Page 4 - bon-dia-aruba-20200513
P. 4
A4 LOCAL
Diaranson 13 Mei 2020
Encuanto areglo nobo pa registra tereno di huur
Hopi pregunta cerca cunukeronan di antaño
ORANJESTAD - Ta existi bastante confusion y incertidum-
bre ainda cerca cunukeronan, varios di nan di antaño, cu no
ta consciente ainda di e riesgo cu nan ta coriendo di perde
nan tereno, si nan no cumpli cu e proceso di (re-)inscripcion,
entama recientemente pa ministro encarga cu Planificacion
y Infrastructura.
Recientemente ministerio di Infrastructura y Planificacion a ordena
un ronda nobo di inscripcion pa esnan cu ta desea di haya un pida
tereno pa agricultura/horticultura, den cuadro di e intencion di stim-
ula produccion agricola den e tempo di crisis aki. Esey sin duda algun
tin su bandanan positivo, pero entre e grupo di cunukero di hopi aña,
tin varios cu no a capta e mensahe cu nan lo mester re-inscribi pa por
haya/keda cu tereno pa planta. Tin varios, y Bon Dia Aruba a papia
cu algun di nan, cu ta kere cu nan tin nan asunto bon regla, pasobra
nan tabatin nan convenio valido y/o tin renobacion di nan convenio
di hopi aña den tramite di renobacion.
Sin embargo, si nos lesa e documentacion riba website di DIP (DIP.
aw) bon, ta absolutamente necesario pa participa na e ronda nobo
aki, den dos parti, pa por haya/keda cu tereno di huur. Na ningun
momento e informacion duna pa e departamento ta papia di e tra-
mitenan manera tabata practica durante varios decada.
E forma den cual esaki tabata tuma lugar tabata den forma di con-
cretisa e convenio di huur den un buki, (di cual algun impresion
fotografico), den cual ta describi lo necesario di e tereno cu e persona
ta huur, y pa cual periodo (di 5 aña) esaki ta. Si nos a comprende
bon, e proceso aki a keda descarta sin cu sikiera a referi na esaki den
e informacion nobo.
Asina por sucede cu tin persona cu ta kere cu nan renobacion di huur
ta den tramite, pasobra nan a entrega nan ‘huurboekje’ na e departa-
mento pa renobacion di e periodo, mientras cu segun nos evaluacion
e informacion duna actualmente ta bisa bon cla cu tur hende mester
participa na e ronda nobo di inscripcion aki. Esey ta encera bay on-
line y haci e (re-)inscripcion, paga e Afl. 35 requeri y dentro di 30 dia
cu a confirma e inscripcion, mester entrega (online) e restante infor-
macion cu ta exigi. Esaki ta trata informacion kico ta bay produci riba
e tereno, etc.
Tambe, den e proceso nobo, si no cumpli tur dos biaha cabalmente
cu e (re-)inscripcion manera stipula (online) anto, manera e formu-
lacion di e departamento ta: “Si bo persona no manda un e-mail,
manera ta stipula y describi den punto I, bo persona ta duna Directie
Infrastructuur en Planning di conoce, cu bo persona no ta interesa
den un huurgrond. No lo acepta y/of trata ningun otro forma di
peticion.” Aunke por ta posible cu por reta legalmente e forma di
proceder aki di e departamento/ministerio, pero caminda hudicial ta
largo y ta recomendable pa sigui e proceso indica, pa garantisa trata-
mento adecua di e peticion.
Tambe a yama nos atencion cu riba e formulario di (re-)inscripcion
no tin espacio pa esnan cu pa decadas caba tin un tereno di huur, pa
nan yena e datonan (catastral) di e tereno cu nan tin actualmente.
Ta e idea pa nan no mag/por pidi explicitamente pa mantene nan
tereno? Aki ta falta splicacion di banda di e departamento/ministerio.
Resumiendo, ta recomenda esnan cu tin tereno di huur y cu ta desea
di sigui cu esaki, pa nan busca ayudo, di famia o amigo, pa subi inter-
net pa yena e formularionan corespondiente, percura pa e documen-
tonan exigi y corda yena y entrega e di dos formulario tambe, dentro
di e tempo stipula. Ademas paga e Afl. 35 cu via online banking.
Nota di redaccion:
E asunto aki ta haci nos corda e problema cu a surgi na Bonaire al-
gun aña atras, tempo cu e Hulandesnan a dicidi di nochi pa mainta
pa descarta completamente pago di pension y bijstand via caha. Tur
hende mester a percura pa bay online banking, siendo cu mayoria di e
ancianonan y hende di poco recurso no tabatin e medionan pa paga e
infrastructura digital aki. Protesta cerca Ombudsman a hiba na critica
fuerte riba gobierno (Openbaar Lichaam Bonaire) di banda di Om-
budsman, cu consecuencia cu gobierno mester a reconoce nan eror
di no duna e grupo vulnerable aki tempo pa adapta y a haya su mes
obliga di habri loket atrobe. Por ta cu ta p’esey Aruba ta tende lema y
consigna bunita so di un Ombudsman, pero den practica nada?

