Page 10 - MIN JUS 29 FEB 2016
P. 10
AMIGOE 5ZATERDAG
Oudste kerk van Aruba op de schop 27 FEBRUARI 2016
ORANJESTAD — Een stil- Foto: Leanne van Spronsen twee unieke pilaren schuil
tecentrum moet het wor- Foto: Leanne van Spronsen te gaan. “We hebben beslo-
den, een plek om even tot De renovatie van Kerki 1846 is in volle gang. ten het orgel beneden neer
rust te komen en te medi- te zetten, zodat de pilaren
teren, ongeacht je (niet-) Ernst Stutterheim 1864 erkende koning Willem werd daarom een stukje ten deden zich tegoed aan gaat dat betalen? We wilden weer goed zichtbaar zijn.”
religieuze achtergrond. bloedbruiloft. In de maanden III de Protestantse Kerk van aangebouwd. Waarschijnlijk de dakbalken. het doen met het geld dat we Ook de ‘aanbouw’ uit 1910
Het oudste kerkje van daarna vluchtten duizenden Aruba officieel.” maakten ook andere geloofs- Herinneringen hadden.” Stichting Rescata blijft, hoewel dat een discus-
Aruba wordt met een gro- hugenoten naar het buiten- Gluren gemeenschappen gebruik De belangrijkste reden Kerki 1846 besloot haar ei- siepuntje was. “Het is niet
te renovatie weer in volle land en kwamen zo ook op De porch aan de straatkant van het gebouw, maar dit is waarom het kerkje opge- gen weg te gaan. helemaal origineel, maar
glorie hersteld. Aruba terecht. “We weten van het gebouw was er toen niet gedocumenteerd. knapt wordt, zijn dierbare Zoute stenen inmiddels ook honderd jaar
door onze verslaggever dat in 1822 een groep pro- nog niet. “Er was een domi- In 1950 werd het grote kerk- herinneringen van Aru- De renovatie begon rond oud. Arubanen kennen dit
Leanne van Spronsen testanten bij elkaar kwam nee die het vervelend vond gebouw naast het kleine baanse protestanten aan kerst vorig jaar met het ook alleen met porch.” Stut-
Met voorzichtige hand strij- om kerkdiensten te houden. dat mensen vanaf de straat kerkje gebouwd, omdat het het gebouw. Velen zijn daar uitroeien van alle termie- terheim benadrukt dat hij
ken de bouwvakkers een In 1846 is dit gebouw ge- naar binnen konden kijken”, te klein werd. ‘Kerki 1846’, gedoopt of getrouwd. “In ten. “De kerk is gebouwd op slechts de woordvoerder is
nieuwe stuclaag op de bin- kocht van de familie Arends, vertelt Stutterheim. In 1910 zoals het vaak genoemd 2013 zijn we begonnen met zand, met stenen en zand van het project, want dat
nenmuren glad. Van de bui- toen nog een woonhuis. La- wordt, fungeerde vooral als een fundraising, waar we van het strand en bevat dus een heel team van vrijwil-
tenmuren bladdert de verf af ter is de toren gekomen. In stijlvolle locatie voor huwe- 320.000 florin mee ophaal- veel zout. Als daar water bij ligers van binnen en buiten
en wordt de brokkelige muur lijken en andere vieringen. den.” Toch was dat bedrag te komt, gaat de verf bobbelen.” de kerk meehelpt om dit ge-
zichtbaar. Het is nauwelijks In de jaren negentig reno- weinig. Monumentenbureau Een nieuwe pleisterlaag bouw te restaureren.
voor te stellen dat dit kerkje veerde een voorganger het had berekend dat er zeker was hard nodig. Het orgel Stilte
vroeger haast op het strand gebouwtje een beetje, maar 7 ton nodig was. “Dat zagen stond eerst op een balkon, Het is nog niet helemaal
stond, waar nu tientallen daarna is er niet veel aan wij niet zitten, want wie maar daarachter bleken duidelijk wat voor functie
auto’s bumper aan bumper onderhoud gedaan. Termie- het kerkje uiteindelijk gaat
door de stad kruipen. Het is krijgen. “Het grote gebouw
het op één na oudste gebouw is voor aanbidding, want
van Aruba - alleen Fort Zout- daar hebben we een groot or-
man is ouder - en het oudste gel, een piano, een drumstel
nog bestaande kerkgebouw en plaats voor 150 mensen.
