Page 40 - KPA DEC 27, 2014
P. 40
AMIGOE 9ZATERDAG
27 DECEMBER 2014
Illegaal vuurwerkImporteurs wacht een proces-verbaal Door klimaatverandering
ontdekt bij controles
Wieg van de
aardappel in groot gevaar
Op de opslagplaats van Wela wordt hard doorgewerkt. nodig om de controles goed uit CUSCO — In de Peruaan- “De mensen beginnen nu meer dan een voedselkwes-
te kunnen voeren. Ondanks se Andes, de wieg van de vragen te stellen over de kli- tie. “De aardappel verenigt
ORANJESTAD — In de lading vuurwerk die vorige terrein. Daarbij hebben de de vertraging liggen de con- aardappel, loopt de aard- maatverandering”, zegt Li- ons allen, in onze manier
week op Aruba aankwam, werden zo’n zestig dozen inbrekers succesvol de eer- trolewerkzaamheden wel op appelteelt groot gevaar. no Mamani (50), leider van van leven, in onze voedings-
met illegaal vuurwerk aangetroffen. Dat vertelt mede- ste sloten weten te breken, schema, verzekert Hessing. De inheemse bevolking een Quechua-gemeenschap gewoonten, onze cultuur en
werker Dienst Openbare Werken (DOW), Nico Hessing helaas stuitten ze daarna op “We hebben ontzettend hard verliest daarmee meer en een van de papa arariwa, spiritualiteit. De aardappel
aan Amigoe. Het vuurwerk is in beslag genomen en een tweede beveiligde deur. gewerkt om het allemaal op dan een voedselbron. aardappelhoeders, van het is heilig, we moeten weten
wordt op een later moment vernietigd. Die hebben ze niet weten te tijd rond te krijgen. We hopen Dat meldt het IPS. park. “De mensen begin- hoe we hem moeten behan-
kraken. dat morgen echt alles gecon- In de Heilige Vallei van de nen zich vragen te stellen delen, hij is belangrijk voor
De illegale lading bestond uit wezen plek. Vuurwerk mag Op schema troleerd is.” Ook de container Inca’s, op meer dan 3000 over hun toekomst en die ons levensonderhoud en
zestig dozen groot vuurwerk maximaal een zogenoemde Vorige week kwamen negen- die eerder in beslag werd ge- meter hoogte, kweekt de in- van hun familie. Hoe zal het verbindt ons met het leven.”
zoals Nightshells en Flower- tweeduims diameter heb- tien containers op het eiland nomen omdat het papierwerk heemse bevolking al meer weer evolueren? Zullen ze Nog 40 jaar
beds. Deze zijn verboden op ben. Het illegale vuurwerk aan. Die werden meteen naar niet op orde was, is gecontro- dan duizend jaar aardap- nog eten hebben?” Ook andere traditionele
het eiland vanwege de grote had een drieduims diameter. de vuurwerkopslagplaats We- leerd. Hessing vertelt dat de pelen. Hier bevindt zich het “De Pachamama (Moeder gewassen lijden onder de
kracht die het knalwerk be- Dat is veel te krachtig, aldus la gebracht waarna het con- importeur een boete en een Parque de la Papa, het Aard- Aarde in het Quechua) is klimaatverandering, onder
zit. Hessing vertelt dat het Hessing. Op de vuurwerk- trolewerk kon beginnen. berisping kan verwachten appelpark, een beschermd nerveus door wat we haar meer bonen, gerst, quinoa
vuurwerk van verschillende plaats is het drukbevolkt met De containers kwamen te laat maar dat het vuurwerk wel gebied met het grootste aandoen. Alle gewassen ver- en maïs. “Zonder hulp kun-
importeurs afkomstig is. Zij werknemers van onder ander aan dit jaar. Volgens Hessing verkocht kan worden. Over de aantal aardappelsoorten ter plaatsen zich steeds hoger, nen we ons niet aanpassen”,
krijgen allemaal een proces- DOW en douane. Maar ook had dat te maken met een hoogte van de boete kon Hes- wereld, meer dan 1400. tot we niet hoger meer kun- zegt Mamani.
