Page 4 - AB
        P. 4
     a12   celebridad
                        Diamars 3 Juni 2025
                   Actornan Afro Mexicano cu ta lucha contra racismo ta celebra nan
                                                  herencia via nan obranan di teatro
            (AP)  -  Actor  Mexicano                                  unda  tabatin  esfuersonan  pa
            Erendira Castorela no por                                 impulsa  conscientisacion  di
            a  saca  afo  kico  specifica-                            loke  ta  yama  ‘black  history’,
            mente  tocante  su  curpa                                 reconoce hende di color scur
            tabata e problema.                                        na Mexicano a ricibi tiki sos-
                                                                      ten.
            Algun director di casting ta-
            bata bisa cu e ta “hopi halto”                            “E concepto di un rasa mescla
            pa interpreta un muhe Mexi-                               ta nenga e diversidad cultural
            cano,  mientras  cu  otronan                              cu ta defini nos como Mexi-
            tabata insinua cu su rasgonan                             cano,” Maria Elisa Velazquez
            no  tabata  “suficientemente   empodera  actornan  di  de-  a comenta, un investigador na
            Indigena.”                   scendencia  Africano  cu  ta   National  School  of  Anthro-
                                         emociona  pa  crea  un  carera   pology and History. “Nos no
            “Te  despues  mi  a  descubri   a  pesar  di  racismo.  Sinem-  ta  solamente  Indigena,  pero
            kico  e  ta  nifica  pa  reconoce   bargo, manera mayoria activ-  tambe  Europeo,  Africano  y   Segun  Velazquez,  e  evolu-  E  compania  di  teatro  unda
            bo  mes  como  Afro,”  Cas-  ista Afro Mexciano, Castorela   Asiatico.”                cion  di  e  comunidadnan  Castorela y dos dozijn di otro
            torela  a  expresa,  ken  conse-  ta kere cu reconocimento na                          incorporando  hendenan  di  artista ta colabora a ser fun-
            cuentemente  a  confirma  su   nivel nacional te ainda ta leu.  E  ta  algo  conoci  cu  teranan   color scur ta depende di nan  da  den  comienso  di  añanan
            ancestria  Africano.  “Nos  ta                            Mesoamericano  conkista  pa   localidad  geografico.  “Hopi  2000  pa  otro  muhe  Afro  cu
            un  comunidad  diverso  cual,   “Si bo wak rond, nos ta mira   Spañonan den siglo 16 tabata   di e poblacion Afro-descend-  tambe  tabata  lucha  pa  mira
            posiblemente a causa di dis-  cabey crul, cachete halto, lip-  habita  pa  personanan  Idige-  iente  establece relacionnan y  exito como un actris di color
            criminacion,  no  ta  identifica   nan diki of hende color scur,”   na, resultando den matrimo-  ta co-existi banda di diferente  scur na Mexico.
            como un.”                    e muhe di 33 aña. “Sinembar-  nionan  y  nacementonan  di   gruponan Indigena, resultan-
                                         go tin un herida cu ta preveni   rasa mescla. Menos nota ta e   do  den  comunidadnan  hopi  Naci na Colombia, otro pais
            Su  bida  a  cambia  despues   nos di reconoce nos mes.”  hecho cu algun di e Mexican-  heterogeno,” el a comenta.  Sur  Americano  unda  alred-
            cu  el  a  uni  Mulato  Teatro,   Na  diferencia  di  Merca,   onan di rasa mescla ta bini di                       edor di 10% di e poblacion ta
            un  compania  di  teatro  cu  ta                          catibonan di color scur.     Cifranan  oficial  di  2024  ta  di color scur, Marisol Castillo
                                                                                                   calcula cu e poblacion Afro-  a bisa cu e no tabatin idea cu
                                                                                                   descendiente  na  Mexicano  su rasgonan fisico lo ta un ob-
                                                                                                   ta  3.1  miyon,  mas  tanto  staculo den su carera. Sinem-
                                                                                                   bibando  den  e  estadonan  di  bargo  despues  di  a  namora
                                                                                                   Guerrero,  Morelos,  Colima  di Mexicano Jaime Chabaud
                                                                                                   y Quintana Roo. Mientras cu  y  muda  pa  su  ciudad  natal,
                                                                                                   mayoria  ta  identifica  como  tur cos a cambia. “Algun kier
                                                                                                   Africano  Mexicano,  casi  dos  obliga nos drenta un patron,
                                                                                                   tercer parti di nan ta percibi  un patron di hende blanco,”
                                                                                                   nan mes como Indigena.       Castillo a expresa. “Y ora nos
                                                                                                                                ta diferente, bo ta tende; ‘Bo
                                                                                                   Castorela - naci na Morelos,  ta un mal actor.’ Pero nos ta
                                                                                                   un estado cerca di Ciudad de  djis diferente.”
