Page 9 - HOH 7 APRIL 2016
P. 9

30 Djaweps 7 Aprel 2016

                              Di 1300 graf, mas di 300 ta afgekeurd y no registra!

DEPARTAMENTO DI SALUD PUBLICO BUSCANDO

SOLUCION PA SANTANA NA ZEEWIJK
                              Cu ta den basta mal estado
   ORANJESTAD.- Algun         basta graf habri, basta            hunto pa mira con ta bay
parti di e santananan         graf cu weso saliendo, cu          resolve e problema aki. A        biaha cu Departamento di         haya y pa deshaci di nan na
na Zeewijk, tanto esun        ta verval y tin masha hopi         haya varios graf, pa no bisa     Higiena pa deshaci di nan.       un manera corecto.
di Gobierno como esun         graf cu no sa di ken nan ta,       hopi graf, manera e personal     Pa loke t’e parti di higiena ta
Catolico, ta den bastante     di cua famia nan ta y no           di mantencion a indica, cu       bin na prome lugar cu tin cu         Departamento di Higiena
mal estado y Departamento     tin registracion. Mayoria          ta sin registra, di cual 300 di  percura p’e wesonan cu por a     a percura pa acumula e
di Salud Publico (DESPA)      di esaki ta debi cu nan no         nan ta afgekeurd, cu ta forma                                     partinan cu a resta y pone
ta buscando manera pa         ta data y/o ta di temponan         un peliger no solamente pa                                        nan den un graf comun,
por soluciona e dilema aki,   hopi bieu , contrario n’esnan      higiena, pero pa hende mes.                                       unda cu tin varios weso of
hunto cu partnernan envolvi.  cu ta mas nobo y ta conta                                                                            partinan di e curpa cu no a
                              cu un bon registracion.               E estado di mantencion                                         desintegra ainda, hunto y
   Jerry Staring, di          DESPA a nota, hunto cu             t’asina deplorabel cu hende                                       nan ta purba di haya famia.
Management Team di            Departamento di Higiena,           por cay aden, como tambe
DESPA a enfatisa cu nan       cu e situacion ta alarmante.       heronan cu ta sali afo, cu por                                       Tur cos ta bay
ta haciendo un inspeccion     Pa DESPA, e parti di higiena       staca hende, entre otro.                                          den deliberacion cu e
hunto cu Departamento di      ta importante. Tin varios                                                                            comisionnan envolvi. Tin
Higiena y esnan encarga cu    stakeholder cu ta envolvi             Jerry Staring a splica cu                                      problema si cu no tin un
mantencion di e santananan    den esaki y cu lo ta sintando      esnan envolvi tin cu sinta                                        registracion di varios graf,
pa evalua e situacion.        cu otro pronto. Tin e.o.           hunto pa mira con ta bay                                          esey ta mas tanto grafnan
                              DOW, Censo, Comisionnan            soluciona e problema di e                                         hopi bieu. Esaki ta pasa na
      Segun Staring, a haya   di Santana y tin cu traha          grafnan mal manteni.                                              varios santana y ta un reto
aviso cu e situacion no ta                                                                                                         cu tin cu wordo soluciona
mucho di gaba. Tabatin                                              E grafnan cu weso                                              hunto cu e otro parternan.
                                                                 saliendo tin cu actua di

                                                                 Mervin Wyatt-Ras:

DIA 7 DI APRIL TA DIA INTERNACIONAL DI SALUD Y

E AÑA AKI TA PIDI ACCION MUNDIAL PA DIABETES
   ORANJESTAD.-Dia 7 di          Alabes, sobrepeso y                E cantidad di mortonan                                         stimulando “gezonde
april ta Dia Internacional    obesidad a crece. Come y           mundialmente na 2012             IBISA, cu hunto cu IDEFRE        scholen” cu na parecer di
di Salud. E aña aki a pidi    biba saludabel y movecion          tabata 1.5 miyon.                ta stimulando movecion y         Mervin Wyatt-Ras mester
accion mundial pa e malesa    ta di importancia pa preveni                                        comemento saludabel den          haya mas skolnan cu kier bira
diabetes.                     e malesa aki. Tin tres tipo di        Un bon maneho di e            nos pueblo.                      un “gezonde school”. Tin 5
                              diabetes: tipo 1, tipo 2 y e tipo  malesa ta inclui medicina,                                        scol caba, sinembargo e otro
   Segun Mervin Wyatt-        temporal.                          promocion di estilo di bida           Alabes, nos por conta       scolnan no ta sigui.
Ras, diabetes ta un malesa                                       saludabel, educacion di e        cu un Bus di Salud cu ta
cu ta afecta nos salud           E causa di tipo 1 di            patient pa facilita ‘selfcare’,  pasa den diferente bario            Siguramente di trempan
enormemente.                  diabetes no ta conoci y esnan      screening regular pa detecta     y puntonan central y haci        lo mester stimula nos
                              cu tin cu biba cu ne tin cu uza    for di trempan y tratamento      posibel cu nos comunidad por     muchanan y e Parlamentario
   E ta un malesa cronico y   insulina diariamente.              di complicacionnan.              haci chekeo.                     ta spera cu mas scol lo por
non-comunicabel (NCD) cu                                                                                                           uni na e trayecto importante
ta conoci p’e nivel eleva di     Tipo 2 ta conta pa mayoria           Segun WHO, cambio              Pa hobennan ta                di comberti nan mes den
glucose den sanger.           diabetico mundial y ta             ta depende grandemente                                            “gezonde scholen”.
                              resultado di sobrepeso y falta     di mas accion di Gobierno
   E malesa ta ser ocasiona   di actividad fisico.               incluyendo compromiso                                                Wyatt-Ras ta di opinion
ora e pancreas no ta produci                                     y implementacion di                                               cu comerciantenan hunto
suficiente insulina cu ta        Tipo 3 ta un tipo               acuerdonan mundial pa anda                                        cu Gobierno lo mester por
regula sucu den sanger of     temporario. Esaki sa tuma          cu diabetes.                                                      yega na acuerdonan pa baha
ora nos curpa no por uza      lugar ora di embaraso y                                                                              prijsnan di sikiera cierto fruta
e insulina na un manera       despues e por desaroya den            Na Aruba tin diferente                                         y berdura dor di cual nan lo
efectivo.                     tipo 2. Esaki ta ora e glucose     atencion pa e pashent. Tin                                        por bira mas atractivo pa
                              den sanger ta halto, pero tog      wondenpoli na tanto na HOH,                                       cumpra y come.
    E malesa aki dia pa dia   bao di e nivel normal.             na IMSAN.
ta creciendo mundialmente y                                                                                                           Segun Wyatt-Ras, e Dia
tambe na Aruba.                     Complicacionnan di              Alabes, tin centro                                             Internacional di Salud aki
                              diabetes e. o. por conduci         diabetico na IMSAN y tambe                                        nos tin cu refleha con pa sigui
   Na 2014, tabatin 422       na atake di curason, stroke,       na Camacuri.                                                      combati y preveni diabetes.
miyon adulto (8.5%) di e      ciegedad, problema cu rayon
poblacion compara cu 108      y amputacion di pianan.               Na Aruba nos conoce
miyon na anja 1980.                                              un centro di prevencion,
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14