verbaal. De in beslag geno- mensen die er niets te zoe- groot ongeluk in een fabriek sing geen mededeling geven. “De voedselzekerheid van nen.” Volgens onderzoeker Rene
men lading wordt op een la- ken hebben weten de opslag in China. Normaal gesproken “Dat gaat via het Openbaar deze families is in gevaar”, Door de stijging van de tem- Gómez van het Internatio-
ter moment vernietigd. Dat te vinden. Hessing vertelt dat is op 30 november het vuur- Ministerie. Ik geef het door, zegt Lino Loayza. coördi- peratuur neemt het aantal naal Aardappelcentrum, dat
gebeurt in één keer op een er onlangs is geprobeerd in te werk al op het eiland. Dat is de politie maakt een proces- nator van het Parque de la plagen en ziektes toe. De zijn zetel in het Peruaanse
speciaal daarvoor aange- breken in een gebouw op het verbaal op en vervolgens ligt Papa. “In september begint boeren gaan het daarom Lima heeft, loopt de aardap-
het in handen van het OM.” het regenseizoen. De velden steeds hoger zoeken. De pel in de Peruaanse Andes
Verkoop zouden er nu groen bij moe- laatste dertig jaar zijn ze ‘groot gevaar’ als we vaker
Vanaf 27 december wordt het ten liggen. Maar het heeft al meer dan 1000 meter deze droogteperiodes krij-
vuurwerk verspreid onder de slechts twee of drie dagen hogerop aardappelen gaan gen afgewisseld met plotse-
verkooppunten. Dan kan er geregend. En ook de warm- kweken. linge vorst.
tussen acht uur ’s morgens en te baart ons grote zorgen.” Maar de laatste vijftien jaar “Ik schat dat er over veertig
zeven uur ’s avonds vuurwerk Als de droogte aanhoudt, en is het steeds moeilijker ge- jaar geen aardappelen meer
verkocht worden. daar ziet het naar uit, ‘zal worden voor de Quechua. gekweekt kunnen worden.”
Ook dan blijft de DOW actief de oogst volgend jaar niet “De natuur gaf vroeger indi- Aardappelen kweken op
controleren bij de verkoop- goed zijn’. caties wat de beste periode 3800 meter hoogte is nu al
punten. “We doen ons best om Het park strekt zich uit over was voor elke fase van de niet rendabel meer, geeft hij
nu alles zo goed mogelijk te meer dan 9000 hectare, tot landbouw”, zegt Mamani. toe.
controleren, maar we kunnen een hoogte van 4500 meter. “Maar vandaag is de Pacha- Hij pleit voor meer onder-
hier niet alles pakken. Er slipt Zesduizend inheemse Pe- mama in de war. We kunnen zoek naar variëteiten die te-
nog wel eens wat doorheen.” ruanen kweken er aardap- niet meer afgaan op dieren gen de klimaatverandering
Naast de DOW gaan ook de pelen volgens eeuwenoude en planten. Het is niet meer bestand zijn. “Nu doet men
politie en de brandweer actief tradities. duidelijk wanneer een plant bijvoorbeeld een experiment
controleren of de veiligheids- De velden worden omringd in bloei komt.” op 4450 meter hoogte. Men
regels worden nageleefd. door hoge bergtoppen, De grond is droger dan vroe- gaat na hoe de aardappelen
De Dienst Technische Inspec- waar tot voor kort eeuwige ger. De periode waarin aard- zich op die hoogte gedragen
tie gaat na of alle installaties sneeuw te zien was. Door de appelen kunnen groeien en of ze het volhouden met
binnen de verkooppunten op opwarming van de aarde is is al verkort van vijf of zes slechts 200 millimeter regen
orde zijn. De controles gaan die sneeuw verdwenen. maanden naar vier. per jaar.”
door tot en met 31 december, Voor de Quechua is het veel
aldus Hessing.
St.Martin stemt in met ontwerpbegroting Nederlands voertaal
voor kleine minderheid
MARIGOT — De ontwerpbegroting voor 2015, die niel Gibbs had kritiek op vatie aan de drie colleges Voorzitter Georges Gumbs KRALENDIJK — Op Bo- ten op Bonaire. Hier is voor
beschreven werd als ‘krap en met weinig speel- wat hij weer een voorbeeld en de middelbare school, betreurde dat de begroting, naire spreken de meeste 15 procent van de bevolking,
ruimte’, werd door de meerderheidspartij tijdens van ‘lapwerk’ noemde en wegreparaties en de bouw in het bijzonder het inves- mensen Papiaments. Voor het Nederlands de voertaal.
de laatste bijeenkomst van het jaar van de conseil twijfelde aan de oprecht- van de Cité Scolaire in La teringengedeelte, ‘geen slechts 15 procent van de Op St. Eustatius is dat voor
territorial, de territoriale raad, aangenomen en heid van de meerderheids- Savane, begroot op 12 mil- toegevoegde waarde’ had bevolking van het eiland 6 procent van de bevolking de
komt uit op 173,13 miljoen euro, een stijging van 8 partij, omdat men het had joen euro. Er werd opge- en dat, over het geheel ge- is Nederlands de voer- gesproken taal. Op Saba kiest
miljoen. Van dit bedrag is 129,74 miljoen euro be- over een sluitende begro- merkt dat de overheid 85 nomen, de begroting ‘geen taal. Ook op St. Eustatius bijna niemand voor Neder-
stemd voor uitvoeringskosten en 43,3 miljoen voor ting, terwijl de Collectivité procent van de kosten van blijk gaf van de bereidheid en Saba is het Nederlands lands als voertaal.
