Page 9 - HOH
P. 9

a7
                                                                                                          salud Diabierna 7 november 2025


















                 Tin mas cu 100 malesa auto-inmunologico, y mayoria ta afecta hende

                                                   muher. Esaki ta kico bo mester sa


            (AP)—Nos  sistema  in-                                                                                              be  ta  sufri  di  malesa  auto-
            munologico tin un banda                                                                                             inmunologico.  Un  malesa
            scur: e ta destina pa com-                                                                                          severo  nombra  sindroma
            bati  infeccion  y  mantene                                                                                         VEXAS, descubri na 2020, ta
            nos saludable. Pero tin bi-                                                                                         afecta  principalmente  hende
            aha e ta bay en contra nos                                                                                          homber  di  mas  cu  50  aña  y
            y ta ataca nos mesun celu-                                                                                          por causa coagulacion, falta di
            lanan y tehido.                                                                                                     aire y sodamento anochi.

            E  yamado  malesa  auto-in-                                                                                         Cierto  grupo  etnico  tambe
            munologico  por  afecta  casi                                                                                       tin mas riesgo: Lupus ta mas
            tur  parti  di  curpa—y  miyo-                                                                                      comun  den  hende  muher
            nes di hende. Aunke e mas ta                                                                                        color scur y Hispano. Noord
            comun  entre  hende  muher,                                                                                         Europeonan tin mas probabi-
            e  malesanan  aki  por  afecta                                                                                      lidad di haya MS compara cu
            cualkier  persona,  adulto  of                                                                                      otro grupo.
            mucha, y nan ta aumenta den
            frecuencia.                                                                                                          Tratamento ta complica
                                         musculo, keintura y daño na  y “abo mes”—loke ciencia ta  tiple.                       Segun  empresa  di  anali-
            Investigacion nobo ta crean-  riñon, pulmon y curason.    yama tolerancia.                                          sis  Morningstar,  e  merca-
            do speransa pa tratamenton-                                                            Cientificonan ta investigando   do  global  pa  tratamento  di
            an cu por haci mas cu simple-  E malesanan aki ta capricho-  Pero  si  algun  celula  of  anti-  e  señalnan  molecular  mas   malesa auto-inmunologico ta
            mente  controla  sintomanan.   so:  Hasta  pashentnan  cu  ta  curpa  confundi  perde  con-  tempran.  Celulanan  blanco   costa  mas  cu  $100  biyon  pa
            Decenas ensayo clinico ta test   keda stabil pa añas, por mira  trol, of si e mediadornan no  nombra  neutrophil—cu  ta   aña—sin conta cosnan mane-
            maneranan  pa  “reprograma”   un  “crisis”  surgi  sin  ningun  por calma e situacion despues  prome defensor contra infec-  ra bishita na dokter of perdida
            un sistema inmunologico cu   motibo cla.                  di  un  bataya,  e  sistema  por  cion—ta  parce  di  tin  un  rol   di trabao. E tratamento ta pa
            a sali for di control, y e prome                          perde rumbo y causa daño—y  importante den lupus y artri-  bida henter y por ta caro, has-
            resultadonan a mustra prom-  Pakico e ta asina dificil pa  malesanan auto-inmunologi-  tis reumatoide ora nan ta ac-  ta si e por ser cubri.
            etedor contra lupus, myositis     diagnostica nan         co ta desaroya gradualmente.  tiva demasiado.
            y  cierto  otro  malesa.  Otro   Hopi  ta  cuminsa  cu  sinto-                                                      No ta hopi aña pasa cu e uni-
            cientificonan  ta  buscando   manan  vago  cu  ta  bin  y  bay   E ‘triggers’ di malesa au-  Hende muher ta mas vul-  co tratamento tabata esteroide
            manera pa al menos atrasa e   of ta parce otro malesa. Hopi    to-inmunologico                  nerable             fuerte y medicamentonan cu
            aparicion di malesanan auto-  tambe tin sintomanan simul-  Mayoria  malesa  auto-inmu-  Cerca  di  4  riba  5  pashent   ta  suprimi  e  sistema  inmu-
            inmunologico,  stimula  pa   taneo—por  ehempel,  artritis  nologico,  specialmente  den  auto-inmunologico  ta  hen-  nologico—cual  ta  aumenta
            un medicamento cu por crea   reumatoide y Sjögren tambe  adulto, no ta ser causa pa un  de  muher,  hopi  di  nan  ho-  riesgo di infeccion y Cancer.
            mas tempo prome cu un per-   por causa daño na organonan  solo gene. E ta mas bien un  ben.  Cientificonan  ta  kere   Awor  tin  opcionnan  nobo
            sona  mustra  sintomanan  di   grandi.                    combinacion  di  gene  cu  ta  cu  hormoon  por  hunga  un   cu ta dirigi riba moleculenan
            diabetes tipo 1.                                          aumenta  vulnerabilidad,  y  rol. Tambe, hende muher tin   specifico, pa no suprimi asina
                                         Diagnostico  ta  pidi  pa  hopi  despues  un  factor  ambien-  dos  cromosoma  X,  y  si  tin   hopi. Pero pa hopi malesa au-
            “Esaki probablemente ta e ep-  test,  incluyendo  analisis  di  tal—manera  infeccion,  hu-  un  iregularidad  den  con  un   to-inmunologico, tratamento
            oca mas emocionante cu nos   sanger pa detecta anticurpa cu  mamento  of  contaminan-  ta “paga” e extra X, e por au-  ta  cuestion  di  ‘trial  and  er-
            a mira den tereno di auto-im-  ta atacando tehido sano. Gen-  tenan—ta ‘trigger’ e malesa.  menta riesgo.           ror’—sin guia cla pa pashent
            munidad,” Dr. Amit Saxena,   eralmente  e  proceso  ta  basa  Por ehempel, e virus Epstein-                         of dokternan.
            reumatologo  na  NYU  Lan-   riba  sintomanan  y  elimina-  Barr ta liga cu esclerosis mul-  Pero  hende  homber  tam-
            gone Health, a bisa.         cion di otro causa. Por tuma
                                         añas y hopi specialista prome
            Aki ta algun informacion im-  cu por descifra e malesa ber-
            portante pa compronde.       dadero.  Tin  esfuersonan  an-
                                         dando  pa  mehora,  manera  e
              Kico ta malesa auto-in-    National  MS  Society  cu  ta
                   munologico?           educando  dokter  riba  guia
            Nan ta malesa cronico cu por   nobo  pa  acelera  diagnostico
            varia for di leve te severo, mas   di esclerosis multiple.
            cu 100 diferente nomber se-
            gun unda y con nan ta causa    Con e sistema inmuno-
            daño.                        logico ta sali for di balans
                                         E sistema inmunologico hu-
            Artritis  reumatoide  y  artritis   mano ta un ehercito compli-
            psoriatico ta ataca e wesonan.   ca  cu  sentinelnan  pa  detecta
            Sjögren ta seca wowo y boca.  peliger, soldadnan pa combati
            Myositis y myasthenia gravis   nan, y mediadornan pa calma
            ta  debilita  musculonan  den   e curpa despues di un lucha.
            diferente  forma.  Lupus  tin   Lo esencial ta cu e por distin-
            sintomanan hopi varia—rash   gui entre loke ta “stranhero”
            riba  cara,  dolor  den  weso  y
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14