Page 11 - HOH
P. 11

a7
                                                                                                          salud Dialuna 1 December 2025
              Hulanda: Fondo pa ‘long COVID’ ta caba mientras cura ta

                                                keda leu for di alcance


            (NLTimes)—E fondo di 40  Casi  mita  miyon  hende  na  experticio  y  conocemento,”  endo  ME/CFS,  sindroma  di
            miyon  euro  pa  investiga-  Hulanda ta sufri di sintoman-  segun Niels Eijkelkamp, pro-  cansancio Q-fever, Malesa di
            cion di long COVID ta casi  an di long COVID. Algun no  fesor  di  neuro-inmunologia  Lyme y sindroma post-sepsis.
            caba,  segun  un  encuesta  por traha, no por haci eher-  na UMC Utrecht.
            di  NOS  tocante  dokter,  cicio of tin apnea di soño. Pa  Net despues cu e pandemia a  Stella  Heemskerk,  repre-
            investigador,    organisa-   casi  100.000  persona,  sinto-  cuminsa,  politiconan  a  pone  sentando  Erasmus  MC,  a
            cion  di  pashent  y  institu-  manan ta asina severo cu nan  atencion  riba  e  pashentnan  studia  644  persona  cu  sin-
            cionnan di financiamento.  ta keda riba cama.             aki.  Cinco  aña  despues,  e  toma  di  cansancio  Q-fever
            Cientificonan por entrega                                 atencion  aki  a  casi  disparce,  pa cuatro aña pa determina e
            propuestanan pa e ultimo  Cientificonan  ta  adverti  cu  NOS a nota.                  impacto riba nan bida. E es-
            financiamento  te  fin  di  investigacionnan cu ya a haya                              tudio a conclui cu e impacto   ter haya cuido personal, cual
            aña, pero curanan pa long  conocemento        substancial  Pashentnan,  hopi  di  cual  ta enorme. Mita di esnan cu   ta  pone  presion  riba  miem-
            COVID ta keda leu for di  por  redirigi  nan  enfoke  riba  tin  añas  hopi  malo,  ta  mira  a  traha  prome  cu  bira  malo   bronan di famia cu tin biaha
            alcance,  y  no  tin  un  ruta  otro malesa si no provee mas  cu  desesperacion.  Mescos  nunca  a  bolbe  trabao,  y  casi   ta  dedica  tur  nan  tempo  pa
            cla pa financiamento sub-    fondo.  “E  resultado  natu-  ta  berdad  pa  personanan  cu  tres  kwart  a  sufri  di  dificul-  cuida pa esun malo.
            stancia pa mas estudio.      ralmente lo ta un perdida di  condicionnan similar, incluy-  tadnan financiero. Nan mes-

            WHO y ministernan di Salud Africano ta establece punto di referencia pa preveni
                                                                   explotacion sexual


             (WHO)—E  Organisacion  tigacion  robusto  sosteni  pa    mente, yudando ministernan  sistemanan  di  salud  y  op-  garantisa  cu  WHO  y  Estado
             Mundial di Salud, den co-   accion  disciplinario  y  legal.   di  salud  adopta  e  Marco  di  eracionnan  di  emergencia.  Miembronan ta protege e co-
             laboracion  cu  42  estado  Hunto, e medidanan aki tin e   Responsabilidad  PRSEACH  E meta ta cla—restaura con-   munidadnan cu nan ta sirbi.
             miembro di Africa, a lan-   meta pa protege comunidad y   y  establece  proteccion  den  fiansa,  mantene  dignidad  y
             sa  un  iniciativa  historico  trahadornan di salud durante
             pa  establece  responsabi-  tur intervencion.
             lidad pa Prevencion y Re-
             spuesta  na  Explotacion  Africa ta lidera e caminda
             Sexual,  Abuso  y  Acoso  E  conferencia  na  Pretoria  a
             (PRSEACH)  den  opera-      avansa e discusion riba e op-
             cionnan di salud conhun-    eracionalisacion  di  e  marco
             to.  E  Conferencia  Strate-  via  sesionnan  tecnico  riba
             gico di Africano riba Pre-  integracion  di  politica,  pre-
             vencion  y  Respuesta  na  paracion    pa   emergencia,
             Malconducta  Sexual  den  maneho  di  riesgo  y  sosten
             Operacionnan  Conhunto  pa  sobrevivientenan.  Estado
             cu Estado Miembronan di  Miembronan  a  comparti
             WHO, cual a tuma luga di  nan  acercamento  pa  atende
             17  pa  20  di  november  na  PRSEACH  y  a  discuti  am-
             Pretoria,  ta  formando  un  bos  logro  y  retonan,  cual  a
             modelo  global  pa  salba-  forma  e  fundeshi  pa  establ-
             guardia reforma.            ece  principionan  y  areanan
                                         di accion pa hiba dilanti den
             E esfuerso aki ta construi riba  institucionalisacion  di  pro-
             e  Marco  di  Responsabilidad  teccion dentro di sistemanan
             PRSEACH pa Estado Miem-     di salud global. Cu e accion
             bronan, sosteni durante e Di  aki,  42  a  demostra  compro-
             78 Asamblea di Salud Mun-   miso fuerte den un region cu
             dial na mei 2025. E marco ta  ta  enfrentando  mas  cu  160
             provee un punto di comien-  emergencia  di  salud  publico
             so boluntario y adaptable pa  anualmente,  unda  trahador-
             ministernan  di  salud  insti-  nan  di  salud—den  comuni-
             tucionalisa  proteccion  den  dadnan  vulnerable—mester
             operacionnan  conhunto  cu  mantene nan mes na e stan-
             WHO. E ta alinea cu e stan-  dardnan etico mas halto.
             dardnan di e Organisacion di
             Nacionnan  Uni  (UN)  pero      Implicacion global
             ta bay mas ley por medio di  E logro aki ta bin mientras e
             atende acoso sexual hunto cu  comunidad  global  ta  marca
             explotacion  y  abuso—bura-  e campaña di 16 Dia di Ac-
             conan  critico  den  clausula-  tivismo  Contra  Violencia  di
             nan global cu ta existi.    Genero—un recordatorio cu
                                         cuido  medico  mester  tuma
             E  marco  ta  enfoca  riba  tres  luga den un manera safe, sin
             area  di  aplicacion:  establece  discriminacion of violencia.
             politico  cla  y  codigonan  di
             conducta pa reforsa standard-  Cu e liderazgo for di gobier-
             nan minimo pa preveni y re-  nonan Africano, WHO awor
             sponde na malconducta sex-  tin un modelo pa mundo: tur
             ual; equipa personal di salud  acto  di  cuido  medico  ta  bin
             cu entrenamento obligatorio  cu  responsabilidad  na  ken  e
             y  specialisa,  inclui  modula  ta  sirbi—asina  comunidad-
             pa respondedornan di emer-  nan por confia cu e cuido cu
             gencia y equiponan di sosten  nan  ricibi.  WHO  lo  aplica
             pa victima; y garantisa inves-  e  acercamento  aki  global-
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16