investeringen. een schuld van 55 miljoen de bouw van de Cité Sco- om uit de crisis te komen’. maar voor een klein deel Op de eilanden spreken
euro heeft. De oppositie en laire financiert. De begroting is als volgt van de bevolking de voer- veel inwoners meer dan één
President van de Collecti- uit een aandeel van de in- het onafhankelijk raadslid De CESC constateerde ook verdeeld: 7,5 miljoen voor taal. Daar spreken de taal. De meertaligheid is
vité Aline Hanson schetste komsten uit kansspelbelas- Jules Charville onthiel- een groei van 5 procent economische ontwikkeling mensen vooral Engels. Dit het grootst op Bonaire. Daar
enkele belangrijke tekort- ting van 2008 tot 2012 en den zich van stemmen. De op de salarissen en perso- en toerisme (7 procent); maakt het CBS bekend. spreekt 90 procent meer dan
komingen waardoor niet 4,5 miljoen euro niet be- Conseil économique, social neelsuitgaven van de Col- infrastructuur 9,9 miljoen Op Bonaire geeft tweederde één taal. Op St. Eustatius
meer fondsen beschikbaar taalde andere belastingen et culturel, (economische, lectivité tot 36 miljoen eu- (9 procent); stadsbeheer en van bevolking het Papia- doet 68 procent van de bevol-
zijn voor investeringen, uit 2008 en 2009. sociale en culturele raad, ro, 1,8 miljoen meer dan in milieu 10 miljoen (10 pro- ments aan als meest gespro- king dat, op Saba 57 procent.
zoals de zware last van 16 Hanson zei echter dat de CESC) wees bij haar be- 2014. Zij bekritiseerde de cent); veiligheid 4,5 mil- ken taal. Op St. Eustatius en Op alle drie de eilanden
miljoen euro op de begro- ‘Collectivité volledig haar oordeling van de begroting meerderheidspartij omdat joen (4 procent); onderwijs, Saba is voor respectievelijk 85 neemt de meertaligheid toe
ting voor de Revenu Soli- verantwoordelijkheden zal erop dat van de 43 miljoen deze erop stond dat alle beroepsopleiding 36,2 mil- procent en 93 procent van de met het onderwijsniveau (hoe
darité Active (RSA). Ze gaf nakomen en zal blijven gewijd aan investeringen, anderen hun buikriemen joen (35 procent); cultuur, bevolking het Engels de voer- hoger het onderwijsniveau,
aan dat gewacht wordt op streven naar investerin- 31,7 miljoen bestemd is aanhalen, maar zelf niet jeugd, sport 8,6 miljoen (7 taal. hoe meertaliger), maar neemt
een compensatie van 1,8 gen’. Oppositieleider Da- voor projecten die al in uit- het goede voorbeeld gaf. procent); en sociale zaken De meeste mensen die op- af met de leeftijd: jongeren
miljoen euro van de staat voering zijn, zoals de reno- 27,7 miljoen (27 procent). geven het Nederlands als spreken het vaakst meer dan
voertaal te gebruiken, zit- één taal, ouderen (65-plus)
zijn het vaakst eentalig.
R3e,c5htejra: paorrtiecr egelbsrutirktaefonvnoodoig rexGcesusiseftgoew-peldortier
ORANJESTAD — Drieënhalf jaar gevangenisstraf tie een onvoorwaardelijke kans op herhaling klein is.
waarvan één jaar voorwaardelijk voor Gusto-portier celstraf van vierenhalf jaar ‘Rapha’
Raphaël V. die op 24 februari een 21-jarige feestvier- had geëist, volstond volgens Bij de uitspraak waren de
der voor de deur met één flinke stomp doodsloeg. Dat de rechter dus een straf van nabestaanden van de 21-ja-
bepaalde de rechter in eerste aanleg vlak voor Kerst. drieënhalf jaar, waarvan rige geneeskundestudent niet
“V. gebruikte die avond onnodig excessief geweld.” twaalf maanden voorwaar- aanwezig. Wel waren de col-
delijk met een proeftijd van lega’s van de Gusto-portier
door Jackeliene Geeve Ook zou de portier het ver- twee jaar. Ofwel, een onvoor- in grote getale naar de recht- De plek waar het tussen de portier en het slachtoffer tot een onomkeerbaar treffen kwam.