                                                                                                   Mexico  -  ta  corda  wak  den
                                                                                                   albumnan  di  potret  familiar  Directornan  di  casting  mas
                                                                                                   ora cu su curiosidad a cum-  tanto a ofrece Castillo rolnan
                                                                                                   insa tocante si e tin ancestria  manera  prostituta,  bailarina
                                                                                                   Africano.  E  rasgonan  di  su  exotico,  catibo  of  empleado
                                                                                                   familiarnan no a laga espacio  di limpiesa. Pues el a uni cu
                                                                                                   pa duda.                     Chabaud  y  asina  “Mulato
                                                                                                                                Teatro” a nace.
                                                                                                   “Tambe mi a realisa cu nos a
                                                                                                   crea un narativa cu a sconde  Castillo y Chabaud primera-
                                                                                                   nos origen,” el a conta. “Sem-  mente ta encurasha artistan-
                                                                                                   per  tabatin  un  hende  bisan-  an  Afro-Mexicano  participa
                                                                                                   do: ‘Pero tabatin un persona  den  nan  obranan  di  teatro,
                                                                                                   blond den e famia,’ of ‘Wela  pero  tambe  tin  porta  habri
                                                                                                   tabatin rasgonan mas fini.’”  pa actornan principiante y di
                                                                                                                                comunidad  LGBTQ+.  Un
                                                                                                   Castorela no tin cabey crul y  di nan ta e actor transgenero
                                                                                                   e tono di su cuero no ta simi-  Annya Atanasio Cadena, ken
                                                                                                   lar na ningun di e muhenan  a cuminsa su carera den ob-
                                                                                                   Afro,  peroe    ta  bisa  cu  su  ranan  di  teatro  cu  ta  aborda
                                                                                                   curpa nunca a gaña. Ora cu e  temanan manera suicidio, al-
                                                                                                   tabata un actor hoben ta tuma  coholismo y adiccion na dro-
                                                                                                   les di ballet, e tabata sinti in-  ga  den  comunidadnan  mar-
                                                                                                   confortable. Ta te ora cu el a  ginalisa. “Den mi comunidad
                                                                                                   uni  un  les  di  baile  Africano  (LGBTQ+),  nos  sa  kico  e
                                                                                                   cu  e  coreografia  tabata  ideal  ta  nifica  pa  lucha  contra  di
                                                                                                   pa su haltura, peso y alma.  mundo,” Atanasio a comenta.
                                                                                                   “Mi ta sinti hopi mas liber pa  “Mi  ta  hopi  conmovi  pa  a
                                                                                                   motibo cu tin movecion,” el  ricibi e oportunidad di forma
                                                                                                   a bisa. “Identifica como Afri-  parti  di  e  espacio  aki,  cual
                                                                                                   cano  Mexicano  a  duna’mi  e  tambe ta sana’mi,” el a agrega.
                                                                                                   espacio mental y spiritual cu  “Nos por demostra cu nos ta
                                                                                                   mi tabatin mester pa ripara cu  existi y cu nos ta mas cu un
                                                                                                   tin un luga unda mi por re-  storia.  Nos  ta  curpa,  deseo,
                                                                                                   fleha mi mes.”               sentimentonan  y  e  dolor  cu
                                                                                                                                nos ta carga.”





