad en bereidden zich ge om aan buitenlandse bezoe-
deoorlog tussen de drie grote
drugskartels die Rio de Janeiro met veertig procent”, zegt Ro- zwaarbewapend, ze kennen de- vanuit daarvoor op terugkeer kers te laten zien dat deze stad
domineren, werd de wijk in
2009 als een van de eerste slop- bert Muggah, directeur van Iga- ze wijk beter dan wij en de be- naar hun oude wijken. veilig is. Onze veiligheid was
penwijken gepacificeerd: drugs-
dealers werden verjaagd of opge- rapé, een onderzoeksinstituut volking helpt hen aan schuil- Een ander probleem was dat nooit prioriteit”, zegt bewoon-
pakt en een speciale politie-een-
heid, de Unidade de Policía en denktank voor publieke vei- plaatsen”, zegt politiecomman- de vredespolitie zich net zo cor- ster Ana Clara Ribeiro.
Pacificadora (UPP) werd er per-
manent gestationeerd. ligheid. „En de sloppenwijken dant Daniel Cunha Neves vanuit rupt en gewelddadig begon te De drugshandel in Rio flo-
De pacificatie, zoals de opera- werden leefbaarder. Er kwamen zijn werkkamer in Cidade de gedragen als de reguliere politie. reert nu meer dan ooit. Kartels
tie die startte in 2008 ging he-
ten, werd in verschillende slop- meer winkels en restaurants. De Deus. Hij geeft sinds kort lei- De meest schrijnende casus buiten Rio proberen hiervan te
penwijken ingevoerd en moest
Rio veiliger maken, met het oog waarde van de huizen steeg.” ding aan de 340 agenten die hier speelde zich af in 2013, toen profiteren, zoals Brazilië’s groot-
op het WK-voetbal in 2014 en de
Olympische Spelen in 2016. Het Maar nu, een half jaar na de zijn gestationeerd. Zijn voorgan- metselaar Amarildo de Souza ste drugskartel, het Primeiro Co-
ambitieuze en kostbare project
zou vertrouwen geven dat de Olympische Spelen, brokkelt het ger werd door het drugskartel verdween. Hij zou volgens de mando da Capital (PCC), het
sportevenementen hier veilig ge-
houden konden worden, on- UPP-project af en verstevigen doodgeschoten. „In de hele stad politie banden hebben met Eerste Stadscommando uit Sao
danks het slechte imago van de
stad. drugskartels opnieuw hun rukken de drugsbendes weer op. drugsgangs. Het leidde tot lan- Paulo. Zij willen een eigen afzet-
De UPP-agenten werden spe- macht. De grootste van Rio, het Zelfs in kleinere favela’s rond- delijke protesten, de zaak groei- markt in Rio en dat veroorzaakt
ciaal getraind op sociale en men-
selijke vaardigheden en Comando Vermelho (CV, het om de toeristische strandwijken de uit tot een symbool voor de spanningen bij de lokale gangs.
daardoor ook wel ‘vredespolitie’
genoemd: ze waren anders dan Rode Commando), veroverde Copacabana en Ipanema is het vele onopgeloste verdwijningen Daarbij is het Eerste Stadcom-
de gewelddadige en beruchte po-
litie van Brazilië die verantwoor- grote delen van Cidade de Deus onrustig. Na de Olympische in het land. mando sinds kort gebrouilleerd
delijk is voor gemiddeld zes
moorden per dag. en probeert ook omliggende wij- Spelen is de situatie verslech- Hoewel Amarildo’s lijk nooit met het Rode Commando, met
Ana Clara Ribeiro (54), een ken in handen te krijgen. terd”, geeft Cunha Neves toe. is gevonden, werd duidelijk dat wie ze twintig jaar lang een
bondgenootschap hadden.
De recente gevangenismoor-
den waarbij meer dan honderd
gevangenen zijn afgeslacht,
houden hier ook verband mee:
zelfs achter de tralies wordt de
drugsoorlog uitgevochten. „We
staan aan het begin van een
nieuwe geweldsgolf, het hele
land dreigt hierin te worden
meegezogen.
Door de economische crisis is
er nauwelijks geld om dit te be-
strijden, terwijl de drugsgangs
bulken van het geld”, zegt Ro-
bert Muggah.
In de Stad van God is goed
zichtbaar dat het Rode Com-
mando de wijk weer domineert.
Er hangt een desolate, onheil-
spellende sfeer. „Het is nu een
spookstad”, zegt Lourdes Braz
Vieira, die hier al 25 jaar een op-
vangtehuis voor oudere bewo-
ners runt. De ingang van haar
straat is gebarricadeerd met oud
meubilair, bergen vuilnis en
Na een decennialange bendeoorlog werd de wijk in 2009 als een van de eerste sloppenwijken gepacifi- zware bakstenen. De bendele-
ceerd: er werd onder andere een speciale politie-eenheid, de Unidade de Policía Pacificadora (UPP), per- den patrouilleren er en houden
manent gestationeerd. haar soms staande.