De ervaren portier, hij werk- moeden hebben gehad dat waardelijke gevangenisstraf bank toegekomen. Ook de zus
te al jaren bij de drukbe- het slachtoffer een wapen van tweeënhalf jaar. V. zit en moeder van V. waren bij de zich langzaam maar zeker roepen liep het slachtoffer weg en de jongen met veel kracht
zochte bar Gusto, heeft het achter zijn rug droeg, maar in totaal al tien maanden zitting aanwezig “Ik weet niet een beeld van wat zich die van de horecagelegenheid. een stomp geeft. Het slachtof-
slachtoffer die nacht opzet- hier ging het Gerecht niet vast in KIA. Dat betekent goed hoe ik moet reageren”, bewuste dag heeft afgespeeld. Even later keerde hij terug fer blijft stil op de grond lig-
telijk een harde stomp gege- in mee. “Uit niets op de ca- dat hem in theorie nog 20 zegt Gusto-eigenaar Patrick Zo zou V. naar eigen zeggen naar Gusto. Op dat moment, gen. Als de beelden getoond
ven waardoor de jongen viel merabeelden blijkt dat het maanden wachten. Bij goed Wemmenhove in een gesprek eerder die avond ‘getergd’ zijn zo verklaarde V., vermoede worden, en in slow motion
en met zijn achterhoofd op slachtoffer iets achter zijn gedrag maakt V. echter grote met Amigoe. “Wij zijn allen door het slachtoffer. De jongen de portier dat het slachtoffer vervolgens nog eens worden
de grond belandde. De klap rug houdt. Daarnaast is ook kans op voorwaardelijke in- erg aangeslagen door het inci- zou tegen de portier hebben een wapen was gaan halen afgespeeld, is de moeder van
werd het slachtoffer fataal, niet op de beelden te zien dat vrijheidstelling na het uit- dent. Wij kennen Rapha niet gezegd dat hij ‘het brood uit om de daad bij zijn eerder ge- het slachtoffer ontroostbaar.
zo bleek uit onderzoek van de portier extra alert is of zitten van tweederde van als iemand die iemand anders de monden van zijn kinderen sproken woorden te voegen. Tegen de gewoonte in gaf de
het Nederlands Forensisch het slachtoffer net voor het zijn straf. De kans is dus doodslaat. Daar is hij de man zou halen’. V. begreep uit deze V. wachtte geen moment en rechter haar de kans te spre-
Instituut (NFI). “V. deelde incident in de gaten houdt. aanzienlijk dat V. over ruim niet naar. Daarom zijn wij mededeling dat het slachtoffer sloeg de jongen tegen de vloer. ken. Haar woorden roerden de
de klap uit, louter omdat het Sterker nog, voor het slacht- dertien maanden weer op hier met zijn allen. Om hem driegde hem persoonlijk iets Op de camerabeelden, die op aanwezigen. Ook bij V. rolden
slachtoffer hem zou hebben offer kwam de klap van V. vrije voeten is. Dat de straf te steunen, maar ook medele- aan te doen waardoor V. niet 12 december onder toeziend de tranen over het gezicht. Als
getergd”, zo zei de rechter. als een compleet verrassing.” lager uitvalt dan het Open- ven te betuigen aan de nabe- meer kon zorgen voor brood op oog van zowel de verdachte, zij klaar is, biedt hij haar en
Terwijl de officier van justi- baar Ministerie eiste, heeft staanden van het slachtoffer.” de plank voor zijn kinderen. als de nabestaanden van het de andere familieleden zijn
er volgens de rechter ermee De medewerkers van Gusto Dit schoot V. in het verkeerde slachtoffer en de Gusto-colle- excuses aan voor de klap die
De rechtbank op Aruba waar deze zaak voorkwam te maken dat V. nog niet eer- hebben volgens Wemmen- keelgat. Hij heeft thuis vijf ga’s van V., in de rechtbank hij heeft uitgedeeld en die
der is veroordeeld voor een hove veelvuldig met elkaar kinderen. Na deze woorden werden getoond, was te zien ongewild zoveel schade heeft
geweldsdelict. Ook heeft V. gesproken na de gebeurtenis tegen de portier te hebben ge- dat de portier hard uithaalt aangericht.
de nabestaanden tijdens de op 24 februari. “Het is bizar.
behandeling van de zaak be- Het leven kan in een split-
rouwvol toegesproken. “De second compleet omkeren.
