Page 8 - HOH
P. 8

A3
                                                                                                           LOCAL Dialuna 24 Juni 2024
            Fundacion Alzheimer Aruba cu seminario pa conscientisa comunidad riba


                                                prevencion di abuso di adulto mayor


            Fundacion  Alzheimer  Aruba  ta
            bin  haciendo  charlanan  pa  con-
            scientisa  comunidad  encuanto
            prevencion  di  abuso  di  adulto
            mayor  den  cuadro  di  23  aña  di
            resolucion di Nacionnan Uni, cu
            tur 15 di juni di cada aña ta con-
            memora e fecha aki, pa asina de-
            mostra e rechaso na maltrato pa
            hende grandi, loke ta constitui un
            violacion di derechonan humano.

            Segun Nacionnan Uni, ta calcula cu
            entre 2019 y 2030 e cantidad di perso-
            na di 60 aña bay ariba lo aumenta un
            38%, di mil miyon na 1.4 mil miyon,
            superando  den  number  e  hubentud
            na nivel mundial; y e crecemento aki
            ta bay ta mas lihe den regionnan den
            desaroyo, loke ta rekeri pa pone mas
            atencion  riba  e  desafionan  specifico
            cu ta afecta hende grandi, incluso den
            area di derechonan humano.

            Maltrato  di  adultonan  mayor  ta  un
            problema social cu ta existi den pais-  aislamento social di e adulto mayor.  E abusonan aki ta creando problema  cu accento riba prevencion di abuso
            nan  den  desaroyo  y  esnan  desaroya.                                 alarmante  den  nos  comunidad.  Y  di adulto mayor y tambe riba e aspec-
            Aunke  e  magnitud  di  e  maltrato  di  Den esaki a pone atencion riba kico ta  e  serie  di  seminarionan  aki  ta  sirbi  to di prevencion.
            hende grandi no ta conoci, su impor-  edadismo y abuso contra adulto may-  como  antesala  di  un  Plan  Nacional
            tancia social y moral no ta discutibel.  or, explotacion financiero den wowo  Strategico pa preveni abusonan asina.  Tambe Ralph Yarzagaray ken ta fungi
            Pa e motibo aki, e problema ta rekeri  di  un  abogado,  con  Cuerpo  Policial                              como notario a elabora riba e retonan
            di  un  respuesta  mundial  multifac-  di Aruba por contribui na seguridad  E  seminarionan  aki  tabata  habri  pa  cu su persona por topa den su practica
            etico enfoca riba proteccion di dere-  y preveni abuso di adulto mayor por  publico  y  tabata  dirigi  na  adultonan  relaciona  cu  abuso  di  adulto  mayor
            chonan di adultonan mayor.          medio  di  Polis  di  Bario  y  abuso  di  mayor,  nan  famia,  cuidadonan  na  y  tambe  con  e  notario  por  propone
                                                adulto mayor den practica di salubri-  cas y den institutonan, y esnan cu ta  maneranan legal pa preveni abuso di
            Den  e  prome  seminario,  cu  a  tuma  dad publico na Aruba.           duna servicio di cuido y asistencia na  adulto mayor.
            luga  riba  15  di  juni  tocante  consci-                              adulto  mayor  en  general,  incluso  e
            entisacion  y  prevencion  di  abuso  di  Edadismo ta afecta e forma den cual  adulto mayor cu un of otro condicion  Cu  e  tema  di  “Adulto  mayor  den
            adulto mayor, a trece dilanti cu 1 di  tur hende ta pensa, sinti y actua pa cu  di salud fisico, abuso di adulto mayor  punto di mira di emergencianan” den
            cada  10  adulto  mayor  ta  victima  di  un otro hende y pa nan mes den fun-  mental, neuro-cognitivo y malesanan  dia di Toma Consciencia di Abuso y
            abuso  di  adulto  mayor.  Esaki  ta  au-  cion di e edad. Ta constitui un poder-  neuro-degenerativo, manera e malesa  Maltrato na behes, e aña aki ta enfoca
            menta  e  riesgo  di  mortalidad  na  un  oso obstaculo pa desaroyo di politica y  tipo Alzheimer.          den e necesidad urgente di protege y
            40%  y  mayoria  di  e  casonan  aki  ta  programanan adecua pa adulto mayor                                ofrece asistencia na adultonan mayor
            tuma luga rond y den e hogar mes.   y  hoben,  tin  consecuencianan  nega-  Den e di dos seminario, tabatin pre-  durante temponan di crisis.
                                                tivo profundo pa salud y bienestar di  sente Drs. Melva Croes-Yánez, neu-
            Desafortunadamente,  mucho  hopi  adulto mayor. Organisacion Mundial  ropsicologo, ken a elabora riba e as-  Tin diferente forma di defini, detec-
            caso  no  ta  ser  denuncia  pa  miedo,  di Salud a lansa e campaña “Combati  pecto  neuropsicologico  di  toma  di  ta y resolve e  maltrato di adultonan
            berguensa of pa falta di conocemento.  edadismo”  cu  ta  pretende  cambia  e  decision financiero di e adulto mayor.  mayor unda tin cu mark’e den con-
            E estadistica aki ta enfatisa e necesidad  discurso  tocante  edad  y  enbeheci-                            texto cultural, por ehemplo, na algun
            urgente  pa  accion  y  intervencion.  E  mento, y pa yuda crea un mundo pa  Mr. Dr. Alida Marval, hurista, ken a  pais tradicional ta obliga e viudanan
            prevalencia y e impacto di abuso con-  tur edad.                        elabora riba un sistema confiabel pa  di edad avansa pa casa di nobo, mien-
            tra adulto mayor ta algo cu tur hende                                   atende cu edadismo y abuso di adulto  tras cu otro adultonan mayor hende
            mester ta preocupa pe. Esaki pasobra  E serie di seminarionan aki ta pa crea  mayor y a amplia riba su presentacion  muhe cu ta biba nan so ta ser acusa di
            e clase di abusonan aki por tin con-  consciencia riba abuso contra Adulto  den seminario 1.                practica bruheria. For di un perspec-
            secuencianan tanto fisicamente como  Mayor cu, entre otro, lo brinda infor-                                 tiva sanitario y social, si e sectornan di
            emocionalmente,  lagando  efectonan  macion di kico ta cay bou Abuso di  Clarisca Velasquez, Polis Di Bario, a  atencion primario di salud y servicio-
            grave y duradero atras den bienestar  Adulto Mayor y con lo por preveni,  sigui elabora riba trabounan cu KPA  nan social no ta bon prepara pa detec-
            y calidad di bida di un hende. Conse-  entre  otro,  negligencia  di  cuidador-  ta desplegando e ultimo tempo pa e  ta y resolve e problema, maltrato di
            cuentemente ta destrui su confiansa,  nan,  explotacion  financiero,  abuso  victimanan di abuso di adulto mayor  adulto mayor ta bay sigui keda scondi.
            disminui  su  auto-estima  y  aumenta  emocional/psicologico.
   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13