van het eiland. Dat is expressief naar God
Vluchtelingen toe. Het kleine kerkje wil ik
Ernst Stutterheim, dominee gebruiken om te ontvangen
van de Protestantse Kerk ván God, voor het praten in
in Oranjestad en Seroe Co- gebed en het luisteren door
lorado, neemt Amigoe mee mediteren.” Met bidden haal
terug in de tijd. Hij noemt je alleen geen geld op, lacht
verschillende Arubaanse Stutterheim. “We willen het
achternamen met een Fran- weer aanbieden voor huwe-
se herkomst, zoals Laclé, lijken, misschien weleens
Ponson en Solognier. In 1572 verhuren als collegezaal
vond tijdens een bruiloft in voor de universiteit.” Het
Parijs een massale moord- belangrijkste doel is echter
partij plaats op Franse pro- om het een stiltecentrum te
testanten (hugenoten), de maken. “Net als Alto Vista.
Alleen is het daar niet meer
zo stil.”
Zeg het maar Julitsa Franken
wint biologiewedstrijd
De redactie van Amigoe van lijden. Wat is ondra- vaak niet nuchter genoeg of bij zowel een psychische als
schrijft elke dag over het gelijk lijden? En wanneer genoeg geïnformeerd om een fysieke ziekte, moet je je ORANJESTAD — Aan de Biologie Olympiade deden van Colegio Arubano, naast leerlingen
nieuws op Aruba. Van de is euthanasie daarvoor de goede discussie op gang te afvragen: wat is de levens- in de onderbouw ook 28 leerlingen uit de bovenbouw mee. De leerlingen uit de vijfde en zesde
Landsbegroting tot het enige oplossing? Misschien brengen. Wanneer een dier kwaliteit van deze mens? klas van het vwo hadden 110 minuten de tijd om de Nederlandse toets te maken. Zij konden
dierenasiel en van scher- moeten wij als maatschap- onverdraagzaam lijdt, wordt Waarom mag een mens niet in totaal 122 punten scoren. De gemiddelde score van alle deelnemers (11035 internationaal)
pe interviews tot het aan pij medemenselijker zijn. meteen gezegd dat dat on- beslissen, na goed geïnfor- was 54 punten. “De top 5-leerlingen van Colegio Arubano hadden een gemiddelde van 63,2
de kaak stellen van mis- Moeten wij tijd maken en menselijk is, dus moet je die meerd te zijn en bij een ho- punten”, laat woordvoerder en biologieleraar Zaida Everon weten. Met Julitsa Franken (op
standen. Maar wat vindt oog hebben voor voor lij- laten inslapen. Ik bagatel- peloze uitzicht op genezing, de foto in het midden) uit 5 vwo als uitblinker. Zij haalde 70 punten en belandde daarmee
ons vaste lezerspanel van dende mensen om ons heen, liseer hiermee niet. Maar om weliswaar samen met van alle deelnemers op de 33e plaats. Maar voor Colegio Arubano komt zij op de eerste plaats.
de gebeurtenissen deze geld vrij maken voor goede zodra het om een mens gaat een team van professionals Op de tweede plaats eindigde Ana Victoria Kock (links) uit 6 vwo en Giovanni Lieuw (rechts),
week? (palliatieve) zorg en begelei- die onverdraagzaam lijdt, op een ‘waardig manier’ uit ook een zesdeklasser, werd derde. Voor deze leerlingen zit een eindronde in Nederland er niet
In Nederland was het van ding. Lijdt de maatschappij gaat men meteen praten het leven te stappen?” in. Alleen de top 10 gaat door. Het mocht gisteren de pret niet drukken tijdens de uitreiking
13-20 februari de week van ondragelijk omdat lijdende over ‘Gods wil’ zonder re- Joëlle (24), vrouw, van de gewonnen prijzen, die de leerlingen dankbaar in ontvangst namen.
de euthanasie. In die week mensen ons belemmeren in kening te houden met zijn docent:
brandde daar een heftige onze voortgang? Misschien onverdraagzaam lijden en ”Ik ben tegen euthanasie. Je
discussie los naar aanlei- is het goed om mensen een wanhoop. Doodgaan is een mag niet opzettelijk doden
ding van de documentaire keuze bieden om aan on- gegeven. Waarom is het dan en euthanasie is de opzette-
‘Levenseindekliniek’, waar- dragelijk lijden, legaal, een taboe om erover te praten? lijke beëindiging of verkor-
in drie mensen worden ge- einde te kunnen maken. Ik Ik ben het er mee eens dat ting van het leven. Ik vind
volgd die euthanasie krij- kom er niet uit. Legaliseren euthanasie hier op Aruba dat Aruba veel meer moet
gen. Ook hier is euthanasie op Aruba? Erover praten en gelegaliseerd moet worden, doen aan stervensbegelei-
een onderwerp dat heftige erover nadenken lijkt mij in net als in Nederland en ding en palliatieve zorg.
