Page 5 - Aruba Bank 27 AUG,2015

4 DONDERDAG AMIGOE
27 AUGUSTUS 2015

Aruba, toen en nu...

Twee bejaarde gebouwen

door Evert Bongers

Aan de kust van ons eiland
staan twee gebouwen die in
het midden van de vorige
eeuw zijn gebouwd en een
belangrijke maatschappe-
lijke functie hebben gehad.
Nu, 65 respectievelijk 73
jaar later, staan ze er nog
steeds. Ze zijn vervallen en
niets herinnert meer aan
hun oude functie.

Op een afgelegen plaats op raffinaderij te bescher- nieuw, groot luchthavenge- gebouw uit 1942 staat er bedrijf, met als directeur A. energie ging betrekken van monumentenbehoud zoals
het terrein van de Inter- men tegen aanvallen door bouw neergezet - het derde nog wel. Het heeft sinds J. van Meeteren. Hij deed de WEB te Balashi. Beide het Monumentenfonds en
nationale Luchthaven van Duitse onderzeeboten. Zij aan de zuidkant van de lan- 1950 verschillende func- het bedrijf over aan John energiemaatschappijen het Monumentenbureau
Aruba staat een luchtha- vonden het houten lucht- dingsbaan. Het vliegveld ties gehad, onder meer die G. Eman die onder de naam kwamen te vallen onder de een unieke locatie om er
vengebouw dat dateert uit havengebouw niet langer heette Vliegveld Dakota tot van brandweerkazerne, en Electra verder ging. Toen overheids-holding Utilities na restauratie bijvoorbeeld
de Tweede Wereldoorlog. geschikt en er werd in 1942 oktober 1955, toen het door wordt nu gebruikt als op- dat bedrijf in moeilijkheden Aruba N.V. De voormalige een museum in te vestigen.
Het vliegveld droeg des- een stenen gebouw neerge- Prins Bernard werd omge- slagplaats. kwam, greep de overheid in Elmar-centrale in Pos Chi- Dat zou misschien een mu-
tijds de naam Dakota, naar zet, vlak naast de ingang doopt en de naam van de Het andere gebouw is dat en onteigende het bedrijf. kito heeft sindsdien onder- seum kunnen zijn over Aru-
een aloëplantage die daar aan de hoofdverkeersweg kroonprinses kreeg: Prinses van de voormalige elektrici- Daarmee werd in november dak geboden aan enkele ba’s luchtvaartgeschiedenis
lag. Voor de oorlog werd er die vroeger vanuit de stad Beatrix Luchthaven. teitscentrale van de Elmar 1950 de Elmar (Elektrici- andere bedrijven, waaron- (het ‘Aruba Aviation Muse-
al gevlogen op ons eiland, langs de kust richting Ba- Dit luchthavengebouw is aan de Wattstraat te Pos teits-Maatschappij Aruba) der constructiebedrijf Ar- um’) en in het andere geval
sinds het midden van de ja- lashi en naar San Nicolas begin jaren ‘70 vervangen Chikito, aan het Spaans geboren, die vanaf toen de ston Corporation. Het staat misschien over de historie
ren 30 toen de ‘Snip’ haar liep. Vreemd genoeg werd door een groter, moderner Lagoen. Sinds 1923 werd er elektriciteit ging opwek- nu al tientallen jaren leeg van onze nutsbedrijven
legendarische eerste trans- dit gebouw niet voorzien luchthavengebouw aan elektriciteit op ons eiland ken. Dit gebeurde door en verkeert in verregaande (een ‘Museo di Utilidat’?).
Atlantische vlucht had ge- van een verkeerstoren. de noordzijde, en maakt opgewekt – goed voor 600 middel van drie stuks ag- staat van verval. Deze gebouwen zijn monu-
maakt en de Caribische Om de vliegtuigen te zien nu deel uit van de Reina lichtpunten van 25 watt gregaten met een totaal op- Beide ‘bejaarde’ gebouwen menten of zouden als zo-
tak van de KLM tussen de aankomen, moest men de Beatrix International Air- plus 50 straatlantaarns geteld vermogen van 3000 vormen belangrijke getui- danig gekenmerkt moeten
eilanden ging vliegen. Het trap op om op het dak te port. Van het derde lucht- – door het bedrijf OGEM kW in de Elmar-centrale gen van het industrieel worden en als monumenten
eerste luchthavengebouw komen. Na de oorlog bleek havengebouw uit de jaren (Overzeese Gas en Elektri- aan het Spaans Lagoen. De verleden van ons eiland. Zij in hun vroegere staat wor-
aan de zuidzijde van de dit gebouw al snel te klein ‘50 en ‘60 is niets meer be- citeitsmaatschappij), een centrale werd ontmanteld bieden aan instanties voor den hersteld.
landingsstrip dateerde van voor het groeiend vliegver- waard gebleven, maar het van oorsprong Nederlands toen de Elmar in 1964 haar
1935; het was van hout en keer en in 1950 werd er een
had een kloeke houten ‘ver-
keerstoren’.
Toen de Tweede Wereldoor-
log uitbrak, kwamen Ame-
rikaanse militairen op het
eiland om vooral de Lago

Het aanzicht van stra-
ten en gebouwen op ons
eiland is sterk veran-
derd in de loop van de
afgelopen eeuw. Pan-
den die, als ze al aan
de slopershamer of aan
vuur ontsnapten, zijn
gerestaureerd en hebben
vaak een nieuwe func-
tie gekregen. Daarbij
is het straatbeeld flink
veranderd. Sommige
plekken zijn bijna niet
te herkennen. Anderen
panden zijn nooit op-
geknapt maar staan er
nog steeds. Daarover
gaat deze aflevering met
foto’s die laten zien hoe
ze er destijds uitzagen
en hoe ze er nu bij staan.
De eerder gepubliceerde
artikelen zijn te vinden
in een album op de Fa-
cebook pagina van de
auteur.

S-chow Supermarket
Moko minimarket

Oranjestad

Shaba Pastry
The Market Alhambra Mall