gevolgen van zijn handelen Zowel voor Rapha, maar ook
hebben hem zichtbaar aan- voor de familieleden van het
gegrepen”, zo zei de rechter. slachtoffer.” Of de nabestaan-
“Hij is zich ervan bewust den plannen hebben om een
dat hij de nabestaanden on- civiele zaak aan te spannen
herstelbaar leed heeft aan- tegen uitgaansgelegenheid
gedaan.” Verder stelde de Gusto is nog niet bekend. Tij-
Dienst Reclassering naar dens inhoudelijke behande-
aanleiding van een psycho- ling op 12 december vormde
logisch onderzoek dat de
27 DECEMBER 2014
Illegaal vuurwerkImporteurs wacht een proces-verbaal Door klimaatverandering
ontdekt bij controles
Wieg van de
aardappel in groot gevaar
Op de opslagplaats van Wela wordt hard doorgewerkt. nodig om de controles goed uit CUSCO — In de Peruaan- “De mensen beginnen nu meer dan een voedselkwes-
te kunnen voeren. Ondanks se Andes, de wieg van de vragen te stellen over de kli- tie. “De aardappel verenigt
ORANJESTAD — In de lading vuurwerk die vorige terrein. Daarbij hebben de de vertraging liggen de con- aardappel, loopt de aard- maatverandering”, zegt Li- ons allen, in onze manier
week op Aruba aankwam, werden zo’n zestig dozen inbrekers succesvol de eer- trolewerkzaamheden wel op appelteelt groot gevaar. no Mamani (50), leider van van leven, in onze voedings-
met illegaal vuurwerk aangetroffen. Dat vertelt mede- ste sloten weten te breken, schema, verzekert Hessing. De inheemse bevolking een Quechua-gemeenschap gewoonten, onze cultuur en
werker Dienst Openbare Werken (DOW), Nico Hessing helaas stuitten ze daarna op “We hebben ontzettend hard verliest daarmee meer en een van de papa arariwa, spiritualiteit. De aardappel
aan Amigoe. Het vuurwerk is in beslag genomen en een tweede beveiligde deur. gewerkt om het allemaal op dan een voedselbron. aardappelhoeders, van het is heilig, we moeten weten
wordt op een later moment vernietigd. Die hebben ze niet weten te tijd rond te krijgen. We hopen Dat meldt het IPS. park. “De mensen begin- hoe we hem moeten behan-
kraken. dat morgen echt alles gecon- In de Heilige Vallei van de nen zich vragen te stellen delen, hij is belangrijk voor
De illegale lading bestond uit wezen plek. Vuurwerk mag Op schema troleerd is.” Ook de container Inca’s, op meer dan 3000 over hun toekomst en die ons levensonderhoud en
zestig dozen groot vuurwerk maximaal een zogenoemde Vorige week kwamen negen- die eerder in beslag werd ge- meter hoogte, kweekt de in- van hun familie. Hoe zal het verbindt ons met het leven.”
zoals Nightshells en Flower- tweeduims diameter heb- tien containers op het eiland nomen omdat het papierwerk heemse bevolking al meer weer evolueren? Zullen ze Nog 40 jaar
beds. Deze zijn verboden op ben. Het illegale vuurwerk aan. Die werden meteen naar niet op orde was, is gecontro- dan duizend jaar aardap- nog eten hebben?” Ook andere traditionele
het eiland vanwege de grote had een drieduims diameter. de vuurwerkopslagplaats We- leerd. Hessing vertelt dat de pelen. Hier bevindt zich het “De Pachamama (Moeder gewassen lijden onder de
kracht die het knalwerk be- Dat is veel te krachtig, aldus la gebracht waarna het con- importeur een boete en een Parque de la Papa, het Aard- Aarde in het Quechua) is klimaatverandering, onder
zit. Hessing vertelt dat het Hessing. Op de vuurwerk- trolewerk kon beginnen. berisping kan verwachten appelpark, een beschermd nerveus door wat we haar meer bonen, gerst, quinoa
vuurwerk van verschillende plaats is het drukbevolkt met De containers kwamen te laat maar dat het vuurwerk wel gebied met het grootste aandoen. Alle gewassen ver- en maïs. “Zonder hulp kun-
importeurs afkomstig is. Zij werknemers van onder ander aan dit jaar. Volgens Hessing verkocht kan worden. Over de aantal aardappelsoorten ter plaatsen zich steeds hoger, nen we ons niet aanpassen”,
krijgen allemaal een proces- DOW en douane. Maar ook had dat te maken met een hoogte van de boete kon Hes- wereld, meer dan 1400. tot we niet hoger meer kun- zegt Mamani.
