Page 15 - HOH
P. 15

A3
                                                                                                           LOCAL Diaranson 12 Juni 2024

             Wit Gele Kruis Aruba preocupa pa disminucion di nacemento di babynan



            Den un entrevista cu Wit                                                                                            stancianan  cu  tambe  ta  bay
            Gele Kruis Aruba (WGK)                                                                                              scolnan.” Goeloe a señala.
            di  ayera  mainta,  a  bin                                                                                          Pa esaki, el a splica cu nan tin
            trece  dilanti  informacion                                                                                         un proyecto pa muchanan di
            relaciona cu e jaarverslag                                                                                          vijfde y zesde klas cu ta guia
            di  Ouder  en  kindzorg  di                                                                                         e  muchanan  pa  nan  cuida
            aña  2023  den  cual  a  re-                                                                                        nan curpa y nan ta ser educa
            salta e bahada di cantidad                                                                                          tambe  pa  respeta  nan  cur-
            di nacemento di babynan                                                                                             pa.  Aworaki  for  di  aña  pasa
            na  Aruba  relaciona  cu                                                                                            scolnan  di  DPS  tambe  tin  e
            añanan anterior, loke nan                                                                                           proyecto aki conhuntamente
            ta considera algo historico                                                                                         cu  proyecto  Biba  Amor,  ki-
            den 51 aña.                                                                                                         ermen  tur  scol  di  Aruba  tin
                                                                                                                                trahado  social  loke  ta  nifica
            853 baby a nace na aña 2023,                                                                                        cu si un mucha ta cay na es-
            un cifra cu segun director di                                                                                       tado den edad hoben ya caba
            WGK,  Gino  Goeloe  ta  algo                                                                                        na scol nan ta haya guia pa e
            historico cu den 51 aña nan                                                                                         mucha y pa e mayor.
            a  mira  cu  Aruba  a  bay  atras                                                                                   Tambe  Goeloe  a  bisa  cu  tin
            “asina  drastico”  caminda  for                                                                                     hopi problema cu e muchan-
            di aña pasa caba nan a duna di                                                                                      an pa loke ta trata taalspraak,
            conoce cu e cifra di nacemen-                                                                                       problema di e mucha pa loke
            to di babynan ta bahando.                                                                                           ta trata lenguahe y papia, ey-
            El a splica cu despues di pan-                                                                                      nan ta wak cuy for di aña pasa
            demia di Covid-19 na 2021 e                                                                                         caba  nan  a  duna  di  conoce
            cifra tabata na 1,000, na 2022                                                                                      cu  esaki  ta  un  problema  cu
            a baha te 915 y aworaki 856                                                                                         Aruba  ta  hayando  y  cu  nan
            “esey ta algo cu pa nos eco-                                                                                        como  WGK  hunto  cu  FE-
            nomia y pa futuro di nos pais                                                          un  hecho,  pero  e  topico  aki  POH tabata boga pa logope-
            nos  tin  cu  para  keto  y  sinta                                                     di alcohol y droga ta algo cu  dista, cu un mayor por haya
            den  un  comision  cu  tur  e                                                          ta keda papia over di dje y e  ayudo door di AZV y cu awor
