Page 4 - HOH
P. 4
16 LOCAL AWEMainta Dialuna, 07 April 2025
Ora fatiga moral ta reemplasa indignacion
NA Aruba awe, tin un sentido creciente di agotamento—no
fisico, pero emocional y moral. No ta cu hende no ta mira e prob-
lemanan rond di nan. Nan ta mira nan. For di scandalnan politico
y desigualdad economico te na crisis di vivienda y desilusion
hubenil, e asuntonan ta imposibel pa ignora. Pero mas y mas,
hende ta responde no cu accion, sino cu indiferencia. E fenomeno
aki ta conoci como fatiga moral, y e ta formando silenciosamente
e manera cu Arubianonan ta participa—of ta nenga di participa—
cu e inhusticianan rond di nan.
Fatiga moral ta sosode ora hende sinti nan mes abruma pa un
fluho constante di problema, demanda y desapunto. Den caso
di Aruba, e fatiga aki ta wordo compaña pa un sentido cu papia cionan comunitario pasobra nan ta cansa di e mesun debatenan
of bringa bek hopi biaha no ta conduci na nada. Promesanan ta sin resolucion. Esakinan no ta señalnan di flohera of egoismo—
wordo haci, investigacionnan lansa, titularnan ta bin y bay, pero nan ta sintomanan di fracasonan sistemico mas profundo.
tiki cos ta parce di cambia. Cu tempo, esaki ta cria no indigna-
cion, sino apatia. E instinto pa proteha salud mental di un hende Media social ta compaña e fatiga aki. Tur dia, hende ta scroll den
ta activa, y retiro emocional ta cuminsa sinti manera e unico feeds yena cu indignacion, scandal y desaster—hopi biaha sin
respuesta racional. contexto of claridad. E sobrecarga ta cansa e sentidonan. Ora tur
cos sinti manera un crisis, nada ta sinti accionabel. Hende ta bira
E desapego aki no ta un señal di indiferencia. E ta un mecanismo desensibilisa, sceptico y eventualmente, indiferente.
di adaptacion. Ora hende mira corupcion wordo exponi pero rara-
mente castiga, ora nan tende promesanan di vivienda pagabel Pero e desapego aki ta peligroso. Ora ciudadanonan desconecta
pero no ta mira construccion, ora nan wordo bisa pa confia siste- emocionalmente, poder ta bay sin control. Corupcion ta prospera
mannan cu repetidamente ta laga nan na caya—algo ta kibra. E den silencio. Desigualdad social ta profundisa ora e hendenan
energia moral cu un tempo tabata alimenta protesta y participa- mas afecta pa esaki sinti nan mes mucho cansa pa papia. Y mas
cion civico ta wordo redirigi den silencio, sarcasmo of retiro. largo e fatiga aki persisti, mas dificil e ta bira pa reconstrui confi-
ansa y inspira participacion.
Nos ta mira esaki den e hubentud cu no ta kere mas cu vota
ta importa. Nos ta mira esaki den trahadonan cu ta presencia Dus con nos ta bringa bek contra fatiga moral?
inhusticia na trabou pero ta keda keto pa proteha nan trabou. E contesta ta den reclama actonan chikito y consistente di partic-
Nos ta mira esaki den famianan cu a stop di participa den espa- ipacion. No tur problema por wordo resolvi di un dia pa otro, pero
comunidadnan por cuminsa creando espacionan unda hende sinti
nan mes sigur pa papia, pa wordo scucha y pa actua sin wordo
bergonsa pa nan agotamento. Aruba tin mester di menos yama-
danan pa "resiliencia" y mas espacionan pa honestidad, sanacion
y responsabilidad comparti.
Nos tin mester tambe di liderazgo—no solamente di politiconan,
pero di maestronan, mayornan, artistanan y bosnan spiritual—
cu ta compronde cu reconstrui confiansa ta cuminsa cu reconoce
dolor, no nenga esaki. Liderazgo cu ta humilde, transparente y
presente.
Finalmente, nos mester corda cu fatiga no ta fracaso. E ta un
señal. E ta bisa nos cu algo ta profundamente robes. Pero e ta
bisa nos tambe cu hende ainda ta importa—nan ta djis cansa di
importa nan so. Ora e atencion ey wordo reconecta, ora comuni-
dadnan cuminsa sostene otro en bes di hala leu, cambio real ta
bira posibel.