verbaal. De in beslag geno- mensen die er niets te zoe- groot ongeluk in een fabriek sing geen mededeling geven. “De voedselzekerheid van nen.” Volgens onderzoeker Rene
men lading wordt op een la- ken hebben weten de opslag in China. Normaal gesproken “Dat gaat via het Openbaar deze families is in gevaar”, Door de stijging van de tem- Gómez van het Internatio-
ter moment vernietigd. Dat te vinden. Hessing vertelt dat is op 30 november het vuur- Ministerie. Ik geef het door, zegt Lino Loayza. coördi- peratuur neemt het aantal naal Aardappelcentrum, dat
gebeurt in één keer op een er onlangs is geprobeerd in te werk al op het eiland. Dat is de politie maakt een proces- nator van het Parque de la plagen en ziektes toe. De zijn zetel in het Peruaanse
speciaal daarvoor aange- breken in een gebouw op het verbaal op en vervolgens ligt Papa. “In september begint boeren gaan het daarom Lima heeft, loopt de aardap-
het in handen van het OM.” het regenseizoen. De velden steeds hoger zoeken. De pel in de Peruaanse Andes
Verkoop zouden er nu groen bij moe- laatste dertig jaar zijn ze ‘groot gevaar’ als we vaker
Vanaf 27 december wordt het ten liggen. Maar het heeft al meer dan 1000 meter deze droogteperiodes krij-
vuurwerk verspreid onder de slechts twee of drie dagen hogerop aardappelen gaan gen afgewisseld met plotse-
verkooppunten. Dan kan er geregend. En ook de warm- kweken. linge vorst.
tussen acht uur ’s morgens en te baart ons grote zorgen.” Maar de laatste vijftien jaar “Ik schat dat er over veertig
zeven uur ’s avonds vuurwerk Als de droogte aanhoudt, en is het steeds moeilijker ge- jaar geen aardappelen meer
verkocht worden. daar ziet het naar uit, ‘zal worden voor de Quechua. gekweekt kunnen worden.”
Ook dan blijft de DOW actief de oogst volgend jaar niet “De natuur gaf vroeger indi- Aardappelen kweken op
controleren bij de verkoop- goed zijn’. caties wat de beste periode 3800 meter hoogte is nu al
punten. “We doen ons best om Het park strekt zich uit over was voor elke fase van de niet rendabel meer, geeft hij
nu alles zo goed mogelijk te meer dan 9000 hectare, tot landbouw”, zegt Mamani. toe.
controleren, maar we kunnen een hoogte van 4500 meter. “Maar vandaag is de Pacha- Hij pleit voor meer onder-
hier niet alles pakken. Er slipt Zesduizend inheemse Pe- mama in de war. We kunnen zoek naar variëteiten die te-
nog wel eens wat doorheen.” ruanen kweken er aardap- niet meer afgaan op dieren gen de klimaatverandering
Naast de DOW gaan ook de pelen volgens eeuwenoude en planten. Het is niet meer bestand zijn. “Nu doet men
politie en de brandweer actief tradities. duidelijk wanneer een plant bijvoorbeeld een experiment
controleren of de veiligheids- De velden worden omringd in bloei komt.” op 4450 meter hoogte. Men
regels worden nageleefd. door hoge bergtoppen, De grond is droger dan vroe- gaat na hoe de aardappelen
De Dienst Technische Inspec- waar tot voor kort eeuwige ger. De periode waarin aard- zich op die hoogte gedragen
tie gaat na of alle installaties sneeuw te zien was. Door de appelen kunnen groeien en of ze het volhouden met
binnen de verkooppunten op opwarming van de aarde is is al verkort van vijf of zes slechts 200 millimeter regen
orde zijn. De controles gaan die sneeuw verdwenen. maanden naar vier. per jaar.”
door tot en met 31 december, Voor de Quechua is het veel
aldus Hessing.
St.Martin stemt in met ontwerpbegroting Nederlands voertaal
voor kleine minderheid
MARIGOT — De ontwerpbegroting voor 2015, die niel Gibbs had kritiek op vatie aan de drie colleges Voorzitter Georges Gumbs KRALENDIJK — Op Bo- ten op Bonaire. Hier is voor
beschreven werd als ‘krap en met weinig speel- wat hij weer een voorbeeld en de middelbare school, betreurde dat de begroting, naire spreken de meeste 15 procent van de bevolking,
ruimte’, werd door de meerderheidspartij tijdens van ‘lapwerk’ noemde en wegreparaties en de bouw in het bijzonder het inves- mensen Papiaments. Voor het Nederlands de voertaal.
de laatste bijeenkomst van het jaar van de conseil twijfelde aan de oprecht- van de Cité Scolaire in La teringengedeelte, ‘geen slechts 15 procent van de Op St. Eustatius is dat voor
territorial, de territoriale raad, aangenomen en heid van de meerderheids- Savane, begroot op 12 mil- toegevoegde waarde’ had bevolking van het eiland 6 procent van de bevolking de
komt uit op 173,13 miljoen euro, een stijging van 8 partij, omdat men het had joen euro. Er werd opge- en dat, over het geheel ge- is Nederlands de voer- gesproken taal. Op Saba kiest
miljoen. Van dit bedrag is 129,74 miljoen euro be- over een sluitende begro- merkt dat de overheid 85 nomen, de begroting ‘geen taal. Ook op St. Eustatius bijna niemand voor Neder-
stemd voor uitvoeringskosten en 43,3 miljoen voor ting, terwijl de Collectivité procent van de kosten van blijk gaf van de bereidheid en Saba is het Nederlands lands als voertaal.
