Page 199 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม
P. 199
การกาหนดต้นจิตอิริยาบถย่อย
ณ สานักวิปัสสนาพัฒนาทางจิต จ.ตรัง วันที่ ๑๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๑
วธิ กี ารกา หนดอาการ/การเจาะสภาวะในอริ ยิ าบถยอ่ ย ในการปฏบิ ตั ธิ รรมในการเจรญิ สตมิ อี ริ ยิ าบถ หลกั ทงั้ ส่ี ยนื เดนิ นงั่ นอน ในอริ ยิ าบถหลกั เรากา หนดอาการเกดิ ดบั ของอะไร... บางขณะเรากา หนดอาการ เกิดดับของลมหายใจ บางขณะกาหนดอาการเกิดดับของเวทนา บางขณะกาหนดอาการเกิดดับของความ คิด บางขณะก็กาหนดอาการเกิดดับของสี แสง หรือนิมิตที่เกิดขึ้นมาเฉพาะหน้า คาว่า “บางขณะ” ที่ไป กาหนดอาการ หมายถึงว่ามีอาการปรากฏขึ้นมาจึงเข้าไปกาหนดรู้อาการนั้น ในอิริยาบถย่อยก็เช่นเดียวกัน การกาหนดอิริยาบถย่อยเพื่อความต่อเนื่องของสติของเรา เรากาหนดอิริยาบถหลักทั้งสี่อย่าง ยืน เดิน นั่ง นอน อิริยาบถท่ีห้าก็คืออิริยาบถย่อย
อิริยาบถย่อยเป็นสิ่งท่ีเราทามากที่สุดในชีวิตของเรา อิริยาบถหลักใช้เวลาไม่นาน ครั้งละชั่วโมง แต่ อิริยาบถย่อยน่ีเยอะ เราทานู่นทานี่ทาภารกิจกิจกรรมต่าง ๆ เยอะแยะมากมาย ทีนี้การที่จะกาหนดอาการ เกิดดับหรือเจาะสภาวะในอิริยาบถย่อยจริง ๆ แล้วไม่ต่างจากการกาหนดในอิริยาบถหลัก เพียงแต่ว่าใน อิริยาบถย่อยให้เรารู้ว่าขณะนั้นกาหนดอาการอะไร ในอิริยาบถย่อยถึงแม้มีอาการเยอะแยะมากมายเข้ามา แต่สังเกตว่าอาการท่ีเข้ามาก็ไม่ได้หมายความว่าจะมาพร้อมกันทุกอย่าง และถึงแม้จะมาหลาย ๆ อารมณ์ หลาย ๆ อาการ เราก็ต้องเลือกทีละอย่าง
อิริยาบถย่อยของเราก็ขึ้นอยู่กับกิจกรรมของแต่ละคนในแต่ละขณะด้วย ยกตัวอย่างเช่น เราถือ ไม้กวาด เราจะกวาดใบไม้ กวาดพื้น หรือกวาดบ้าน ตรงน้ีมีสติเข้าไปตามกาหนดรู้อาการกวาด อาการ เคลื่อนไหวของมือที่เคลื่อนไป สังเกตดูตรงน้ีเขาก็เหลือแค่อาการเดียวเหมือนกับที่เราตามรู้อาการของ ลมหายใจ แต่มีเจตนาที่จะรู้อาการเคลื่อนไป เคล่ือนไป... เราก็จดจ่ออยู่กับอาการนี้ สังเกตอาการขยับ อาการเคลื่อนไหวแต่ละขณะ เคลื่อนไปแล้วเขาดับยังไง กวาดไปแล้วเขาดับยังไง ให้มีเจตนาที่จะรู้ตรงนี้ การจดจอ่ อยกู่ บั อารมณก์ ก็ ลายเปน็ มอี ารมณเ์ ดยี วในการตามรบั รู้ การรบั รอู้ ารมณเ์ ดยี วไปเรอื่ ย ๆ กวาดไป กวาดไป... สังเกตอาการไป อาการเกิดดับก็จะปรากฏชัดได้เช่นกัน
131
