Page 20 - HOH1
P. 20

a7
                                                                                                          salud Diamars 1 aPriL 2025


















             Hulanda: Mita di scolnan ta enfrenta resistencia for di mayornan tocante

                                                                   educacion sexual


            (NLTimes)—Casi  mita  di                                                               di cierto lesnan of ta mantene  gun ahuste den respuesta pa
            scolnan  primario  na  Hu-                                                             nan  yiunan  na  cas  durante  e  resistencia.  Aproximada-
            landa (46%) a encontra re-                                                             lesnan  tocante  educacion  mente un kwart di lidernan di
            sistencia for di mayornan                                                              sexual. Un par lider di scol a  scol a tene combersacionnan
            den e ultimo aña pa loke ta                                                            indica cu mayornan a manda  cu mayornan.
            provee  educacion  sexual                                                              un mucha na un otro scol pa
            na  scol,  segun  un  estudio                                                          via  di  e  lesnan.  Docentenan  E estudio tambe a reporta cu
            pa e centro di conocemen-                                                              y  miembronan  di  directiva  96%  di  scolnan  ta  paga  tino
            to Rutgers y DUO Onder-                                                                tambe a ricibi menasa den al-  na  relacionnan  y  educacion
            wijsonderzoek  &  Advies.                                                              gun situacion.               sexual,  un  aumento  chikito
            Den 2022, e resistencia na                                                                                          for di e 92% den 2022. Mas
            e  tipo  lesnan  informante                                                            Segun  e  lidernan,  e  moti-  cu tercer (36%) di scolnan ta
            asina ainda tabata na 19%.                                                             bonan principal pa resistencia  participando den Week van de
                                                                                                   ta miedo, background cultur-  Lentekriebels e aña aki. Den
            E investigadornan a entrevis-                                                          al,  creencia  religioso,  cober-  2022, esaki tabata ainda 43%.
            ta 436 di e aproximadamente                                                            tura den media, y un pensa-  Durante  e  siman  aki,  studi-
            7.000 lidernan di scol na Hu-                                                          mento cu nan yiu ta demasia-  antenan  di  scolnan  primario
            landa  net  prome  cu  Week   awe. Mas di un tercer (37%)  ultimo  añanan.  Esaki  ta  en-  do jong pa sa di e cosnan aki.  ta ricibi lesnan riba relacion,
            van  de  Lentekriebels,  cual   di lidernan di scol a bisa cu e  volvi  mayornan  puntrando   Den mas di mita di casonan  sexualidad y resilencia.
            ta  cuminsa  pa  e  di  20  biaha   resistencia  a  aumenta  den  e  pa mantene muchanan fuera   (55%),  e scol no a haci nin-
                    Sobreviviente di stroke ta papia atrobe cu ayudo di un implante di


                                                              computer den celebro


            (AP)—Cientificonan        a                               Esaki  ta  traha  similarmente   bira  disponible  pa  pashent-  a bisa.
            desaroya  un  aparato  cu                                 cu  sistemanan  existente  pa   nan  dentro  di  un  decada,  el
            por traduci pensamenton-                                  transcribi  reunionnan  of
            an  tocante  papiamento                                   yamadanan  telefonico  den
            den palabranan papia den                                  tempo  real,  segun  Anuman-
            tempo real. Aunke e ta un                                 chipalli,  di  e  University  of
            experimento  ainda,  nan                                  California, Berkeley.
            ta  spera  cu  e  interface  di
            celebro  pa  computer  por                                E implante mes ta sinta riba
            yuda duna bos na esnan cu                                 e  centro  di  papiamento  di
            no por papia.                                             celebro pa asina e por tende,
                                                                      y  e  señalnan  ta  ser  traduci
            Un  estudio  nobo  a  describi                            den  piesanan  di  papia  cu  ta
            testing  di  e  aparato  riba  un                         crea sentencia. “E no ta ward-
            hende  muher  di  47  aña  cu                             ando  pa  e  sentencia  caba,”
            quadriplegia  ken  no  por  a                             Amumanchipalli a bisa. “E ta
            papia  pa  18  aña  despues  di                           procesando manera e ta pas-
            haya un stroke. Dokternan a                               ando.”
            implanta esaki den su celebro
            durante operacion como par-  Esaki  ta  “un  avance  basta  Descodificando  papiamento
            ti di un prueba clinico.     grandi  den  nos  tereno,”  se-  cu rapidamente tin e poten-
                                         gun  Jonathan  Brumberg  di  cial pa keda al tante cu e ve-
            E  ta  “converti  su  intento  pa  e  Speech  and  Applied  Neu-  locidad rapido di papiamento
            papia  den  sentencianan,”  science Lab na University of  natural,  segun  Brumberg.  E
            segun  Gopala  Anumanchi-    Kansas,  ken  no  tabata  parti  uso di muestranan di bos, el
            palli, un co-autor di e estudio  di  e  estudio.  Un  equipo  na  a agrega, “lo ta un avance sig-
            publica  ayera  den  e  journal  California e graba e actividad  nificante den e naturalidad di
            Nature  Neuroscience.  Otro  celebral  di  e  dama  usando  papiamento.”
            interfacenan  di  celebro  pa  electrodonan  mientras  e  ta
            computer, of BCI, pa papia-  bisa  sentencianan  den  su  Aunke  e  trabao  a  ser  funda
            mento tipicamente tin un re-  celebro. E cientificonan a usa  parcialmente  pa  e  Instituto
            traso entre pensamentonan y  un sintetizador cu nan a con-  Nacional di Salud, Anuman-
            sentencianan  y  verbalisacion  strui  usando  su  bos  prome  chipalli  a  bisa  cu  e  no  a  ser
            computarisa. Retrasonan asi-  cu su atake pa asina crea un  afecta pa e recortenan recien
            na ta stroba e flow natural di  stem cu e lo por a usa. Nan a  riba  investigacion.  Mester
            combersacion,  posiblemente  train un modelo di inteligen-  mas  investigacion  prome  cu
            resultando den mal comuni-   cia artificial (AI) cu ta traduci  por  implementa  e  tecnolo-
            cacion y frustracion, investi-  actividadnan neural den uni-  gia den uso amplio, pero cu
            gadornan a bisa.             dadnan di zonido.            “inversionnan sosteni,” e por
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25