investeringen. een schuld van 55 miljoen de bouw van de Cité Sco- om uit de crisis te komen’. maar voor een klein deel Op de eilanden spreken
euro heeft. De oppositie en laire financiert. De begroting is als volgt van de bevolking de voer- veel inwoners meer dan één
President van de Collecti- uit een aandeel van de in- het onafhankelijk raadslid De CESC constateerde ook verdeeld: 7,5 miljoen voor taal. Daar spreken de taal. De meertaligheid is
vité Aline Hanson schetste komsten uit kansspelbelas- Jules Charville onthiel- een groei van 5 procent economische ontwikkeling mensen vooral Engels. Dit het grootst op Bonaire. Daar
enkele belangrijke tekort- ting van 2008 tot 2012 en den zich van stemmen. De op de salarissen en perso- en toerisme (7 procent); maakt het CBS bekend. spreekt 90 procent meer dan
komingen waardoor niet 4,5 miljoen euro niet be- Conseil économique, social neelsuitgaven van de Col- infrastructuur 9,9 miljoen Op Bonaire geeft tweederde één taal. Op St. Eustatius
meer fondsen beschikbaar taalde andere belastingen et culturel, (economische, lectivité tot 36 miljoen eu- (9 procent); stadsbeheer en van bevolking het Papia- doet 68 procent van de bevol-
zijn voor investeringen, uit 2008 en 2009. sociale en culturele raad, ro, 1,8 miljoen meer dan in milieu 10 miljoen (10 pro- ments aan als meest gespro- king dat, op Saba 57 procent.
zoals de zware last van 16 Hanson zei echter dat de CESC) wees bij haar be- 2014. Zij bekritiseerde de cent); veiligheid 4,5 mil- ken taal. Op St. Eustatius en Op alle drie de eilanden
miljoen euro op de begro- ‘Collectivité volledig haar oordeling van de begroting meerderheidspartij omdat joen (4 procent); onderwijs, Saba is voor respectievelijk 85 neemt de meertaligheid toe
ting voor de Revenu Soli- verantwoordelijkheden zal erop dat van de 43 miljoen deze erop stond dat alle beroepsopleiding 36,2 mil- procent en 93 procent van de met het onderwijsniveau (hoe
darité Active (RSA). Ze gaf nakomen en zal blijven gewijd aan investeringen, anderen hun buikriemen joen (35 procent); cultuur, bevolking het Engels de voer- hoger het onderwijsniveau,
aan dat gewacht wordt op streven naar investerin- 31,7 miljoen bestemd is aanhalen, maar zelf niet jeugd, sport 8,6 miljoen (7 taal. hoe meertaliger), maar neemt
een compensatie van 1,8 gen’. Oppositieleider Da- voor projecten die al in uit- het goede voorbeeld gaf. procent); en sociale zaken De meeste mensen die op- af met de leeftijd: jongeren
miljoen euro van de staat voering zijn, zoals de reno- 27,7 miljoen (27 procent). geven het Nederlands als spreken het vaakst meer dan
voertaal te gebruiken, zit- één taal, ouderen (65-plus)
zijn het vaakst eentalig.
R3e,c5htejra: paorrtiecr egelbsrutirktaefonvnoodoig rexGcesusiseftgoew-peldortier
ORANJESTAD — Drieënhalf jaar gevangenisstraf tie een onvoorwaardelijke kans op herhaling klein is.
waarvan één jaar voorwaardelijk voor Gusto-portier celstraf van vierenhalf jaar ‘Rapha’
Raphaël V. die op 24 februari een 21-jarige feestvier- had geëist, volstond volgens Bij de uitspraak waren de
der voor de deur met één flinke stomp doodsloeg. Dat de rechter dus een straf van nabestaanden van de 21-ja-
bepaalde de rechter in eerste aanleg vlak voor Kerst. drieënhalf jaar, waarvan rige geneeskundestudent niet
“V. gebruikte die avond onnodig excessief geweld.” twaalf maanden voorwaar- aanwezig. Wel waren de col-
delijk met een proeftijd van lega’s van de Gusto-portier
door Jackeliene Geeve Ook zou de portier het ver- twee jaar. Ofwel, een onvoor- in grote getale naar de recht- De plek waar het tussen de portier en het slachtoffer tot een onomkeerbaar treffen kwam.
