Page 23 - BNDIA ARUBA
P. 23

a23
                                                                                     bista politico Diahuebs 21 November 2019
            Parlamentario Setty Christiaans-Yarzagaray (MEP):

                          ‘Aruba ta depende grandemente di productonan importa cu

                                          tambe tin su efecto riba prijsnan na Aruba’



            ORANJESTAD - Mirando  importacion  na  Aruba.  Por
            con  prijsnan  ta  desaroya  nota  den  e  tabel  adhunto  e
            na  Aruba  y  scuchando  balor di importacion pa sola-
            pueblo, por sinti cu esaki  mente e item di cuminda to-
            tin  su  efecto  logicamente  tal pa di dos kwartaal di 2019
            pa  tur  hende.  Parlamen-   pero  tambe  importacion  di
            tario  Setty  Christiaans-   Estados  Unidos  (USA)  y
            Yarzagaray  ta  elabora  un  Hulanda.  Importacion  di
            poco  riba  importacion  y  cuminda  ta  tuma  luga  pues
            con  esaki  tambe  lo  por  pa 77.1% for di e dos destina-
            afecta prijsnan di produc-   cionnan  aki.  Importacion  di
            to na Aruba. Ta asina facil  cuminda  pa  e  periodo  men-
            pa  ora  prijs  subi  na  Aru-  ciona  ta  bin  pa  casi  60%  di
            ba  pa  culpa  un  gobierno  Estados Unidos so.
            dimes siendo cu no ta go-
            bierno  ta  e  unico  posibel  Desaroyo  di  inflacion  na
            actor  den  subida  di  prijs  Estados Unidos (USA)
            di productonan na Aruba.   Mirando cu Aruba ta importa
                                         mayoria  parti  di  su  alimen-
            Aruba ta depende grande-     tonan  y  por  a  constata  caba
            mente riba importacion       cu practicamente 60% di ali-
            Na  prome  luga  y  manera  mento ta procedente di USA,
            cu  ta  generalmente  conoci,  ta  interesante  pa  tuma  nota
            Aruba  como  isla  chikito  ta  con inflacion ta comporta su
            grandemente dependiente di  mes den e pais aki. Den e ta-
            importacion pa loke ta trata e  bel  adhunto  por  tuma  nota
            parti  di  alimentacion.  Parla-  di e desaroyo di inflacion pa
            mentario  Setty  Christiaans-  tanto  Aruba  como  tambe  pa
            Yarzagaray ta elabora un poco  Estados Unidos.  Si Aruba ta
            uzando  datonan  di  CBS  importa algun producto di e
            (Centraal  Bureau  Statistiek)  pais  aki,  Aruba  ta  importa  e
            cu ta publica informacion di  efecto  di  inflacion  di  e  pais
                                                                      aki  tambe.  Por  tuma  nota  e  subi cu 58.1% y otro tipo di  tor den prijs cu ta e margen
                                                                      ora cu mientras cu Aruba su  fruta (manera kiwi of peach)  di  ganashi  cu  cada  negoshi
                                                                      inflacion  te  cu  luna  di  juni  a subi cu 63.1%. Mientras cu  ta stipula. Gobierno tin con-
                                                                      (pa  mita  di  aña  2019)  ta  na  prijs di appel a subi cu 7.2%  trol solamente riba un canti-
                                                                      3.4%,  na  Merca  tambe  in-  y banana y bacoba a subi cu  dad di producto basico cu ta
                                                                      flacion ya ta 2.2% pa mesun  11.2%, apelsina mes a baha cu  pertenece na e canasta basico
                                                                      periodo menciona. Pues por  15.2%. Pues aki por wak cu ta  y por lo demas, comercio na
                                                                      bisa cu  momento cu Aruba  depende cua fruta e consum-    Aruba,  mirando  cu  tin  Free
                                                                      importa for di Merca of cual-  idor ta cumpra con afecta e ta  Enterprise na Aruba, por de-
                                                                      kier otro pais, ya caba e prijs  pa e prijs.              termina  riba  nan  mes  prijs-
                                                                      di  e  producto  tin  su  efecto                          nan di producto (of servicio).
                                                                      inflatorio for di e pais di ori-  Factornan cu ta influencia
                                                                      gen cu Aruba ta importa for  prijs y inflacion            Nota  si,  mirando  politikeria
