Page 18 - HOH
P. 18

a7
                                                                                                          salud Dialuna 19 Mei 2025


















                             Bo ta distrae facilmente? Aki con pa mehora bo atencion


            (AP) — Bo ta sinti manera
            bo no por enfoca? Manera
            bo nunca lo caba di lesa un
            buki  nunca  mas?  Manera
            e  unico  manera  pa  tene
            bo mente y man ocupa ta
            door di scroll riba rednan
            social pa oranan largo?

            Bo ta leu di ta boso. Un cu-
            erpo pa investigacion di deca-
            das largo a haya cu atencion
            di  e  persona  averahe  pa  un
            solo  pantaya  ta  apenas  47
            seconde,  un  reduccion  di  e
            2.5 minuut na 2004. E ciclo
            noticiero  24/7,  incertidum-  Con nos a perde enfoke?    nan  uso  di  pantaya  manera
            bre tocante estado di mundo,   Un cambio di atencion ta un  nunca  antes,  segun  Stacey
            y cantidad di oranan di uso di   caracteristica  evolucionario,  Nye, un psicologo clinico na
            pantaya no ta yuda, segun ex-  no  un  eror.  Nos  cerebro-  Universidad  di  Wisconsin-
            pertonan.                    nan  ta  programa  pa  rapida-  Milwaukee.
                                         mente  filtra  informacion  y
            “Ora  mi  pashentnan  papia   enfoca riba menasa potencial  Tecnologia  no  ta  lo  unico
            cu  mi  tocante  e  cosnan  aki,   of cambio den loke ta sucedi-  cu  tin  influencia  riba  nos
            hopi biaha tin un sentimento   endo rond di nos.          atencion,  segun  expertonan,
            di  impotencia,”  segun  Dr.                              pero e efectonan di e notifi-
            Michael  Ziffra,  un  psikiatra   Loke ta halando nos atencion  cacionnan  aki,  of  oranan  ta
            na  Northwestern  Medicine.   a cambia. Pa nos ancestronan,  scroll door di videonan di 30   mente,”  ta  un  opcion  atrac-  Cuminsa  cu  algo  cu  bo
            “Pero bo por cambia e com-   por  tabata  un  zonido  den  e  seconde,  por  acumula  du-  tivo, segun Cindy Lustig, un  gusta  y  pone  un  meta  di
            portamentonan  aki.  Bo  por   matanan poniendo nos alerta  rante  tempo.  “Nos  atencion   neurocientifico  cognitivo  na   berdad
            mehora bo atencion.”         cu tin un tiger cerca. Awen-  realmente a haya training pa   Universidad di Michigan.  No  ta  suficiente  pa  djis  tin
                                         dia, por ta un racha di alerta  enfoca  solamente  riba  blip-                         un hobby, Lustig a bisa. E ta
            Aki  bao,  algun  manera  pa   di noticia di ultimo ora y no-  nan chikito, cortico, y ta in-  Kita  notificacionnan  innec-  yuda pa scoge hobby cu ta in-
            cuminsa e proceso aki. Mien-  tificacion di celular.      terumpi nos ciclonan natural   esario  y  saca  bon  probecho  clui practica intencional y un
            tras bo ta lesa, reta bo mes pa                           di enfoke,” el a bisa.       di e modo “do not disturb,”  meta pa cual mester traha, sea
            pone un timer di 2 minuut y   Pandemia  di  Covid-19  a                                specialmente prome cu ora di  ta toca guitara pa un audien-
            mey, y keda riba e articulo aki   trastorna e sentido di tempo  Duna bo mente ‘break activo’  drumi. Miho ainda, pone bo  cia of mehora den un sport.
            sin mira otro aparato ni click   di hopi persona, y a aumenta  Expertonan ta bisa cu break-  celular den un camber com-
            pa otro tab.                                              nan  ‘activo’  ta  entre  e  miho   pletamente  diferente,  Lustig  E ta yuda tambe pa scoge algo
                                                                      manera pa re-train bo mente   a bisa.                     di cual bo ta disfruta.
                                                                      y  bo  atencion.  Nan  ta  tuma
                                                                      apenas 30 minuut so, Nye a     Bisa no na mulitasking     “Bo  no  kier  cuminsa  cu  e
                                                                      bisa, y por ta simpel manera   Multitasking  por  pone  bo  non-fiction  pisa  of  manera
                                                                      bay cana mientras ta ripara e   sinti  manera  bo  ta  haciendo  ‘War  and  Peace’”,  Lustig  a
                                                                      cosnan  rond  di  bo,  of  move   mas, pero expertonan di cere-  bisa.  “Si  bo  mester  cuminsa
                                                                      na  otro  camber  pa  come   bro ta recomenda pa no hacie.  cu  e  novela  di  romance,  e
                                                                      lunch.                       “Ta un persona cu ta haci un  ora  cuminsa  cu  e  novela  di
                                                                                                   solo tarea alabes,” Nye a bisa.  romance.  Bo  por  mehora
                                                                      No  tene  miedo  di  ta  cre-  “Traha riba un cos cada biaha,  despues for di esey.”
                                                                      ativo.  Desaroya  un  lista  di   pa  un  periodo  specifico  di
                                                                      actividadnan  alternativo,  of   tempo, y cuminsa aumenta e  Tambe  ta  importante  pa  ta
                                                                      scoge ideanan random for di   tempo.”                     amable cu bo mes. Tur hende
                                                                      un bowl. Purba proyectonan                                tin  dia  bon  y  malo,  y  nece-
                                                                      manual, un mediatacion cor-  Lustig ta un fanatico di e “tec-  sidadnan di atencion ta dife-
                                                                      tico,  prepara  un  cuminda  of   nica Pomodoro,” den cual bo  rente – y hasta por varia di un
                                                                      cana pafo. Hopi mihor si bo   ta  pone  un  timer  y  ta  traha  tarea pa otro.
                                                                      por involucra un amigo tam-  riba algo pa 25 of 30 minuut
                                                                      be. E break mester ta un ac-  prome  cu  tuma  un  break  di  E clave ta pa haci esfuerso in-
                                                                      tividad fisico of mental – no   cinco minuut.             tencional,  segun  expertonan
                                                                      scroll pasivo riba celular.                               ta bisa. “Den hopi manera, e
                                                                                                   E ta bisa su mes: “Mi por haci  ta similar na musculo, den e
                                                                      Ora e cerebro ta sub-stimula   cualkier cos pa e periodo aki  sentido  cu  nos  por  construi
                                                                      y  buscando  cambio,  usual-  di tempo,” y e mundo ta bay  riba dje cu practica y eherci-
                                                                      mente e lo gara e prome cos   t’ey  ainda  wardando  p’e  na  cio,” Ziffra a bisa. “Di mesun
                                                                      cu e mira. E smartphone, un   final.                      manera, e por debilita si nos
                                                                      “mashin produciendo eterna-                               no ta haci ehercicio cune.”
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23