De ervaren portier, hij werk- moeden hebben gehad dat waardelijke gevangenisstraf bank toegekomen. Ook de zus
te al jaren bij de drukbe- het slachtoffer een wapen van tweeënhalf jaar. V. zit en moeder van V. waren bij de zich langzaam maar zeker roepen liep het slachtoffer weg en de jongen met veel kracht
zochte bar Gusto, heeft het achter zijn rug droeg, maar in totaal al tien maanden zitting aanwezig “Ik weet niet een beeld van wat zich die van de horecagelegenheid. een stomp geeft. Het slachtof-
slachtoffer die nacht opzet- hier ging het Gerecht niet vast in KIA. Dat betekent goed hoe ik moet reageren”, bewuste dag heeft afgespeeld. Even later keerde hij terug fer blijft stil op de grond lig-
telijk een harde stomp gege- in mee. “Uit niets op de ca- dat hem in theorie nog 20 zegt Gusto-eigenaar Patrick Zo zou V. naar eigen zeggen naar Gusto. Op dat moment, gen. Als de beelden getoond
ven waardoor de jongen viel merabeelden blijkt dat het maanden wachten. Bij goed Wemmenhove in een gesprek eerder die avond ‘getergd’ zijn zo verklaarde V., vermoede worden, en in slow motion
en met zijn achterhoofd op slachtoffer iets achter zijn gedrag maakt V. echter grote met Amigoe. “Wij zijn allen door het slachtoffer. De jongen de portier dat het slachtoffer vervolgens nog eens worden
de grond belandde. De klap rug houdt. Daarnaast is ook kans op voorwaardelijke in- erg aangeslagen door het inci- zou tegen de portier hebben een wapen was gaan halen afgespeeld, is de moeder van
werd het slachtoffer fataal, niet op de beelden te zien dat vrijheidstelling na het uit- dent. Wij kennen Rapha niet gezegd dat hij ‘het brood uit om de daad bij zijn eerder ge- het slachtoffer ontroostbaar.
zo bleek uit onderzoek van de portier extra alert is of zitten van tweederde van als iemand die iemand anders de monden van zijn kinderen sproken woorden te voegen. Tegen de gewoonte in gaf de
het Nederlands Forensisch het slachtoffer net voor het zijn straf. De kans is dus doodslaat. Daar is hij de man zou halen’. V. begreep uit deze V. wachtte geen moment en rechter haar de kans te spre-
Instituut (NFI). “V. deelde incident in de gaten houdt. aanzienlijk dat V. over ruim niet naar. Daarom zijn wij mededeling dat het slachtoffer sloeg de jongen tegen de vloer. ken. Haar woorden roerden de
de klap uit, louter omdat het Sterker nog, voor het slacht- dertien maanden weer op hier met zijn allen. Om hem driegde hem persoonlijk iets Op de camerabeelden, die op aanwezigen. Ook bij V. rolden
slachtoffer hem zou hebben offer kwam de klap van V. vrije voeten is. Dat de straf te steunen, maar ook medele- aan te doen waardoor V. niet 12 december onder toeziend de tranen over het gezicht. Als
getergd”, zo zei de rechter. als een compleet verrassing.” lager uitvalt dan het Open- ven te betuigen aan de nabe- meer kon zorgen voor brood op oog van zowel de verdachte, zij klaar is, biedt hij haar en
Terwijl de officier van justi- baar Ministerie eiste, heeft staanden van het slachtoffer.” de plank voor zijn kinderen. als de nabestaanden van het de andere familieleden zijn
er volgens de rechter ermee De medewerkers van Gusto Dit schoot V. in het verkeerde slachtoffer en de Gusto-colle- excuses aan voor de klap die
De rechtbank op Aruba waar deze zaak voorkwam te maken dat V. nog niet eer- hebben volgens Wemmen- keelgat. Hij heeft thuis vijf ga’s van V., in de rechtbank hij heeft uitgedeeld en die
der is veroordeeld voor een hove veelvuldig met elkaar kinderen. Na deze woorden werden getoond, was te zien ongewild zoveel schade heeft
geweldsdelict. Ook heeft V. gesproken na de gebeurtenis tegen de portier te hebben ge- dat de portier hard uithaalt aangericht.
de nabestaanden tijdens de op 24 februari. “Het is bizar.
behandeling van de zaak be- Het leven kan in een split-
rouwvol toegesproken. “De second compleet omkeren.
gevolgen van zijn handelen Zowel voor Rapha, maar ook
hebben hem zichtbaar aan- voor de familieleden van het
gegrepen”, zo zei de rechter. slachtoffer.” Of de nabestaan-
“Hij is zich ervan bewust den plannen hebben om een
dat hij de nabestaanden on- civiele zaak aan te spannen
herstelbaar leed heeft aan- tegen uitgaansgelegenheid
gedaan.” Verder stelde de Gusto is nog niet bekend. Tij-
Dienst Reclassering naar dens inhoudelijke behande-
aanleiding van een psycho- ling op 12 december vormde
logisch onderzoek dat de
