Page 18 - AHATA
P. 18

6      LOCAL                                                  AWEMainta                                              Diahuebs, 06 Maart 2025





                                                          No tin ayudo e biaha aki
       Pakico Aruba mester prepara pa turbulencia economico




       ARUBA ta un isla chikito, pero e ta profundamente conecta cu e resto di  Pa e hendenan, esaki ta nifica menos oportunidad di trabou. Negoshinan
       mundo. Cu tensionnan global aumentando, e posibilidad di conflictonan  lo lucha, y despidonan lo dal e industrianan di turismo, retail, y impor-
       internacional grandi of un caida economico ta creciendo. Si un situacion  tacion mas duro. Esnan mas vulnerabel den nos sociedad lo sufri mas, y

       asina ta desaroya, Aruba lo sinti e impacto casi inmediatamente.         gobierno mester ta prepara pa proteha nan.


       Durante  e  pandemia  di  COVID-19,  Aruba  a  enfrenta  dificultadnan  Caida di Turismo y Desaceleracion Economico
       economico similar: un industria turistico colapsa, desempleo aumentando  Aruba ta depende di turismo. Pero den temponan di crisis global, hende

       drasticamente, y scarcedad di productonan esencial.  Sinembargo, e  ta stop di biaha. Si guera cuminsa of e economia mundial ta cay, nos lo
       tempo ey, nos tabatin un liña di salbabida: Hulanda a proporciona ayudo  mira menos turista yegando, y vuelonan por hasta wordo cancela.
       financiero critico pa yuda Aruba sobrevivi. E biaha aki, si un guera of  Hotelnan y restaurantnan lo perde negoshi, hibando na cortamento di
       crisis global sosode, nos por no tin e red di siguridad ey. Aruba mester  trabou y dificultadnan financiero pa miles di trahado. Barconan crucero

       ta cla pa para riba su propio pianan.                                    tambe por reduci nan stopnan na Aruba, kitando un otro fuente prin-
                                                                                cipal di entrada pa e isla. Cu mas desempleo den e industria di servicio,
       Aumento di Costo, Scarcedad, y Perdida di Trabou                         hotelnan, taxinan, y companianan di tour lo wordo afecta mas. Aruba no
       Si un guera global of caida economico sosode, prijsnan di combustibel  por permiti su mes pa ignora esaki: nos mester un plan awor pa proteha

       lo aumenta drasticamente, haciendo gasolin y coriente hopi mas caro.  nos economia y nos hendenan.
       Aruba ta importa tur su combustibel, pues cualkier interupcion lo dal
       nos cartera duro. Ora prijsnan di combustibel ta subi, tur otro cos ta bira  Interupcion di Cadena di Suministro y Bida Diario
       mas caro: cuminda, awa, transporte, y hasta cuido medico.                Aruba ta depende di importacion pa casi tur cos: cuminda, medicina,

                                                                                combustibel,  y  productonan  di consumo. Si guera of turbulencia
       Supermercadonan tambe lo enfrenta scarcedad.  Carninan importa,  economico ta interumpi e rutanan di transporte maritimo, nos lo experi-
       grano, y productonan den bleki por disparce for di e shelfnan, forsando  encia retrasonan grandi y scarcedad.
       hende pa paga mas pa menos opcion. Mientras tanto, e balor di e florin  Medicina y suministronan di cuido medico por bira scars, poniendo

       Arubano por baha, haciendo compranan internacional ainda mas dificil.    bidanan na riesgo. Gobierno mester sigura cu hospitalnan y boticanan
                                                                                               tin stock di emergencia di medicamentonan esencial.
                                                                                               Biahamento tambe lo wordo afecta: vuelonan limita
                                                                                               y  prijsnan  di  ticket  aumentando  lo  haci  mas  dificil  pa

                                                                                               Arubianonan biaha of pa famianan den exterior bishita.
                                                                                               Un otro riesgo grandi ta interupcion di coriente y
                                                                                               internet. Aruba ta depende di conexionnan internacional
                                                                                               pa telecomunicacion  y stabilidad  di suministro di cori-

                                                                                               ente. Si cyberatakenan of daño na infrastructura global
                                                                                               ta sosode, Aruba  por enfrenta blackout of fayonan di
                                                                                               comunicacion.



                                                                                               E Biaha Aki, Nos Por Ta Riba Nos Mes
                                                                                               Contrario na e crisis di COVID-19, Aruba no por asumi
                                                                                               cu Hulanda lo interveni cu ayudo financiero. Cu Europa
                                                                                               enfrentando  su  propio  dificultadnan  economico,  Aruba

                                                                                               mester prepara pa  maneha e crisis aki  independiente-
                                                                                               mente.
                                                                                               E gobierno nobo mester actua prome cu desastre dal.
                                                                                               Nos mester un strategia nacional pa trata cu shocknan

                                                                                               economico, proteha trabounan, y  sigura suministronan
                                                                                               esencial. E pueblo di Aruba tambe mester prepara: spaar
                                                                                               placa, reduci dependencia riba  importacion, y apoya
                                                                                               negoshinan local.

                                                                                               E señalnan tey. Aruba lo actua prome cu ta demasiado
                                                                                               laat, of nos lo wordo gara sin ta prepara? E escogencia ta
                                                                                               den nos mannan.
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23