Page 10 - 26a24
P. 10
PAGINA 10 DIARIO DIABIERNA 26 APRIL 2024
April 26 ta ‘Dia Internacional di Propiedad Intelectual’
Propiedad intelectual tambe ta un propiedad cu mester di proteccion
ORANJESTAD (AAN): Kico e ta anto?
E dia aki, enfasis ta wordo Propiedad intelec-
poni mundialmente riba e tual ta e terminologia cu
importancia di tin un siste- ta cubri diferente tipo of
ma balansa pa duna reco- sorto di propiedad cu e
nocimento y recompensa mente humano a crea. E
na inventornan y creador- creacionnan humano aki
nan, pa nan trabou, y sigu- por ehempel ta, un obra lit-
ra cu sociedad ta beneficia erario, un obra cientifico,
di nan creatividad y inge- un obra di arte, un palabra
nio. of un nomber special cu
bo ta uza pa reconoce bo
Propiedad intelectual negoshi, servicio of pro-
Kico esaki ta? ducto, un logo, un slogan,
Esaki ta un pregunta cu y tambe un invento of un
na Oficina di Propiedad diseño.
Intelectual nos ta haya cu Bou di propie-
frecuencia, pa motibo cu dad intelectual ta cai pues cu un propiedad intelec- cu propiedad intelectual. bury & Minot, CCD Mass.
e no ta un terminologia “Derecho di Autor”, “Mar- tual tambe ta un propiedad Cu un ehempel chikito por 7 F. Cas. 197, 1845). Nos
cu ta wordo hopi uza. Ora ca”, “Patent”, “Diseño cu mester di proteccion, ilustra cuanto contacto di- ta weita cu e huez aki a
nos papia di un propiedad, Industrial” y “Indicacion simplemente pasobra no recto tin entre un ama di reconoce patent como un
esaki ta encera un cas, un Geografico”. Si bo a crea ta tur hende ta reconoce cas, sinta merdia un rato “propiedad intelectual”,
auto, un tereno, un com- un obra di arte, bo por bisa esaki como un propiedad, dilanti su television, y trabou di e mente humano,
puter of otro propiedadnan cu e obra aki ta di bo. E ta pero tampoco otronan ta propiedad intelectual. Por cu lo mester por gosa di
tangibel of perceptibel. E bo creacion. Ora bo bende reconoce esaki como un ehempel: e stoel cu e ta proteccion. El a compara
propiedadnan aki bo por esaki, bo no ta mir’e ni sin- propiedad di bo y ta of sinta riba dje tin un diseño, esaki cu bienes manera co-
mira, fula y sinti nan con- tie mas, pero e creacion ta kier uz’e of te hasta bende e television cu e ta weita sechanan di cultivacion di
stantemente. Nan ta den bo keda di bo. Mescos ora bo esaki sin bo permiso sien- tin un marca, e programa cunucu, locual e tempo ei
poder. Un propiedad asina skirbi un buki. Bo a laga do cu bo ta e doño! Tuma cu e ta weita tin derecho tabata propiedadnan asina
bo ta busca tur manera pa imprimi esaki y un otro por ehempel copiamento di autor riba dje, e televi- importante pa e cunukero-
proteha. Bo no kier perde persona ta cumpra un ehe- di canticanan di un cd. Por sion riba su mes tambe ta nan.
nan sin mas. Ora ta con- mplar. E ta bira doño di e ta cu bo a cumpra un cd y un invento, y e ta di e tipo Na 1846 e autor
cerni un propiedad intelec- ehemplar aki, pero abo ta e cd ta di bo. Pero e cre- plasma (invento). frances, A Nion tambe
tual, no ta tur ora nos ta e doño di e obra literario. acionnan, e obranan musi- Y si ta ora di koffie, no a uza e terminologia aki
consciente cu nos mester Esun cu a cumpra e buki cal riba e cd no ta bira di pensa mes di traha un “Propiété Intellectuelle”
proteha nan. Tin ora nos no nunca ta bira doño di e con- bo. Nan ta keda obranan di koffie cu no ta di e marca den su buki “Droits civils
ta ni consciente cu e tipo di tenido di e buki. Mescos ta e autor. cu e ta uza tur ora. E ber- des auteurs, artistes et in-
propiedad aki por tin mas conta pa un cancion. Un otro ehempel ta duranan di bleki of boter venteurs”. Aki ta unda a
balor cu e edificio den cual e paña no original cu nos cu bo ta cumpra pa bo sala- cuminsa wak e relacion
nos negoshi ta estableci of Proteccion por haya cumpra na hopi da (marca); e auto cu bo ta directo cu ta existi entre
e auto cu nos ta core aden. Hopi biaha nos no tienda na Aruba. Hopi di core aden (marca, invento, derecho di autor, patent,
ta para keto na e hecho nan tin marca caro poni modelo), etc. etc. marca y diseño industrial.
riba nan, pero nan no ta di Prome nan tabata mira y
e fabrica original. Hopi bi- Historia di e terminologia considera esakinan como
aha nan ta hasta di un cali- “Propiedad Intelectual” asuntonan riba nan mes.
dad inferior. Esaki nos ta E terminologia Awendia nan ta mira tur
yama “counterfeit” (marca “Propiedad Intelectual” como propiedadnan cu a y
horta). E negoshi cu si ta a wordo uza oficialmente ta nace di e creatividad di e
bende e marca(nan) origi- pa prome biaha na 1845 intelecto humano.
nal ta core peliger cu su den un corte na Massachu-
clientenan no ta cumpra setts, USA, caminda a trata Bureau na Aruba
su marca(nan) mas, paso un caso di un patent entre Na Aruba tambe nos tin
aparentemente e marca ey partidonan Davoll et al, y un oficina caminda bo por
no ta sirbi !!! Ta pesei tin Brown. Aki e huez Charles registra e propiedadnan
e posibilidad pa proteha un L. Woodbury a laga pone aki. Nos oficina ta situa na
propiedad intelectual. den su veredicto: “only Adriaan Lacle Blvd. nr. 3.
in this way can we protect E oficina aki ta encarga
intellectual property, the cu e ehecucion di e ley di
Kico abo tin di haber cu labors of the mind, produc- derecho di autor, ley di
propiedad intelectual? tions and interests as much marca y e ley di invento.
Nos como cuidada- as a man’s own.…. as the Aki pues bo por registra bo
no no tur ora ta consciente wheat he cultivates, or the obra-, marca- y tambe in-
con hopi nos tin di haber flocks he rears” (Wood- ventonan.