Page 13 - Minister Alex Schwengle
P. 13
A14
SALUDDiaranson 24 Juni 2015
Cada aña 13 miyon mucha bou 5 aña ta fayece globalmente
Cada mucha tin derecho riba e miho cuido di salud
Salud ta sumamente im- establecimento di un sistema mente salud di mucha. Edu- pa haya malesa y complica- India, Nigeria, Republica
portante pa cada ser hu- pa protege salud, incluyendo cacion di salud y vacunacion cion di salud. Ora un mu- Democratico di Congo, pak-
mano na mundo. Sin im- acceso na medicina esencial. ta preveni cu malesanan ta cha no ta sufri di un malesa istan y Utopia ta responsabel
porta diferencia cu por E realisacion di e derecho pa plama. Vacuna ta eficiente y por crece y bira un adulto pa mas cu mita di e cantidad
tin, salud ta e comodidad salud ta implica cu cada pais pasobra nan ta relativamente saludabel y di e manera aki di mortonan bou di mucha
di mas importante. Un mester establece un sistema no costoso y nan ta proteha contribui na e desaroyo di rond mundo. Esaki ta repre-
persona cu problema cu cu ta disponibel den cual- muchanan contra e riesgo di un sociedad productivo y senta mas cu 6 miyon morto
salud no por biba su bida kier circunstancia, accesibel morto y handicap causa pa e dinamico. Muchanan ta di mucha.
na e maximo. Informa- na tur hende, di bon calidad malesanan mas comun bou rekeri extra atencion pa nan Na hopi pais e populacion
cion obteni di www.hu- y satisfactorio (locual ta sig- di muchanan cual ta tubercu- por disfruta di e miho po- no ta beneficia di ta cubri pa
manium.org nifica cu t conforme etica losis, tetanus, polio y bruela sibilidad di salud. Esaki ta salud. Pues nan no tin acceso
caracteristicanan princi- medico y ta respetuoso di entre otro. A termino largo, e permiti nan pa desaroya ad- na cuido medico cu ta for di
pal di e derecho pa salud nos diferencia biologico y vacunacionnan aki por hasta ecua durante infancia y nan nan alcance. Algun mester
Salud ta e estado fisico, men- cultural). Sinembargo esaki causa cu ta caba cu e malesa hubentud. Na cada paso di spaar pa hopi aña prome cu
tal y social y no ta envolve no kiermen cu e pais mester na un pais. Distrubucion di nan desaroyo fisico y men- nan por bay un dokter of un
solamente e ausencia di un garantisa bon salud na tur informacion basico tocante tal, muchanan tin necesidad specialista. Actualmente, mas
malesa. E derecho pa salud ta hende tin un diferencia entre di higiena y nutricion etc. y specifico y diferente riesgo cu un tercer parti di popula-
hopi cerca di e otro derecho e derecho pa salud y derecho hasta circulacion di simpel di salud. Un mucha recien cion di mundo no tin acceso
fundamental di derecho hu- pa bon salud. ilustracionnan cu ta corda naci por ehempel ta mucho na medicina esencial pa salud
mano cu tin di haber cu ac- hende di e reglanan funda- mas sensibel y mas exponi na y sobrevivencia pa motibo di
ceso na awa potabel y higiena Campaña mental, ta accionnan suma- cierto malesa cu un teenager e costo halto.
adecua. E derecho pa salud ta en- mente eficiente pa informa (entre otro malesa di infec-
E derecho riba cuido di salud volve tambe campaña di e populacion y mehora com- cion y mal nutricion). Fayo den e sistema di
ta inclui cu tur mucha tin conscientisacion. Prevencion portacion saludabel. Na otro banda, un teenager, cuido
derecho di acceso na servicio ta hunga un rol grandi y es- Pa mucha e derecho pa salud debi na su custumber y com-
di salubridad. Esaki ta rekeri encial den e rol pa mantene ta vital pasobra mucha ta un portacion e ta exponi pa otro Den islanan cu ta desar-
salud publico, particular- ser sensibel, mas na riesgo riesgo di salud manera salud oyando, nivel di vacuna
sexual, salud mental, alcohol ta hopi abou. Na 2009, 24
y droga etc. Generalmente, miyon mucha di e paisnan
un mucha cu ta beneficia mas pober no a ricibi acceso
di cuido di salud apropia lo na e vacuna di mas basico.
disfruta di un estado mental Sinembargo, e vacuna di e
mucho mas miho. muchanan aki por baha can-
tidad di morto di mucha en
Cuido prome y despues conexion cu malesanan con-
di parto tagioso cu 45%.
Adicional, e paisnan aki hopi
E derecho pa salud di un biaha no tin suficiente per-
mucha tambe ta inclui cuido sonal den cuido medico cu
prome y despues di parto pa ta ekipa pa ofrece acceso na
mamanan. Un baby recien cuido medico na esunnan cu
naci tin chens mas abou di mester di esaki. E paisnan na
sobrevivencia si e mama muri e parti Sub Sahara di Africa y
debi na complicacionnan di e Zuid – Oost Asia ta conta cu
embaraso of di e parto. solamente 1 dokter pa mas cu
2000 habitante; esaki ta 6 bi-
Situacion derecho pa aha menos cu e paisnan desa-
salud global roya. Adicional, cuido no por
wordo brinda na tur hende
Na e momentonan aki, e y mayoria mucha ta fayece
derecho pa cuido medico pa motibo di falta di ta cubri
ainda no ta un realidad pa pa salud of pasobra ta warda
miyones rond mundo, par- mucho largo prome cu bay
ticularmente na paisnan den den e proceso di examina-
desaroyo. Cada aña mas cu cion of cuido vital. Den re-
13 miyon mucha bou di edad gion pober, embaraso y parto
di 5 aña ta fayece di malesa cu hopi biaha ta algo cu hopi
por a wordo evita of trata. risico pa salud di e mama y
Desigualdad den acceso e baby. Hopi poco di nan ta
beneficia di e chekeo regular
na salud durante nan embaraso y no
Populacion pober ta esun tin informacion di nan salud
mas afecta pa e calidad di y nan status ni di nan yiu cu
cuido di salud. Populacion no a nace. Cualkier compli-
pober ta mas na riesgo pa cacion durante di e embaraso
scarsedad di cuminda, falta cual lo por a wordo trata y
di awa pa bebe y sistema detecta cu chekeo regular
sanitario adecua. Pa e motibo y cu por causa morto di e
aki, e populacionnan aki y mama of mucha.
specialmente e muchanan ta Tin 40% di mama cu ta duna
esunnan cu hopi biaha ta bira luz sin atencion of asistencia
malo. Malesanan contagioso medico. Mayoria di nan ta
ta mas frecuente y serio cerca fayece lagando un baby re-
un mucha cu ta sufri di mal cien naci atras cu ta bay ta 10
nutricion y of no tin acceso biaha mas na risico di fayece
na awa pa bebe. Africa (Sa- prome cu edad di 5 aña.q
hara) y Zuid Asia ta esunnan
mas afecta pa e problema aki.
Den e regionnan aki, 5 pais: