Page 15 - CMB
P. 15

24                                                            AWEMainta                                              Diahuebs, 21 juni 2018



















        Un sistema di control fracasa





                                                                                                                         Pa: Armand Hessels



       FOR di comienso di Status Aparte te cu fin di 2017, pa-                     Durante e aña, Servicio Central di Accountant ta con-

       tronahe politico, un administracion financiero deficiente                   trola si tur entrada y gasto ta tuma lugar segun e reglanan

       y proyecto sospechoso ta forma caracteristica importante                    di e.o. Ley di Comptabilidad.
       di gobernacion di Aruba.                                                    Despues cu aña a termina, Controlaria General ta contro-

       Esaki a costa Aruba inecesariamente biyones di florin. Pa                   la si ehecucion di e presupuesto a bay segun ley y na un

       gran parti a financia esaki pa medio di prestamo (= cre-                    manera efectivo. E ta describi esaki den su cuenta anual y
       acion di debe) y economisacion den departamento  im-                        ta pasa esaki pa Parlamento.

       portante di Gobierno. Como tal, structuralmente tabata                      Parlamento na su turno ta controla si Gobierno a cumpli

       trata di malgobernacion.                                                    cu su intencionnan manera describi den su presupuesto.
                                                                                   Den caso di desviacion, ta yama e Ministro p’e responsa-

       E pregunta ta, con esaki por a tuma lugar casi sin ningun                   bilisa su mes.
       estorbo durante mas di 30 aña. Pasobra...como partner di

       Reino, Aruba tin un sistema di control cu mester percura

       cu abuso (di poder) y drispidimento di placa (casi) no por
       tuma lugar.



       UN TREMENDO SISTEMA...DEN TEORIA!

       Nos estado di derecho democratico ta basa riba Trias Po-

       litica cu e podernan legislativo (Parlamento), ehecutivo
       (Gobierno) y hudicial (Hues). Ningun di e pilarnan aki

       tin mas poder cu otro. Pesey tin un balance cu ta evita

       abuso di poder di parti di cualke pilar.
       Pa  cada  tereno  di  maneho a  elabora  e  sistema  aki  mas               Debi n’e complehidad di maneho en general y pa estima

       aleu.                                                                       y/of adapta e consecuencianan di maneho riba termino

       Pa  evita  cu  na  caminda  ta  abusa di  e  competencianan,                largo, Gobierno ta ricibi conseho di instancia importante
       a pone tur caminda sistema di control: E checks & bal-                      manera SER, Banco Central, IMF, etc.  Na unda ta nece-

       ances. P.e., riba tereno financiero ta basa e maneho riba e                 sario, e ta tene cuenta cu esakinan den su maneho. Riba
       programa di gobernacion.                                                    dje, Statuut ta duna e garantia cu e sistema aki, como

       Pa ehecuta esaki den practica, ta elabora e intencionnan                    parti integral di bon gobernacion (art. 43), ta funciona

       di maneho den presupuesto. Mester entrega e presupues-                      debidamente. Pues, cu un sistema asina, ta dificil pa faya.
       to dentro di un tempo stipula pa ley.                                       Asina mes Aruba ta den problema pisa. Con esaki por ta?



       Na prome lugar Conseho di Consulta (Raad van Ad-                            UN SISTEMA FRACASA...DEN PRACTICA!

       vies) ta huzga presupuesto riba su merito/implicacionnan                    Problema grandi ta cu e realidad ta completamente dife-

       huridico, financiero y socio-economico prome cu e ta bay                    rente. For di inicio di Status Aparte e sistema aki di ‘checks
       pa discusion pa Parlamento y al fin y al cabo pa su apro-                   & balances’ ta faya completamente.

       bacion.                                                                                    [ Continuacion na siguiente pagina ]
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20