emoties oproept. eerste instantie goed.” met dezelfde strenge regels Vaak wil iemand af van de
“Wat vindt u van eutha- Rozetti (50), vrouw, be- en protocollen. Ook ben ik situatie zoals een patiënt
nasie en moet dit gelega- leidsmedewerker: van mening dat euthana- die op dat moment ervaart
liseerd worden op Aru- ”Euthanasie is een moeilijk sie een laatste optie moet en als er betere palliatieve
ba?” onderwerp om bespreekbaar zijn als onderdeel van een zorg komt, is die situatie ook
Lex (43), man, fotograaf: te maken op Aruba door de goed opgezette palliatieve veranderd. Als de palliatie-
”Er zijn zoveel verschillende cultuur die hier heerst. Er is zorg (beperken/verzachten ve zorg op Aruba verbetert,
definities en interpretaties taboe, men is te emotioneel van pijn). Vanaf conceptie is de behoefte aan euthana-
met veel vooroordelen en en geboorte tot wanneer sie waarschijnlijk kleiner.”
een mens is uitbehandeld
Salud!
Menselijk gedrag en verkeersveiligheid Via Facebook:
Henry Does is arts en schrij- pen en bij groen moeten rij- zijn hele belangrijke voor- Werken aan werk vinden
ver. Op deze plek beziet hij den. Regels kunnen worden waarden voor een veilig
elke zaterdag het dagelijks overtreden. Een ongeluk verkeer. Maar is de trai- ORANJESTAD — Aruba bracht door de Curaçaose “Dus ik heb er nu gewoon
leven door de bril van de ge- schuilt in een hoekje, en ning voor verkeersdeelna- kent sinds een aantal Facebookpagina, liet ze er tijd voor en ik schep er ge-
zondheid. Voor reacties op een moment van mentale me wellicht te veel gericht dagen op Facebook twee geen gras over groeien. Zes noegen in.” Ze vindt het be-
deze column: henrydoes@hot- afwezigheid kan drama- op het technische deel van nieuwe zogenoemde dagen geleden, op zondag langrijk en fijn om anderen
mail.com. Kijk voor een min- tische gevolgen hebben in het rijgedrag? En te weinig vraag- en aanbodpagina’s 21 februari, maakte ze de te helpen. Niet vreemd, want
der stressvol leven op www. het verkeer. Maar meestal op attentionele en preven- op het gebied van werk. Facebookpagina ‘Aruba Tin hiervoor was ze werkzaam in
positivehealth.nl. gaat het goed en gebeurt tieve aspecten? Elke spe- Volgens initiatiefnemer Trabou’ aan en verschenen de zorgsector. “Ik werkte bij
Vorig jaar oktober hield er niets, dusdanig dat we cialist in het ziekenhuis Paola Laclé loopt het de eerste berichten. Ze pu- de GGZ (Geestelijke Gezond-
de nieuwe hoogleraar ver- kunnen gaan geloven dat die de ernstige traumata storm. “Het is een gek- bliceerde vacatures in onder heid- en verslavingszorg,
keersveiligheid Marjan Ha- wij van het verkeerson- behandelt, die vaak het ge- kenhuis.” andere de sector toerisme red.) met vrouwen in Blijf-
genzieker haar intreerede, geval zijn gevrijwaard. volg zijn van verkeersonge- en onderwijs. Deze krijgt ze van- mijn- lijf- huizen en met
met de sprekende titel ‘Dat We worden nonchalanter, vallen, kan op grond van ei- door onze verslaggever vanuit bedrijven. “En via ex-verslaafden.” Ze doet het
paaltje had ook een kind routineuzer, stellen het gen ervaring verhalen hoe Franciska Groen een kennis op het eiland.” dus vrijwillig, zonder dat ze
kunnen zijn’. Bij een hoog- met minder tegenwoordig- vaak alcohol een rol heeft Er is duidelijk behoefte aan, voor haar diensten betaald
leraar verkeersveiligheid, Foto: Maarten Tromp heid van geest. Doen al gespeeld. Drinkgedrag zou De Arubaanse geboren en merkt ze. Laclé kreeg zelfs al wordt.
