Page 18 - AHATA
P. 18
6 LOCAL AWEMainta Diahuebs, 06 Maart 2025
No tin ayudo e biaha aki
Pakico Aruba mester prepara pa turbulencia economico
ARUBA ta un isla chikito, pero e ta profundamente conecta cu e resto di Pa e hendenan, esaki ta nifica menos oportunidad di trabou. Negoshinan
mundo. Cu tensionnan global aumentando, e posibilidad di conflictonan lo lucha, y despidonan lo dal e industrianan di turismo, retail, y impor-
internacional grandi of un caida economico ta creciendo. Si un situacion tacion mas duro. Esnan mas vulnerabel den nos sociedad lo sufri mas, y
asina ta desaroya, Aruba lo sinti e impacto casi inmediatamente. gobierno mester ta prepara pa proteha nan.
Durante e pandemia di COVID-19, Aruba a enfrenta dificultadnan Caida di Turismo y Desaceleracion Economico
economico similar: un industria turistico colapsa, desempleo aumentando Aruba ta depende di turismo. Pero den temponan di crisis global, hende
drasticamente, y scarcedad di productonan esencial. Sinembargo, e ta stop di biaha. Si guera cuminsa of e economia mundial ta cay, nos lo
tempo ey, nos tabatin un liña di salbabida: Hulanda a proporciona ayudo mira menos turista yegando, y vuelonan por hasta wordo cancela.
financiero critico pa yuda Aruba sobrevivi. E biaha aki, si un guera of Hotelnan y restaurantnan lo perde negoshi, hibando na cortamento di
crisis global sosode, nos por no tin e red di siguridad ey. Aruba mester trabou y dificultadnan financiero pa miles di trahado. Barconan crucero
ta cla pa para riba su propio pianan. tambe por reduci nan stopnan na Aruba, kitando un otro fuente prin-
cipal di entrada pa e isla. Cu mas desempleo den e industria di servicio,
Aumento di Costo, Scarcedad, y Perdida di Trabou hotelnan, taxinan, y companianan di tour lo wordo afecta mas. Aruba no
Si un guera global of caida economico sosode, prijsnan di combustibel por permiti su mes pa ignora esaki: nos mester un plan awor pa proteha
lo aumenta drasticamente, haciendo gasolin y coriente hopi mas caro. nos economia y nos hendenan.
Aruba ta importa tur su combustibel, pues cualkier interupcion lo dal
nos cartera duro. Ora prijsnan di combustibel ta subi, tur otro cos ta bira Interupcion di Cadena di Suministro y Bida Diario
mas caro: cuminda, awa, transporte, y hasta cuido medico. Aruba ta depende di importacion pa casi tur cos: cuminda, medicina,
combustibel, y productonan di consumo. Si guera of turbulencia
Supermercadonan tambe lo enfrenta scarcedad. Carninan importa, economico ta interumpi e rutanan di transporte maritimo, nos lo experi-
grano, y productonan den bleki por disparce for di e shelfnan, forsando encia retrasonan grandi y scarcedad.
hende pa paga mas pa menos opcion. Mientras tanto, e balor di e florin Medicina y suministronan di cuido medico por bira scars, poniendo
Arubano por baha, haciendo compranan internacional ainda mas dificil. bidanan na riesgo. Gobierno mester sigura cu hospitalnan y boticanan
tin stock di emergencia di medicamentonan esencial.
Biahamento tambe lo wordo afecta: vuelonan limita
y prijsnan di ticket aumentando lo haci mas dificil pa
Arubianonan biaha of pa famianan den exterior bishita.
Un otro riesgo grandi ta interupcion di coriente y
internet. Aruba ta depende di conexionnan internacional
pa telecomunicacion y stabilidad di suministro di cori-
ente. Si cyberatakenan of daño na infrastructura global
ta sosode, Aruba por enfrenta blackout of fayonan di
comunicacion.
E Biaha Aki, Nos Por Ta Riba Nos Mes
Contrario na e crisis di COVID-19, Aruba no por asumi
cu Hulanda lo interveni cu ayudo financiero. Cu Europa
enfrentando su propio dificultadnan economico, Aruba
mester prepara pa maneha e crisis aki independiente-
mente.
E gobierno nobo mester actua prome cu desastre dal.
Nos mester un strategia nacional pa trata cu shocknan
economico, proteha trabounan, y sigura suministronan
esencial. E pueblo di Aruba tambe mester prepara: spaar
placa, reduci dependencia riba importacion, y apoya
negoshinan local.
E señalnan tey. Aruba lo actua prome cu ta demasiado
laat, of nos lo wordo gara sin ta prepara? E escogencia ta
den nos mannan.