            partner afo hunto cu Oficina                                                           mucha  mester  distancia  di  e  ta posibel.
            Central  di  Estadistica,  De-                                                         esaki,  p’esey  nos  ta  monitor
            partamento di Asunto Social                                                            tur e mucha hoben aki cu ta  Pa  loke  ta  trata  oido  di  e
            y gobierno pa wak kico nos ta                                                          haya baby y e ta guia nan.”  muchanan, Goeloe a bisa cu
            bay haci,” Goeloe a sigura.                                                            Nan a registra 40 mama ho-   e  parti  ey  ta  bon,  pero  nan
            Nan a bay haci comparacion                                                             ben aña pasa y nan a ripara cu  a  ripara  cu  ora  nan  ta  test  e
            cu e añanan anterior unda na                                                           edad a baha, loke ta nifica cu  muchanan  tin  tiki  mas  mu-
            2012 nan a registra 1,311 baby                                                         esun di mas hoben tabata di  cha cu a sali insuficiente y ora
            y awor ta 853 loke ta un dife-                                                         14 aña y tambe tabatin di 16  a midi pa di dos biaha a sali
            rencia basta grandi manera e                                                           y 17 aña, pero mayoria di es-  suficiente , compara cu añan-
            ta señala y esey ta un motibo                                                          nan cu ta haya baby ta entre  an anterior tin un diferencia
            di preocupacion.                                                                       18 cu 19 aña, esey compara cu  chikito den e parti ey di oido
            Nan  a  mira  cu  na  Corsou                                                           añanan anterior unda tabatin  “pero  esey  nos  ekipo  con-
            tambe  e  cifranan  di  nace-                                                          edadnan mas hoben ta nifica  huntamente  cu  FEPOH  y
            mento di baby ta hopi abou,                                                            un bon noticia.              tur e partner na hospital, nos
            Hulanda y Europa tin e me-                                                             “Esey ta bao control cu e tra-  ta monitor e casonan aki, di
            sun  situacion,  cu  e  cifranan  nan ta coy sanger bao di hei-  caina of marihuana, y tambe  bou  cu  nos  a  bin  haciendo  tur mucha cu tin un defecto
            ta bahando na nivel mundial.  ltje di e pia y na Hulanda nan  alcohol loke ta causa un efec-  cu  proyectonan  na  scolnan  di oido y ta ayudo inmediata-
            Den esaki, Goeloe a trece di-  ta test y por haya e malesanan  to directo riba e baby “esey ta  como  Biba  Amor  y  otro  in-  mente.” Goeloe a afirma.
            lanti cu nan a mira un entrev-  cu e baby por desaroya y por
            ista cu hobennan na Hulanda  aborda di biaha “e ta algo cu
            caminda  nan  a  ripara  cu  e  nos mester bin cune, nos sa
            factor principal di esaki ta cu  cu esaki tin atencion di min-
            costo di bida a bira hopi caro,  ister Dangui Oduber y mi ta
            cu nan no por afford un baby.  kere, si tur cos ta bay bon, e
            “Menos baby tin un reflexion  aña  aki  ainda  nos  por  con-
            riba tur cos, crèche, scol, cui-  cretisa  esey  conhuntamente
            do, entre otro y p’esey nos ta  cu Directie Volksgezondheid
            kere cu nos mester para keto  y  tur  e  partner.  Nos  mester
            na dje.” El a bisa.          bay den direccion ey pasobra
            Igualmente e jaarverslag a in-  bo por sa cu por ehemplo, e
            dica  cu  score  di  vacunacion  baby tin cierto problemanan
            na Aruba ta hopi halto, entre  genetico of den su sistema y
            96 cu 97%, compara cu Hu-    e por ser trata, esey ta e parti
            landa cu ta na 60% unda cu  unda  cu  nos  kier  bay  cu  pa
            tin basta confusion den caso  nos ta hopi importante.”
            di  malesanan  contagioso  cu  Goeloe a informa cu tin labo-
            antes no tabata existi na Hu-  ratorionan priva cu ta haciele
            landa, actualmente nan ta en-  pero  e  tin  un  costo  y  e  test
            frentando e problema aki den  mester bay Hulanda.
            e babynan. Na Aruba esey no  Ademas, el a trece dilanti cu
            ta e caso.                   na Aruba tin e mamanan ho-
                                         ben cu ta adicto na alcohol of
            WGK for di 20 aña pasa se-   na cierto substancianan y nan
            gun  Goeloe  a  menciona  ta  babynan  ta  nace  cu  defecto
            bin papiando di loke ta trata  debi  cu  nan  ta  haci  uso  di
            ‘hielprik’ cu ora e baby nace  droga, como por ehemplo co-
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20