zeker als die is aangesteld rijdend liever iets anders een belangrijk thema moe- getogen Laclé woont momen- een ‘bedankje’ van een per- Vaarwater
bij de Technische Univer- lonkend perspectief van dan aandacht geven aan ten zijn in de training voor teel in Nederland met haar soon, die aangeeft dankzij Arbeid-minister Paul Croes
siteit Delft, denken waar- zelfrijdende auto’s nemen het verkeer, we praten via verkeersdeelname. 15-jarige zoon. Vorig jaar de- haar nu een baan te hebben. kondigde onlangs aan dat de
schijnlijk de meeste men- de uitdagingen voor de ver- de cell, of piekeren over de Maar ook slaapproble- cember was zij in Aruba en “Maar ze heeft het zelf ge- lancering van een website
sen aan een deskundige uit keersveiligheid verder toe. volgende vergadering, en men en het thema van omdat zij op enig moment daan, ik heb haar alleen een voor studenten en werkzoe-
een technisch vakgebied. Bij verkeersveiligheid zou vergeten te letten op onze aandacht en concentratie weer wil terugkeren naar steuntje in de rug gegeven kenden die hoger op geleid
Maar professor Hagenzie- eigenlijk het ministerie van snelheid. Of we denken dat en hoe die zich verhou- haar geboorteland, onder- en gestimuleerd om vooral zijn, nabij is. Ook bestaat
ker is een gedragsweten- Volksgezondheid nauw be- het voor ons niets uitmaakt den tot vermoeidheid en zocht zij haar kansen op de te solliciteren.” Een dag later er een Facebookpagina ge-
schapper. Haar centrale trokken moeten zijn, omdat dat we veel te laat naar andere klachten. Ook het arbeidsmarkt. startte ze ook met de pagina naamd Buscando Trabou,
thema is dan ook de factor het een groot public health bed gaan en vermoeid ach- gebruik van mobiel tele- Ze sprak met medewerkers ‘Aruba Mi ta buska trabou’. maar het laatste bericht da-
menselijk gedrag in het vraagstuk is. Maar waarom ter het stuur van de auto foonverkeer en Whatsapp in de hotelsector, het zie- Ze heeft veel vraag naar ba- teert van 29 januari.
multidimensionale vraag- verdient menselijk gedrag plaatsnemen. Of erger, we door bestuurders, zou nog kenhuis en in de zorg. Wat nen in de schoonmaaksector. Het initiatief van Laclé
stuk van de verkeersvei- veel meer aandacht? denken dat de derde borrel meer aandacht kunnen haar opviel is dat er online “Maar ook jongeren die werk geldt niet voor één bepaalde
ligheid. Hoewel Nederland Rood en groen whisky voor ons niets zal krijgen. Misschien is zelfs geen centraal punt is waar zoeken in de horeca. “ Onder- doelgroep, maar is voor alle
zich in de top van de wereld Op elke hoek van de straat uitmaken en dat er geen het thema van integriteit alle vacatures zichtbaar zijn. tussen staan er ook berich- werkzoekenden. “Volgens
bevindt als het gaat om vei- kunnen stoplichten zijn ge- verkeerscontrole zal zijn. van belang voor elke weg- “Toen kwam ik op Facebook ten op de pagina van men- mij zit ik niet in iemands
lig verkeer, is er sinds 2007- plaatst, maar het zijn de Het is een dun lijntje tus- gebruiker, omdat het in het op de pagina van ‘Korsou sen die een administratieve vaarwater.” Op de vraag of
2008 sprake van een toena- weggebruikers die bij rood sen gebrek aan aandacht, verkeer niet gaat alleen om TIN Trabou’. Ik zag dat Aru- baan zoeken of een baan in ze dit kan voortzetten als
me van het aantal ernstige of oranje licht moeten stop- routineus rijden en roeke- onze eigen veiligheid en ge- ba dit mist.” Wat ze tijdens de zorgsector. ze weer een betaalde baan
verkeersgewonden. Het loosheid. zondheid, maar ook om dat haar verblijf ook zag, is de Geen belang krijgt, zegt ze volmondig ‘ja’.
aantal gewonden onder Rijgedrag van anderen gaat. Goede groeiende armoede, vertelt Laclé benadrukt dat ze geen Ze vindt het veel te leuk om
fietsers is toegenomen. Ook De infrastructuur van de rijlessen zouden ons kun- ze aan Amigoe. “Inkomen is enkele politieke binding ermee te stoppen. “Dan moet
lijken de steden vast te lo- wegen, de verkeersborden, nen aanleren genoegen te dan belangrijk.” heeft of op een andere ma- ik het gewoon gaan structu-
pen door toename van het stoplichten en de handha- scheppen in verantwoord nier een belang heeft. Zij is reren qua uren die ik eraan
verkeer en files. Met het ving door politie en justitie rijgedrag en daar zelfwaar- Behoefte momenteel werkzoekend. besteed.”
dering aan te ontlenen. Eenmaal op het idee ge-