                                                                      di dje.                      Ya  den  conferencianan  di  cu  ta  tumando  luga  rond  di
                                                                                                   prensa  Parlamentario  Setty  e tema di inflacion na Aruba,
                                                                      Con  prijs  di  cuminda  ta  Christiaans-Yarzagaray   a  cu  invoerrechten  di  banda
                                                                      desaroyando                  trece padilanti algun di e ac-  di  gobierno  na  Aruba  riba
                                                                      For di cifranan di CBS, cu ta  tornan  cu  ta  influencia  prijs  fruta  y  berdura  ta  0%  desde
                                                                      e oficina cu ta midi cambio di  di un producto prome cu e ta  aña 2006. Pero tambe cu cri-
                                                                      prijsnan ta Aruba, Parlamen-  na benta riba shelf na Aruba.  sisheffing a wordo introduci
                                                                      tario Setty Christiaans- Yarza-  Un di e factornan ya ta men-  ya caba pa un aña y mei pasa
                                                                      garay ta ilustra pa solamente  ciona cu ta e efecto inflatorio  casi cual no lo por tin efecto
                                                                      e  grupo  di  productonan  di  di  pais  cu  Aruba  ta  importa  asina substancial riba loke ta
                                                                      cuminda  (food  and  catering  for di dje. Alabes por a nota  trata  fruta  y  berdura  of  otro
                                                                      services) con esaki a desaroya  con prijs di crudo pues na su  producto.
                                                                      pa luna di juli di 2019. Bou di  turno prijs di gasolin ta fluc-
                                                                      a grupo aki por nota tambe e  tua na e banda halto e aña aki  Awendia ta asina mas facil pa
                                                                      sub-componente fruta y ber-  compara cu aña pasa. Gasolin  obtene  informacion  y  Parla-
                                                                      dura. Por tuma nota con prijs  na  su  turno  ta  haci  cu  prijs  mentario  Setty  Christiaans-
                                                                      di fruta te cu luna di juli di  di transporte di productonan  Yarzagaray  no  ta  kere  den  e
                                                                      e aña aki compara cu juli di  tambe ta hisa. Na Aruba co-  forma  di  haci  politica  ma-
                                                                      2018 a subi cu 32.6% y ber-  merciantenan tambe a ricibi e  nipulando  cu  informacion
                                                                      dura a subi cu 19.1% pa e me-  informacion cu prijs pa servi-  of  mente  di  hende  y  p’esey
                                                                      sun periodo menciona.        cio di Astec a wordo ahusta y  ta scoge pa trece articulonan
                                                                                                   cu tambe ta contribui na costo  dilanti  purbando  di  contri-
                                                                      Pero  alabes  CBS  ta  presenta  mas halto di productonan na  bui na educa pueblo y por ta
                                                                      tambe e dato di por ehempel  Aruba. Gasolin riba su mes ta  hasta ex-politiconan y politi-
                                                                      e categoria fruta, cua tipo di  influencia prijs, directamente  conan cu awe ainda ta papia
                                                                      fruta su prijs a subi asina sub-  of  indirectamente,  substan-  sin  substancia  nan  mes  djis
                                                                      stancialmente.  Den  e  tabel  cialmente na Aruba.        keriendo cu bisa algo ta haci
                                                                      adhunto  por  tuma  nota  con                             cu hende ta kere nan.
                                                                      prijs di Cherry y Strawberry  Ta  keda  e  ora  un  otro  com-
                                                                      a  subi  cu  66.3%,  Awacati  a  ponente tambe cu ta un fac-
   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28